TEMEL FOTOĞRAFÇILIK

Pozlamayı temel olarak üç etken belirler:
1. “f” değeri ile ifade edilen diyafram açıklığı
2. Enstantanenin açık kalma süresi
3. Film ya da sensörün ışığa olan duyarlılığı (ISO)

Enstantanenin oldukça önemli iki işlevi bulunur.
1. Film ya da duyarlı yüzey üzerine düşecek ışık miktarını saptamak
2. Hareketi saptamak

Standart diyafram açıklıkları değerleri ise şu şekildedir.
f:1 - f:1.2 - f1.4 - f1.8 - f2 - f2.8 - f4 - f5.6 - f8 - f11 - f16 - f22 - f32

Geçmiş dönemde SLR fotoğraf makineleri 100-800 arasındaki ISO değerleri desteklerken, yeni dijital fotoğraf

makinelerinde bu değer 50-102400’e kadar çıkmıştır.

Pozometreler kullanım alanlarına göre temel olarak harici ve dâhilî olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılabilir.

Fotoğraf çekiminde bulunulan ortamın ışık değerlerinin doğru ölçülerek uygun diyafram ve enstantane ayarlarının yapılması için dijital fotoğraf makinelerinde birtakım ölçüm yönetim modları bulunmaktadır. Bu ölçüm yönetim modlarını altı ana başlık altında toplayabiliriz.
1. Ortalama Ölçüm: Bu ölçüm metodu kadraj alanından algılanan ışık değerlerinin tümüyle okunarak ortalama bir değer bulunması yoluyla gerçekleşir. Işığın her bölge açısından eşit dağılmadığı durumlarda yanlış sonuçlar verebilmektedir. Çoğunlukla manzara ve topluluk fotoğrafları için kullanılmaktadır.
2. Merkez Ağırlıklı Ortalama Ölçüm: Bu ölçümde kadraj alanının özellikle orta bölümlerinden gelen ışık değerlendirilerek bir ortalama alınır ve pozlama değeri atanmaktadır. Çoğunlukla portre çekimlerinde kullanılmaktadır.
3. Kısmen Ölçüm: Bu ölçüm ağırlıklı olarak kadraj alanının merkezi ve etrafındaki yüzde 10-15’lik bölümünden gelen ışığı okuyarak pozlama değerini bulur. Çoğunlukla konunun arkası ve kenarlarından fazla ışık geldiği ya da karanlığın bulunduğu durumlarda kullanılmaktadır.
4. Noktasal Ölçüm: Spot ölçüm olarak da bilinen bu yöntemde kadraj üzerinde odak noktası çevresindeki bir daire ya da dikdörtgen ile belirlenen ve görüntünün küçük bir kısmından yansıyan ışığın ölçülerek pozlama
değerinin bulunur. Yalnızca belirlenen bu küçük kısımdan ışık ölçümü gerçekleştirilir. Fotoğraf makinesi noktasal olarak belirlenen bu sınırların dışındaki ışık miktarını değerlendirmeye alınmaz. Çoğunlukla uzakta
kalan bir konunun ya da yüksek kontrastlı fotoğrafların çekiminde kullanılmaktadır.
5. Çoklu Nokta Ölçüm: Bu ölçümde kadraj üzerinde birden fazla bölgeden noktasal olarak ışık yoğunluğu ölçülür ve bunların ortalaması alınarak pozlama değeri bulunur. Fotoğraf çekiminde noktasal olarak bir
den fazla alanın ışık yoğunluğunun önemli olduğu durumlarda kullanılmaktadır.
6. Genel Değerlendirmeli Matrix Ölçüm: Bu ölçümde kadrajın çeşitli alanlarından gelen
ışık değerlerinin her birinin önemiyle ilişkili olarak en uygun pozlama değeri bulunur. Ayrıca tüm alanlardan gelen ışık değerleri belirlendikten sonra odaklanılan noktanın ölçümleri de yapılır ve pozlama bu değişkenlere göre belirlenir.

Alan derinliğini etkileyen başlıca üç temel koşul bulunmaktadır. Bunlar diyafram değeri, objektif türü ve konuya olan uzaklıktır. Ayrıca, film ya da algılayıcı yüzey boyutu ile fotoğraf makinesinin türü de ikincil olarak alan derinliği üzerinde etkili unsurlardır.

Fotoğraf çekimi için ışığın dört temel özelliğinden söz edilebilir. Bunlar, ışığın yoğunluğu, ışığın yönü, ışığın rengi ve ışığın kontrastlığıdır.

Renk ısısı azaldığına ise kırmızı tonlar artar, mavi renki tonlar ise azalır. Örnek vermek gerekirse, Gün ışığı 6500 Kelvin ve üzeri, Lamba Işığı 2500-2900 Kelvin, Mum ışığı ise 1800-1950 Kelvin değerlerine sahiptir

Işık ölçümü tekniklerindeki farklılıklara göre flaşları temel olarak manuel, otomatik ve TTL olmak üzere üç başlıkta sınıflandırmak mümkündür.
1. Manuel Flaşlar: Bu flaşlar hiçbir otomatik ayarı bulunmayan ve tüm ayarlarının fotoğrafçı tarafından yapıldığı flaşlardır. Bu tür flaşlar tüm ayarlarının fotoğrafçı tarafından elle yapıldığı, otomatik olmayan flaşlardır. Flaş üzerindeki klavuz numarasına (İng. Guide Number) göre uzaklık hesaplanarak aydınlatma sağlanır. Klavuz numarasının sayısal değeri ne kadar fazlaysa flaşın gücü o kadar uzak mesafede etkili olur. Fotoğrafçının doğru pozlama değerine ulaşmasını kolaylaştırmak için bu tarz flaşların üzerinde bir hesaplama tablosu bulunur.
2. Otomatik Flaşlar: Diyagram değerini makineye girdiğiniz takdirde konunu uzaklığına göre doğru ışık gücünü flaşın kendisinin otomatik olarak hesapladığı flaş türüdür. Bu flaşlar diyafram değerini ya makineden otomatik olarak okur, ya da fotoğrafçı diyafram değeri ve ASA değerini flaşa girer. Fotoğrafçı deklanşöre bastığı anda çekilen obje ile arasındaki mesafeyi ölçeler verilen diyafram değerine göre ışığın şiddetini ayarlar. Bu flaşların
ön tarafında konudan makineye yansıyan ışığı ölçmeye yarayan bir algılayıcısı bulunmaktadır. Kullanımı oldukça kolay olan bu flaş türünde yalnızca diyafram değeriyle konuya doğrudan yapılacak çekimlerde etkili sonuçlar elde edilebilmektedir.
3. TTL (Through The Lens) – Objektiften Okumalı Flaşlar: Objektiften okumalı ya da teknik adıyla TTL flaş, önceden patlayarak gönderdiği ışık şiddetinin ortamdan objektife geri dönüşüyle ölçülerek ayarlarının otomatik olarak gerçekleştirildiği flaş türüdür. Manuel flaş türüne göre burada ölçümü flaş üzerindeki algılayıcı değil objektifin kendi içerisindeki düzenek yapar. Bu türdeki flaşlar otomatik flaşların işleyişine benzer bir şekilde çalışırlar. Bu flaşları kullanabilmek için fotoğraf makinesinin de TTL flaş ölçümünü destekler niteliklere sahip olması gerekir.

Diyafram, görüntünün oluşması için objektif yoluyla film ya da algılayıcı yüzey üzerine dü­şecek ışık miktarını belirleyen ve bu yolla alan derinliğini de ayarlamaya yarayan sistemdir.

Film ya da duyarlı yüzey üzerine düşecek ışık miktarını  ve hareketi saptamak, enstantanenin önemli iki işlevidir.

Ha­reketli konu ya da nesnelerin çekiminde hareketin net bir şekilde dondurulması yüksek enstantane değerleri ile sağlanır.

ISO (International Standards Organization), fotoğraf filmlerinde ışığa olan duyarlılık derecesini belirleyen uluslararası standart ölçüm sistemidir. Dijital fotoğraf makinalarında da algılayıcının ışığa karşı hassasiyeti bulunur. Bu da aynı filmlerde ol­duğu gibi ISO terimiyle ifade edilir.

En net ve temiz fotoğraşar için ISO ayarının, fotoğraf makinesinin izin verdiği en düşük değerde (ISO 200, 100, 50) tutulması parazitlenmeyi en aza indirdiği için oldukça önemlidir ISO değerinin yüksekliği fotoğraf kalitesi üzerinde parazitlenmeyi oldukça arttıran bir etmendir.

Beyaz ayarı, fotoğraf çekiminin yapıldığı ortamda var olan ışık kaynağının renk sıcaklığından kaynaklanacak sapmaların engelle­nerek görüntünün en doğru renklerle oluşturul­masını sağlamak için yapılır.  Beyaz ayarı denilme­sinin sebebi ise, fotoğraf makinesinin, doğru renk ve tonlamalarını yapabilmek için beyaz rengini referans alarak diğer renkleri ona göre atamasıdır.

Alan derinliğini etkileyen başlıca üç temel koşul bulunmaktadır. Bunlar di­yafram değeri, objektif türü ve konuya olan uzak­lıktır. Ayrıca, film ya da algılayıcı yüzey boyutu ile fotoğraf makinesinin türü de ikincil olarak alan derinliği üzerinde etkili unsurlardır.

Odak uzaklığının sabit olduğunu varsayarsak, film üzerine daha az ışığın düştüğü diyaframın “f” sayısal  de­ğeri yükseldikçe  daha fazla net alan derinliğine ulaşılmasını sağlar. Di­yaframın “f” sayısal değeri küçüldükçe yani giren ışığın miktarı arttığı taktirde net alan derinliği aza­lır.

Yanal aydınlatma konunun üç boyutluluğunu, derinliğini ve kontrastını arttırmak amacıyla sıklıkla kullanılır. Fotoğrafta dramatik bir etki de sağlayan yanal ışık daha üç boyutlu bir perspektiften çekimi yapılan konuyu arka plandan ayırır.

Renk ısısı, aydınlatma kaynaklarının ortaya çı­kardığı renklerdir. Renk ısısı Kelvin değeri olarak ifade edilir. Aydınlatma kaynağının renk ısısı art­tığında (Kelvin’i yükseldiğinde) mavi renkli tonlar artar, kırmızı renk tonlar azalır. Renk ısısı azaldığı­na ise kırmızı tonlar artar, mavi renki tonlar ise aza­lır.