TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II - Deneme Sınavı - 8

Çiğneme ve yutma güçlüğü olan bireylerde yetersiz/eksik beslenme sık görülen bir sorundur. Bu nedenle yetersiz beslenme konusunda dikkatli olunmalı ve önlenmelidir. Bireyin çiğneme ve yutma problemlerini göz önüne alarak sıvı ve yumuşak besinler verilerek enerji gereksinimi karşılanmalı, özellikle çocuklarda büyüme ve gelişme desteklenmelidir.

Kaloriden düşük ve proteinden zengin diyet önerisi obeziteye karşı uygulanan bir hemşirelik bakımıdır.

Bazı hastalarda ise mesane tam olarak boşaltılamayabilir. Bu durumlarda bireye düzenli olarak pasif egzersizler uygulanmalıdır.

Görme engelli bireylerle iletişim esnasında dokunmadan önce bireyden izin istenmelidir

Şıklarda verilen eserlerin tamamı bireyin öz bakım becerilerindendir.

Toplumun “normal saydığı” ölçülerin dışında olan bireylere, toplumdaki diğer bireyler tarafından saygınlığı azaltıcı nitelikte atıflarda bulunulmasına damgalama denir.

Hemşireler bireylerin sağlık bakımından birinci derecede sorumlu olup, diğer sağlık profesyonelleri ile karşılaştırıldığında hasta birey ve ailesi ile en fazla zaman geçiren meslek grubudur. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Engelli bireylerde engelden kaynaklanan ya da engele bağlı ikincil olarak gelişen pek çok duygusal ve psikososyal sorun görülebilir. En sık görülen psikososyal sorunlardan biri iletişim sorunudur.  Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir. Diğer şıklarda verilenlerin hepsi fiziksel sağlık sorunlarıdır.

Oyun, çocuğun en kolay ve en doğal öğrenme yoludur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Görme engelli bireylere tüm uygulamalar için sözlü açıklama yapılmalıdır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Öz bakım becerileri bireyin hayatını rahat bir biçimde devam ettirebilmek, sağlığını korumak ve devam ettirmek, kendi ihtiyaçlarını yardım almadan karşılayabilmek için öğrenmesi gereken becerilere denir. Bu beceriler; tuvalet eğitimi, kendi başına soyunup-giyinme, yeme-içme ve vücut temizliğidir (el ve yüzü yıkama, tırnağı kesme, saçın taranması ve bakımı, diş fırçalama ve banyo
alışkanlığı). Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Zihinsel engeli olan bireylerle iletişim kurarken dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir.

 Ortam/çevre dikkatin dağılmasını en aza indirecek şekilde düzenlenmelidir.

Yalnız kalmalarına izin verilmemeli refakatçi/bakım vericilerinin yanlarında olması sağlanmalıdır.

Kısa ve basit açıklamalar yapılmalı ve sık sık tekrarlanmalıdır.

Doğru yanıt B şıkkıdır.

Baladerian ve ark. (2013) yetersizliği olan bireylerin yaklaşık %70’inin istismar mağduru olduğunu saptamışlardır. Doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Evlerinde engelli birey olan ailelere bilgi gereksiniminin yanında ekonomik kaynaklar ve fiziksel yükün azaltılması ve zaman yönetimi konularında rehberlik edilmelidir. Aileye değişen roller, aile içi ilişkiler, stresle baş etme, yararlanabilecekleri kurum/kuruluşlar konularında danışmanlık yapılmalıdır. Gerekli ise aileye genetik danışmanlık hizmeti verilmelidir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Çiğneme ve yutma güçlüğü olan engelli bireylerin hemşirelik bakımı konusunda dikkat edilecek hususlar şu şekildedir:

Sıvı ve yumuşak besinler verilmesi
Oral motor terapi
Uygun beslenme pozisyonu ve sıklığının düzenlenmesi
Yüksek yoğunluklu besin takviyelerinin kullanılması
Ailelere beslenme tüpü ile nasıl besleyeceklerinin öğretilmesi
Bireyin yaşına ve hastalık/engeline uygun yeterli ve dengeli
beslenme önerilerinde bulunulması
Besin grupları, içerikleri ve besinlerin hazırlanmasının anlatılması

Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü Yetersizlik, Özürlülük ve Engelliliklerin Uluslararası Sınıflandırılması (International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps-ICIDH), özürlülük sürecini 3 kategoride ele almıştır:
• Yetersizlik (Impairment): Vücudun zihinsel, fiziksel veya işlevsel bozukluğudur. Yetersizlik doku, organ, ekstremite, fonksiyonel sistem ya da vücut mekanizmasındaki psikolojik, fizyolojik veya anatomik yapı ve fonksiyonların geçici, sürekli kaybı ya da anormalliğini ifade eder.
• Özürlülük (Disability): Yetersizlik sonucu fonksiyonel kapasitede azalma ya da kayıptır. Yetersizlik sonucu günlük aktiviteleri içeren beklenen davranış ve fonksiyonlarda eksiklik ya da aşırılıktır.
• Engellilik (Handicap): bir yetersizlik veya özür sonucu oluşan, yaşa, cinsiyete, sosyal ve kültürel faktörlere bağlı olarak kişiden beklenen rollerin sınırlanması veya yerine getirilememesi hâli olarak ifade edilir. Engellilik yetersizlik ve özürlülüğün sosyal ve çevresel sonuçlarıdır

Engelli bireyin rehabilitasyonu ancak doktorlar, hemşireler, çocuk gelişim uzmanları, uzman psikologlar, eğitimciler ve ayrıca bireyin ve ailelerin gereksinimlerine göre bu gruba eklenebilecek profesyonellerle sağlanabilir. Hemşireler bireylerin sağlık bakımından birinci derecede sorumlu olup, diğer sağlık profesyonelleri ile karşılaştırıldığında hasta birey ve ailesi ile en fazla zaman geçiren meslek grubudur.

Çiğneme ve yutma güçlüğü olan bireylerde yetersiz/eksik beslenme sık görülen bir sorundur. Bu nedenle yetersiz beslenme konusunda dikkatli olunmalı ve önlenmelidir. Bireyin çiğneme ve yutma problemlerini göz önüne alarak sıvı ve yumuşak besinler verilerek enerji gereksinimi karşılanmalı, özellikle çocuklarda büyüme ve gelişme desteklenmelidir. Bu hastalarda, oral motor terapinin kullanımı, uygun beslenme pozisyonu ve sıklığının düzenlenmesi ve yüksek yoğunluklu besin takviyelerinin kullanılması ideal beslenme sağlayabilir. Bazı durumlarda beslenme tüpü yerleştirilmesi (genellikle karın duvarından mideye cerrahi olarak ya da endoskopik yöntemle tüp yerleştirmesi) yeterli sıvı alımı ve beslenme için gerekli olabilmektedir.

Spor etkinliklerine katılan bireyde kaslar güçlenir. Koordinasyon gelişimi, denge gelişimi, duruş kontrol gelişimi, solunum ve dolaşım sisteminin gelişimi gibi alanlarda büyük yararlar sağlanır. Aileler çocuğun egzersiz yapması konusunda desteklenmelidir. Egzersiz sırasında çocuklara uygun spor giysileri giydirilmelidir. Hareketlerde önce büyük kasların sonra küçük kasların gelişimi amaçlanmalıdır. İlk etkinliklerin basit ve oyun düzeyinde olması, daha sonra ise kurallı ve karmaşık hareketlere geçilmesi uygundur. Hareketler basitten zora doğru planlanmalıdır

Engelli bireyle iletişim ve bu konuda bireyin çevresine verilecek bilgilendirme bireyin engel türüne uygun olmalıdır. Görme engelli bireylere tüm uygulamalar için sözlü açıklama yapılmalıdır. Açıklamalarda bireyin zihninde resim oluşturmasına ve böylece yapılacak işlem ya da uygulamayı anlamasına yardımcı olmaya çalışılmalıdır. Görme engelli bireylere dokunmadan önce sözlü olarak bilgi verilmeli
ve izin istenmelidir. Çünkü bireye, beklenmedik ve/veya izinsiz bir dokunuş bireyde strese neden olabilmektedir.