TEMEL FOTOĞRAFÇILIK

Kompozisyon içerisinde yer alan ögeleri minimalize ederek teferruatlarından arındırma, ayıklama

Objeleri görünür kılar,

Hacim ve derinliği oluşturur,

Dokuyu belirginleştirir,

Işık saydamlığı ve geçirgenliği vurgular,

Rengi oluşturur,

Işığın özelliklerini belirleyen temel kavramlar

I. Parlaklık,

II. Yön,

III.  Renk

IV. kontrastdır.

Fotoğraf çerçevesi üzerinde doğru kurulacak bir perspektif, iki boyutlu bir yüzeyde üçüncü bir boyut kazandıracaktır. Dördüncü madde içerisinde de değindiğimiz derinlik espası fotoğrafı güçlendiren bir elamandır. Ön plan arka plan arasında oluşan bu kozmik alan derinliği izleyenleri bir yanılsamayla fotoğrafın derinliklerine doğru taşır, hava perspektifi olarak adlandırılır.. Bu nedenle perspektif temel fotoğraf eğitiminde çekim yaparken aranacak en öncelikli ögelerden biridir.

Fotoğraf dilinde ise kompozisyon, fotoğrafçının imgesinde oluşturduğu konuyu/temayı fotoğraf yüzeyinde (dikey/yatay dikdörtgen çerçeve) yer alan anlatım ögeleriyle, izleyicinin (alıcının) algısına organize bir biçimde düzenlemesi, sunması olarak tanımlayabiliriz.

Açık Kompozisyon: Fotoğraf çerçevesinde fotoğrafı çeken fotoğrafçının bazen bilinçli bazen de istem dışı olarak oluşturduğu konu veya imgenin, fotoğraf yüzeyinin dışına taşması ya da dışında sonlanması olarak açıklanabilir.

Yapısal ögeler şunlardır; Nokta ve çizgi, Leke, Doku, Boşluk, Ritim, Renk, Kontrast, Perspektif, Şemalar, Oran ve Orantı, Ölçek, Sadelik.

Yatay Çizgiler: Fotoğrafta, sakinliği, durağanlığı verir. Kompozisyona yerleştirirken taban çağrışımı yaratır. Ufuk çizgisinde olduğu gibi mekanı ve konumu belirtir.

Leke: Fotoğraf yüzeyinde ve hemen hemen tüm görsel sanatlarda iskelet konumundadır. Leke gözün ilk takıldığı ve bütün içerisinde ilk hissedilen kompozisyon ögesidir. Doğru ve amacına uygun kullanılmalıdır. Aksi takdirde yüzeydeki dengeyi bozan bir yapıya sahiptir. İmgenin ve konunun etkisini artırır, belirginliği destekler görsel bir denge sağlar.

Espas (Boşluk): Fotoğraf yüzeyinde amacına uygun kullanılan boşluklardır. Fotoğraf çerçevesi yatay veya dikey olsun, bakaçtan bakan gözün nesneleri ve doğayı çerçeveye sınırlarken dikkate aldığı boşluklar da kompozisyonun temel ögelerindendir. Bu boşluklara fotoğraf dilinde Espas denilir.

Kompozisyon yapısal ögelerin en iyi görüldüğü fotoğraflar siyah-beyaz fotoğraflardır.

Fotoğrafın merkezine göre ortadan ikiye bölündüğünde yapısal ögelerin her iki tarafta da birbirinin aşağı yukarı aynı olacak şekilde yerleştirilmesidir.

Ufuk çizgisinin yeri, konumu ve estetik anlamda yerleşimi fotoğrafa gerçeklik ve yapısal zenginlik katar.

Fotoğraf dilinde kompozisyonu, fotoğrafçının imgesinde oluşturduğu konuyu/temayı fotoğraf yüzeyinde (dikey/yatay dikdörtgen çerçeve) yer alan anlatım ögeleriyle, izleyicinin (alıcının) algısına organize bir biçimde düzenlemesi, sunması olarak tanımlayabiliriz. Doğru yanıt E’dir.

Kapalı kompozisyonda konu, fotoğraf sanatçısının inisiyatifiyle fotoğraf çerçevesi içerisinde sonlanır. Gerek çerçeve içerisindeki hareket olsun gerekse doğanın veya mekanın devamı olsun konu izleyicinin imgesinde net ve kesindir. Kapalı kompozisyonlarda anlamı fotoğraf içerisinde saklı tutan temel neden varlıkların çerçeve içinde nasıl bir yerleştirmeye maruz kaldığıdır. Resimde görüldüğü üzere bir leylek ailesi durağan bir şekilde yuvada görüntüleniyor ve konu veya imgenin, fotoğraf yüzeyinin dışına taşması ya da dışında sonlanması söz konusu değil. Bu gün batımı fotoğrafı içerisinde konu çok net anlaşılıyor ve kapalı kompozisyonu işaret ediyor. Doğru yanıt A’dır.

Doku, nokta, çizgi ve ritim kompozisyonun yapısal ögelerindendir. Işık ise fotoğrafik ögelerdendir. 

Yatay çizgiler fotoğrafta, sakinliği, durağanlığı verir. Kompozisyona yerleştirirken taban çağrışımı yaratır. Ufuk çizgisinde olduğu gibi mekanı ve konumu belirtir. Dikey çizgiler fotoğraf yüzeyinde yukarı ve aşağı yönde hız ve hareket belirtir. Çapraz, diyagonal ve zig-Zag çizgiler dinamizmi ve hareketi gösterir. Eğri, kıvrımlı çizgiler yatay ve dikey çerçevenin sertliğini yumuşatır. Doğru yanıt B’dir.

Batı kültüründe kırmızı renk bir sinyal olarak uyarı, eylem, ateş ve öfkeyle ilişkilendirilmiştir. Beyaz saflığı çağrıştırmakla birlikte Doğu’da ölümle ve yasla bağlantılandırılır. Mavi soğuğu, temizliği, bilimi, uzayı ve özgürlüğü çağrıştırır. Güneşin rengi olan sarı sıcaklık, yaşam, sevinç ve yaz mevsimini simgeler. Psikologlar için yeşilin özel bir yeri vardır. Ne sıcak, ne soğuk, ne de edilgen olarak tanımlanır. Doğayla, sakinlikle, güven duygusuyla ilişkilendirilir. Doğru yanıt C’dir.

Kontrast dil literatürümüzde zıtlık, karşıtlık olarak da açıklanır. Bu kompozisyon ögesi fotoğraf yüzeyinde birkaç şekilde karşımıza çıkar. Çoğu zaman akla ilk gelen siyahla beyaz veya açıkla koyudur. Kontrastlık konunun veya anlamın kontrastlığı olarak da karşımıza çıkabildiği gibi farklı boyutlarıyla da karşımıza çıkan bir ögedir. Alman Bauhaus Okulu örneklemine yakın kontrast ögeler tablosuna göre yanlış eşleşen seçenek ağır-zayıf’tır. Ağır-hafif veya güçlü-zayıf doğru eşleştirme olacaktır.