TEMEL FOTOĞRAFÇILIK

İnsanın görebilmesi için temel belirleyici ışıktır. İnsanının dünyayı algılayış sürecindeki en etkin duyu organı gözler ışıkla ilişkimizi düzenler. Görme, nesnelerden gözümüze yansıyan ışığın gözü uyararak retina tabakasında görüntünün oluşmasıyla gerçekleşir. Fotoğraf makineleri ise göz ile işleyiş açısından benzerlik gösterir. Fotoğraf makinelerinde gözde bulunan ve ışığın şiddetinin ayarlayan gözbebeğine benzer bir sistem yani diyafram, ışığı odaklayan göz merceğine benzeyen lens ve gözdeki retinaya benzeyen duyarlı film yüzeyi veya sensörler bulunur.

Fotoğrafın ortaya çıkması için kullanılan teknik aydınlatma gün ışığı ve gün ışığının etkilerini taklit eden diğer ışık türlerinin kullanımı ile ilgilidir. Görüntünün oluşması için gerekli olan teknik aydınlatmada dikkat çekilecek hususlar ışık kaynakları, ışığın şiddeti, kontrast, parlaklık, ışığın kalitesi ve ışık yönüdür. Işık kaynakları genel olarak ortam ışığı, yapay ışıklar ve flaşlar olarak sınıflandırılabilir. Aydınlatmada ışığın şiddeti ile ışığın yoğunluğu anlatılmaktadır. Fotoğrafçılıkta sıkça kullanılan kontrast, fotoğraf görüntüsünün veya nesnelerin en açık ve en koyu tonlarının farkını anlatmaktadır. Işığın kalitesi diğer bir şekilde sert ve yumuşak ışık olarak da ifade bulur. Fotoğrafta parlaklık unsurunu ışığın miktarı belirler. Konunun üzerine düşen ışık miktarı konuda yer alan nesnelerin mekândaki hacimlerinin algısını değiştirecektir.

Işığın yönü fotoğraflanacak nesnelerin kameranın konumuna göre nereden aydınlatıldığı ve gölgelerin nereye düştüğü ile ilgilidir. Işığın konuya çarptığı yön fotoğrafta dokusal bilgilerin ortaya çıkmasına, gölgelerin varoluşuna, şekillere, biçime ve bakış açısına doğrudan etki eder. Gölgeler olmadan fotoğraflar düz ve görsel olarak donuk görünebilir.

Chiaroscuro (ışık ve gölge), kelime anlamı açık- koyu demektir. Işık ile yüksek kontrastlar oluşturulur ve vurgulanmak istenen nesne veya figürler açılı bir ışıkla ortaya çıkar. Gölgelerdeki detaylar kaybolmuştur ve sanatçı sert ışığın gücünü kullanır. Keskin yan ışık olarak da tanımlanan bu tür ünlü İtalyan ressam Caravaggio ile anılmaktadır. Dramatik etkisi güçlüdür. Fotoğrafa kasvet ve gizem etkisi katar. Tek bir ışık kaynağı kullanılmakta kontrastın yüksek değerlerde kalmasını istedikleri için bu ışık türünde dolgu ışığına veya başka ışık kaynaklarına yer verilmemektedir.

Caravaggio, ışık ve gölge türünü kullanarak yüksek kontrastlar oluşturmuştur.Rembrandt’ın ismiyle anılan boyasal ışıkta, ışık konunun farklı yerlerinde ve istenen şiddette kullanılabilir. Işık bir vurgu unsuru olarak vurgulanmak istenen yerde hafifçe yoğunlaşıp yok olur. Rönesans döneminde ışık ve gölge üzerine incelemeler yaparak, eserler üreten İtalyan ressamlar Leonardo da Vinci ve Caravagio gölgenin resimsel önemini göstermişlerdir. Sonrasında ise Hollandalı ressam Rembrantd’ın da gölge kullanımına önemli bir katkısı olmuştur. Raffaello ise yumuşak ışık kullanan tipik sanatçılardandır. Bu ışıkta ışığın şiddeti azdır ve kalitesi yumuşaktır. Kontrast etki düşüktür ve gölgelerdeki detaylar da görülür.

Renk ışıktır ve ışığın maddeler üzerene düşerek bu maddeler tarafından kısmen emilmesi ve gözün retinasına yansıtılmasıyla ortaya çıkan bir algılamadır. Bu nedenle renk, ışık ve üzerine düştüğü maddenin bir karışımıdır denebilir. Maddelerin üzerine düşen ışığın emilmesi nedeniyle ışığın dalga boylarında değişim gerçekleşmektedir. Dalga boylarındaki bu değişim renk algısını meydana getirir.

Gün ışığı modu: 5500 Kelvin değerini uygular. Fakat günün farklı saatlerinde ışığın ısısı değiştiği için fotoğraflarda kimi zaman çok sıcak altın rengi bir tonlama olabilir.

Gölge modu: 8000 Kelvin ile fotoğraflara sıcak bir görüntü katacaktır.

Bulutlu gökyüzü Modu: 6000 Kelvinlik bir değerle ayarlama yapar. Gölge moduna göre az da olsa fotoğraflarınıza sıcak bir etki katacaktır.

Flaş ışığı modu: Flaşlı çekimlerde beyaz dengesini sağlamak için bu mod tercih edilmelidir. 5500 Kelvin değeri verir. Elektronik flaşlardaki ışık gün ışığına benzer bir ısıya sahiptir. Bu mod flaş ışığının beyaz dengesini sağladığı gibi flaş ışık dışında diğer ışık ortamlarında rengi sıcaklaştırmak için de kullanılmaktadır.

Tungsten ışık modu: 3200 Kelvin değerini verir. Tungsten ve ev içinde kullanılan ampüllerin sıcak etkisini kırmak ve soğuk bir etki yaratmak için tercih edilebilir.

Renklerin ilişkisine dair bazı bulgular şu şekildedir:

Kontrast renklerin kullanımı her ne kadar uyumsuzluğu çağrıştırsa da bu kullanımda da bir uyumun sağlanması fotoğraf adına son derece önemlidir. Uyum kelime olarak bütün ve parçalar arasındaki uygunluğu anlatmaktadır. Renkler ise uyumlu bir şekilde kullanıldıklarında fotoğrafa bakan kişiyi etkisi altına alacaktır. Kontrast renklerin uyumlu bir şekilde kullanılması mevzusu ise iki zıt renk için büyüklükle ilgilidir. Eşit büyüklükte kullanılan zıt renkler rahatsız edici ve uyumsuz görünmektedir. Fotoğraçılar bu nedenle zıt renkleri kullanırken genel olarak zıt renklerden birisini genel kompozisyonda daha büyük veya yoğun diğerini ise daha pasif olarak kullanmaktadırlar.

DSLR fotoğraf makineleri görüntüleri JPEG veya RAW formatlarında kaydedebilme kabiliyetine sahiptir. JPEG formatı daha az yer kaplayan ve sıkıştırılmış bir format olduğu için görüntülerde önemli düzeyde veri kaybı söz konusudur. JPEG dosyaları daha küçüktür, bu da çekimler esnasında daha fazla fotoğraf çekmeniz konusunda yararlıdır. Bu format fotoğraf makinelerinizin kartları için hızlı kayıt ve bilgisayarlara hızlı yükleme, e-posta gönderme, Web’de yayınlama, yazdırma ve düzenleme için daha az sabit disk alanı kullanma gibi avantajlara sahiptir. RAW sıkıştırılmamış bir formattır. RAW dosyaları hem fotoğraf makinenizin hafıza kartında hem de bilgisayarınızın depolama alanlarında daha fazla yer kaplar ve her zaman işlenmesi gerekir. Bu yüzden JPEG gibi gündelik kullanıma uygun değildir ancak fotoğrafçılar için avantajları çoktur. Bir “dijital negatif” olarak tanımlanabilecek RAW görüntüler maksimum veri içermektedir.

Günümüzde fotoğrafçıların yaygın olarak DSLR fotoğraf makinelerini kullanmaktadırlar.

Doğru cevap A şıkkıdır.

DSLR fotoğraf makinelerinde beyaz ayarı menüsünde ev içinde kullanılan ampüllerin sıcak etkisini kırmak ve soğuk bir etki yaratmak için tercih edilen Tungsten ışık modudur.

Doğru cevap D şıkkıdır.

DSLR fotoğraf makinelerinde beyaz ayarı menüsünde yeşil ışığın baskınlığını kırmak amacıyla  tercih edilen ışık modu flüorasan ışık modudur. 

Doğru cevap C şıkkıdır.