TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ - Deneme Sınavı - 9

Üzerine etki eden net (bileşke) kuvvet sıfır olduğunda hareketli bir cisim, hızının büyüklüğünü ve yönünü değiştirmeden, sabit hız ile hareketini sürdürür.

Duran bir cismi harekete geçiren, hareket eden bir cismi durduran veya yavaşlatan,
hareketin yönünü değiştiren, cisimler üzerinde şekil değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir

Temas kuvvetleri günlük yaşantımızda en çok karşılaştığımız kuvvet türüdür. Eğer
bir kuvvet, bir otomobili elimizle iterken veya durdururken yaptığımız gibi iki cismin
doğrudan teması sonucu ortaya çıkıyorsa tür kuvvetlere temas kuvvetleri adı verilir.

Normal kuvvet yüzeye dik olup yüzeyden
dışarıya doğru yönelmiştir.

Sürtünme kuvveti, sürtünme katsayısı ile normal kuvvetin çarpımına eşittir.

Aralarında herhangi bir fiziki temas olmayan cisimler arasındaki etkileşme kuvvetlerine aşağıdakilerden hangi alan kuvveti

Bir cisme etki eden net(bileşke) kuvvet sıfır ise, cisim ya hareketsiz kalır ya da sabit bir hızla hareketini sürdürür.

Newton’un birinci yasası, bir cisme etki eden net(bileşke) kuvvetin sıfır olması hâlinde cismin
ya duracağını ya da sabit hızla hareketini sürdüreceğini belirtir

Eylemsizlik, bir cismin hareketsiz ise hareketsizlik durumunu sürdürmeye, hareketli ise de sahip olduğu hızı korumaya yönelik bir davranışıdır.

Kütle, cismin doğasında var olan ve eylemsizliği ölçmek için kullanılan fiziksel bir niceliktir

Bir cismin sabit bir hızla dairesel bir yörüngedeki hareketine düzgün dairesel hareket denir.

Klasik mekaniğin bir dalı olan dinamik, üzerine etki eden kuvvetler bilindiğinde katı cisimlerin hareketinin nasıl olacağını tanımlar. Burada kastedilen katı cisimler; kitap, çelik bilye, sandık gibi dış kuvvetlerin etkisi altında şekil değiştirmeyen cisimlerdir. Kurşun kalem silgisi, ekmek hamuru, plastik top gibi cisimler esnektir ve üzerlerine bir kuvvet uygulandığında şekil değiştirir. Doğru Cevap A'dır.

Bir cismin ivmesi, o cisme etki eden net(bileşke) kuvvetle doğru orantılıdır.

Dünya’nın çevresinde dönmekte olan bir uyduyu yörüngede tutan yer çekimi kuvveti ve viraja giren bir otomobilin savrulmasını önleyen sürtünme kuvveti merkezcil kuvvetlere örnek olarak verilebilir.

Üzerine birçok kuvvet etki etmesine rağmen bir cisim hareketsiz kalıyorsa bu denge durumu statik denge olarak adlandırılır. Statik dengedeki katı bir cisim hareketsizdir, yani ne yer değiştirir ne de döner.

Türdeş cisim, aynı cins maddeden meydana gelen cisimdir. Tamamı tahtadan yapılmış bir çubuk, türdeş bir cisimdir.

Roketlerin uzayda yol almasını sağlayan temel ilke Newton’un “her etkiye karşılık bir tepki vardır” ifa­desi ile bilinen hareket yasasıdır. Kimyasal bir tepkime sonucunda roketten dışarıya atılan maddeler roketi kendi hareket yönlerinin tersi yönde iter. Bu da roketlerin yol almasını sağlar. Doğru Cevap A'dır.

Bir cismi itme, çekme veya kaldırma gibi birçok fiziksel aktivite zihnimizde canlanır. Dikkat edilirse bu eylemlerde kişi ve çevresi arasında hep bir etkileşim söz konusudur. Bilimsel açıdan bakıldığında ise bu etkileşimin her zaman cisimle çevresi arasında olması gerekmez. Kuvvet, cisimler veya cisimle çevresi arasındaki bir tür etkileşimdir. Bununla birlikte kuvvetin etki etmesi için her zaman fiziksel temas da gerekli değildir.

Bozulan aracını ittiren bir sürücü, elleriyle aracına temas ettiği için ona bir kuvvet uygulayabilmektedir. Öte yandan gezegenlerle Güneş arasındaki kütle çekimi kuvveti de aralarında herhangi bir temas olmadan gezegenlerin Güneş çevresinde dönmelerine neden olur. Doğru Cevap B'dir.

Kaynağı ne olursa olsun kuvvet, hem büyüklüğü hem de yönü ile belirlendiğinden vektörel bir niceliktir. Öyleyse bir cisme uygulanan net kuvvet(bileşke kuvvet), cisim üzerindeki ayrı ayrı itme ve çekme kuvvetlerinin vektörel toplamını ifade eder. Kuvvetin büyüklüğü SI birim sisteminde newton(N) cinsinden ifade edilir. Kuvvet, iki cisim veya cisimle çevresi arasındaki bir tür etkileşim olduğuna göre doğadaki kuvvetleri etkileşim biçimlerine göre sınıflandırmak mümkündür. Doğru Cevap A'dır.

Newton’un birinci yasasına göre bir cismin hareketsiz olması ile sabit hızla hareket etmesi arasında fiziksel olarak hiçbir fark yoktur. Benzer şekilde cisme etki eden bir kuvvetin bulunmayışı ile aynı cisme bileşkesi sıfır olan kuvvetlerin etki etmesi durumu arasında da bir farktan söz edilemez. Buna göre birinci yasayı, bir cisim üzerine etki eden net(bileşke) kuvvet sıfır ise cisim duruyorsa durgun kalmaya devam eder, hareketli ise hızının büyüklüğünü ve yönünü değiştirmeden hareketini sürdürür, biçiminde de ifade etmek mümkündür.  Doğru Cevap B'dir.