TEMEL FOTOĞRAFÇILIK

Objektifler öncelikle yapısal özellikleine göre sabit odaklı ve değişken (zoom) odaklı objektifler olmak üzere ikiye ayrılır.

Sabit Odaklı Objektifler: Odak uzaklıkları değiştirilemeyen objektiflerdir. 24mm, 35 mm, 50mm, 85mm, 105mm objektifler sabit odaklı objektiflere örnektir. Bu objektiflerin en önemli özelliği keskin ve doygun görüntüler elde etmemizi daha mümkün kılmasıdır. İç yapılarındaki mercek sayısı az olduğu için objektiften giren ışık daha az kırılmaya uğrar böylelikle detaylı ve kaliteli görün­tüler elde edilebilir.
Zoom Objektifler: Odak uzaklıkları değiştiri­lebilen geniş bir aralıkta hareket ederek farklı açıları görüntülemeyi kolaylaştıran lenslerdir. Çektiğimiz görüntüye yaklaşmadan veya uzaklaşmadan fotoğ­raf çekmemize olanak tanır. 8-16mm, 12-24mm, 18-55mm, 35-70mm, 18-200mm objektifler odak uzaklığı aralıkları değiştirilebilen lenslerdir. Fo­toğrafçıya rahatlık ve kullanım kolaylığı sağlarken içindeki merceklerin çoklu yapısından dolayı gö­rüntü kalitesinde kayıplara sebep olabilir görüntü keskinliği ve doygunluğu sabit odaklı objektifler­deki gibi çok kaliteli sonuç vermeyebilir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Objektifler genel olarak odak uzaklıklarına göre balık gözü, geniş açı, normal (standart odaklı), dar açılı (tele) ve süper tele objektifler olarak sınıflan­dırılır.

1. Balık Gözü Objektifler: Tüm objektif türleri içerisinde görüş açısı en geniş olan objektif çeşididir. Genellikle 6-16 mm odak uzaklığına ve 1800 görüş açısına sahiptir. Özellikle kreatif görüntüler elde et­mek için tercih edilir fakat kullanım alanları olduk­ça sınırlıdır. Görüntü çıktısında kaymalar ve dairesel görüntüye yakın yarım küre şeklinde efektler verir.
2. Geniş Açılı Objektifer: 9-35 mm aralığın­daki odak uzaklığına sahip bu objektifler insan gözünün gördüğünden çok daha geniş bir açıyı görebilirler. 40 mm den daha kısa odak uzaklığı­na sahiptirler. 15mm, 23mm, 28mm, 35mm odak uzaklığına sahip objektifler geniş açılı objektif ör­nekleridir. Görüntü üzerinde alan derinliğini art­tıran bir etki bırakır. Çok dar alanlarda daha ge­niş bir görüntü elde edebilmek amacıyla kullanılır özellikle manzara ve mimari fotoğraf çekimlerinde tercih sebebidir.
3. Normal Açılı Objektifler: 45-46 derecelik bakış açısıyla gören insan gözüne en yakın görüşü veren objektiflerdir. Bu nedenle normal, standart olarak adlandırılmışlardır. 40-50 mm odak aralı­ğında uzaklığa sahiptirler. Portre, manzara, doğa, sokak fotoğrafçılığı gibi çok geniş bir yelpazede kullanılabilirler.
4. Dar Açılı Objektifler: Tele objektif olarak da adlandırılırlar. Çekim yaptığımız konunun ya­nına yaklaşamayacak kadar uzak olduğumuzda ya da yaklaşmamızın sakıncalı olduğu durumlarda ko­nuyu yakınlaştırmak için kullanılırlar. Nesneleri ol­duğundan daha yakına getirerek büyük gösterir ve alanları birbirine yaklaştırırlar. Net alan derinlikleri kısa olan bu objektifler genel amaçlı çekimler için kullanılabildiği gibi özellikle portre çekimlerinde başarılı sonuçlar elde etmemizi sağlar. Odak uzun­lukları 70mm ile 135mm arasındadır.
5. Süper Tele Objektifler: Dar açılı tele objek­tifler gibi çekim esnasında bize uzak olan konu ve nesneleri yakınlaştırmak için kullanılırlar. Özellikle vahşi doğa, haber ve spor karşılaşmalarını fotoğ­raflamak için kullanılır. Sınırlı bir alan derinliğine sahiptir ve konuyu içinde bulunduğu ortamdan büyüterek ayırır. 200mm ve üstü odak uzaklığına sahip objektifler süper tele objektif grubuna giren objektiflerdir. Bu tür objektiflerin netlik sistemleri çok hassas olduğu ve titremeyi engellemek için tri­pod ile kullanmakta fayda vardır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Özel amaçlı kullanılan objektifler;

1. Makro Objektifler: Çekilecek nesne veya konuya 1-2 cm mesafeden netlik yapabilen ob­jektifler makro olarak adlandırılır. Makro objek­tifler genellikle 1:1 oranında ya da 1:5 gibi geniş bir aralıkta büyük ve net görüntülemeyi sağlayan objektiflerdir. Fotoğraflayacağımız konunun aynı büyüklükte film ya da sensör üzerine düşmesini sağlar. Fotoğrafını çekeceğimiz konuya çok yaklaş­mamız alan derinliğini bozar. Bu durumu azaltmak için makro objektifler kullanılır. Bu objektiflerin ışık geçirgenlikleri azdır bu nedenle çekim esnasın­da titremeyi önlemek ve daha iyi sonuçlar almak için tripod kullanmamızda fayda vardır. Detayları aslına en yakın şekilde veren bu objektif özellikle doğa fotoğrafçılığında tercih edilir.

2. Perspektif Kontrolllü Shift Obkektifler: Özellikle mimari fotoğraf çekimlerinde uzun bina­larda meydana gelen perspektif hatalarını düzelte­bilmek ve alan derinliği kontrolünü sağlayabilmek için kullanılan objektiflerdir. Çekilen konu veya nesnelerin oran ve perspektiflerinin deformasyona uğramadan çekilmesini sağlar genellikle profesyo­nel fotoğrafçılar tarafından özel çekimler için kul­lanılmaktadır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Makro Objektifler: Çekilecek nesne veya konuya 1-2 cm mesafeden netlik yapabilen ob­jektifler makro olarak adlandırılır. Makro objek­tifler genellikle 1:1 oranında ya da 1:5 gibi geniş bir aralıkta büyük ve net görüntülemeyi sağlayan objektiflerdir. Fotoğraflayacağımız konunun aynı büyüklükte film ya da sensör üzerine düşmesini sağlar. Fotoğrafını çekeceğimiz konuya çok yaklaş­mamız alan derinliğini bozar. Bu durumu azaltmak için makro objektifler kullanılır. Bu objektiflerin ışık geçirgenlikleri azdır bu nedenle çekim esnasın­da titremeyi önlemek ve daha iyi sonuçlar almak için tripod kullanmamızda fayda vardır. Detayları aslına en yakın şekilde veren bu objektif özellikle doğa fotoğrafçılığında tercih edilir.

Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Kontrast Azaltıcı Filtreler; Kontrastın yo­ğun olduğu ortam ve koşullarda kontrastın etkisini azaltarak görüntüyü yumuşatmak için kullanılır. Mavi ve yeşil filtreler kontrast azaltıcı filtrelerdir.
1. Mavi Filtre: Genellikle gün ışığı ortamında yapılan çekimlerde genel kontrastlığı yumuşatmak için kullanılır. Stüdyoda yapay ışık eşliğinde yapı­lan çekimlerde cilt tonlarını pürüzsüz hâle getirip dudak hatlarını ve kırmızılığını belirgin hale ge­tirmektedir. Kırmızı tondaki nesneleri daha çok kontrast hâle getirip mavi tonları daha beyaz ve soluk bir hâle getirmek için tercih edilir.
2. Yeşil Filtre: Kontrast azaltıcı filtrelerin en önemlisi yeşil filtredir. Ağaç, yeşil alan, bitki ve yaprak fotoğraflarının kontrastlığını azaltarak gö­rüntüde soft açık gri bir ton elde etmemizi kolay­laştırır. Görüntüde hakim olan baskın kontrastlığı hafifleterek ayrıntıların ortaya çıkmasını sağlar. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Kontrast etki veren filtreler;
Fotoğraftaki açık renkteki alanları daha açık, koyu renk alanları ise daha koyu vurgulayarak kontrast etkisini yük­seltir. Sarı, turuncu ve kırmızı renkli filtreler bu gruba girmektedir.
1. Açık Sarı Filtre: Düzeltme filtreleri arasında yer alır. Çok tercih edilen bir filtre çeşidi değildir. Özellikle sabah erken ve akşam geç saatlerde, plaj ve kar manzaralarında, bulut ve gökyüzü fotoğraf­ları çekerken tercih edilmektedir.
2. Orta Sarı Filtre: Çok renkli konular ve çiçek fotoğrafları, bulutlu gökyüzü manzaraları, plaj ve karlı ortamların çekiminde kullanılır. Yeşil tonları­nı daha aydınlık ve parlak bir hâle getirirken, mavi rengin yoğunluğunu arttırmaktadır.
3. Koyu Sarı Filtre: Mavi rengin baskın şekilde ortaya çıkmasını sağlar. Kullanım alanları orta sarı ve açık sarı filtreler gibi plaj ve kar manzaraları, bu­lutlu gökyüzü ve manzara fotoğraflarıyla çiçek ve yeşillik fotoğraflarıdır (Gökgöz; 1980: 139).
4. Turuncu Filtre: Özellikle sisli puslu hava çe­kimlerinde görüş mesafesini arttırmak için, sarı ve mavi renk ağırlıklı çekimlerde ortaya çıkan kont­rastlıkları vurgulamak, manzara ve gökyüzü fotoğ­raflarında, portre fotoğraflarında oluşan cilt bozuk­luklarını gidermek ve sarı saç rengini canlandırmak için kullanılmaktadır. Mimari yapı çekimlerinde ise derinlik ve doku etkisi yaratır.
5. Kırmızı Filtre: Kontrast etkisi en güçlü olan filtredir. Sisli havada net manzara fotoğrafları elde etmek, bulutları ön plana çıkarmak, puslu fırtına­lı gökyüzü etkisi yaratmak, mavi ve yeşil renkleri daha siyah, kırmızı ve sarı renkleri daha açık tonda bırakmak için kullanılır. Fotoğrafımızda kreatif ve dramatik etki bırakmamızı sağlar. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

81B Filtre Yüksek renk ısısında çekilen fotoğrafların kelvin derecesini azaltmak için kullanılır. Bu şartlar altında çekilen fotoğraflarda mavi renk baskın çıkar mavi rengin baskınlığını alır. Filtre rengi amberdir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Efekt Filtreleri;
Çok fazla sayı ve çeşitte bulunan efekt filtreleri fotoğrafımızda renkten biçime kadar çeşitli efektler almamızı sağlar. Fotoğrafçıya çok geniş bir seçim imkânı veren bu filtrelerle yapacağımız her çekim fotoğraf karemizi orijinalinden bir parça uzaklaştır­sa da kreatif ve estetik sonuçlar için en çok tercih edilenlerdir. Her tür fotoğraf çekiminde kullanabi­leceğimiz bu filtreler özellikle stüdyo, portre, doğa ve manzara fotoğrafçılığında tercih edilmektedir.
Degrade Filtre
Yarısı saydam yarısı renkli olan ve özellikle man­zara fotoğrafçılığında kullanılan güneşli havalarda gökyüzünün beyaz şekilde patlamasını engelleyen ve gökyüzünün rengini istediğimiz tonda değiştiren filtrelerdir. En kullanışlı olanı gri renkli olan olsa da kırmızı, sarı, turuncu gibi renkleri de bulunur.
Sunset Filtre
Günbatımı fotoğraf çekimlerinde kullanılır. Koyu turuncu renkte olduğu için gün batımı fo­toğraflarına sıcak turuncu bir renk hakimiyeti verir.
Yıldız Filtre
Diğer filtrelerin aksine bu filtrenin yapısı say­dam değil çiziklerden oluşur. Fotoğrafını çekti­ğimiz konu içerisinde yer alan ışık kaynaklarının etrafında hale şeklinde çizgiler ve renk oluşmasını sağlayan filtrelerdir. Gece çekimlerinde belirginle­şip ortaya çıkan şehir ışıklarının fotoğraflanmasın­da etkili sonuçlar verir. Sis Filtresi Fotoğrafa puslu sisli bir hava vererek görüntünün atmosferini değiştirerek dramatik ya­pıyı kuvvetlendirir.
Çoklu Filtre
Aynı görüntü ya da konunun fotoğraf düzle­minde birden fazla gösterilmesi için kullanılır.
Hız Filtresi
Stabil bir cismin ya da konunun hareket eder­miş izlenimi vermesini sağlayan filtredir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Objektifler genel olarak odak uzaklıklarına göre balık gözü, geniş açı, normal (standart odaklı), dar açılı (tele) ve süper tele objektifler olarak sınıflandırılır. Tüm objektif türleri içerisinde görüş açısı en geniş olan objektif balık gözüdür. Genellikle 6-16 mm odak uzaklığına ve 1800 görüş açısına sahiptir. Özellikle kreatif görüntüler elde etmek için tercih edilir fakat kullanım alanları oldukça sınırlıdır.

Süre tele objektif, dar açılı tele objektifler gibi çekim esnasında bize uzak olan konu ve nesneleri yakınlaştırmak için kullanılırlar. Özellikle vahşi doğa, haber ve spor karşılaşmalarını fotoğraflamak için kullanılır. 200mm ve üstü odak uzaklığına sahip objektifler süper tele objektif grubuna giren objektiflerdir. Bu tür objektiflerin netlik sistemleri çok hassas olduğu ve titremeyi engellemek için tripod ile kullanmakta fayda vardır.

Objektiflerin üzerinde yer alan f5.6, f4.5, f3.5, f2.8, f1.4 ile f olarak ifade edilen rakamsal değerler o objektifin maksimum diyafram açıklığında ışığı geçirme miktarını ifade eder. F değeri 4.5 olan bir objektif f5.6 dan, f değeri 2.8 olan bir objektif f değeri f3.5 olan bir objektiften daha fazla ışık geçirgenliğine sahiptir. F değeri küçüldükçe objektifin içeriye ışık alma miktarı artar f değeri ile objektife giren ışık miktarı arasında ters orantı vardır.

Filtreler; filmin yarattığı renk sapmalarını düzelterek, renkleri dış dünyadaki doğallığı içerisinde fotoğrafa aktarırlar, renkler arasında kontrastlık oluşturur, ışığın renk sıcaklık değerlerini değiştirerek istediğimiz tondaki renkleri elde etmemizi sağlar, renkleri fotoğrafta vurgulamak istediğimiz etkiye göre açık veya koyu değerlerine getirir ve bu etkinin oluşabilmesi için rengin doğal dengesini bozar (bu durum en çok reklam fotoğrafçıları ve stüdyo fotoğrafçılığında sıklıkla başvurulan bir durumdur), polarize olan ışığın istenmeyen etkilerini gidererek daha net görüntüler elde edilmesini sağlarlar, doğal yoğunluk (ND) filtreleri kullanarak çok ışıklı ortamlardaki ışığın şiddetini düşürmek ve böylece daha ayrıntılı ve detaylı görüntüler oluşturur, efekt veren filtrelerin (yıldız, çiftli, hız vb) kullanımıyla doğada olmayan gerçek üstü görüntülerin ortaya çıkarır. Film üzerine kaydedilen görüntüyü kaydetmek ise objektifin işlevidir.

Kontrast Etki Veren Filtreler: Fotoğraftaki açık renkteki alanları daha açık, koyu renk alanları ise daha koyu vurgulayarak kontrast etkisini yükseltir. Sarı, turuncu ve kırmızı renkli filtreler bu gruba girmektedir.

Kontrast Azaltıcı Filtreler: Kontrastın yoğun olduğu ortam ve koşullarda kontrastın etkisini azaltarak görüntüyü yumuşatmak için kullanılır. Mavi ve yeşil filtreler kontrast azaltıcı filtrelerdir.

Mum ışığı, gün ışığı, flash ya da stüdyo ışıkları olsun her ışığın bir renk ısı değeri yani kelvin derecesi vardır. Çıplak gözle bu ışık kaynaklarına baktığımızda gözümüz bu farklılıkları ayırt edemese de fotoğraf makineleri için durum farklıdır. Fotoğraf makineleri ışık kaynaklarının renk ısılarına karşı çok hassas oldukları için ya White Balance (beyaz ayarı) ayarlarının yapılmış olması ya da uygun filtrenin kullanılması gerekir. Işığın renk ısı değerlerini bilerek bu doğrultuda uygun filtre seçimi ve beyaz ayarlarını yapmak fotoğrafımızda vermek istediğimiz mesajı destekler.

Kelvin cinsinden ölçtüğümüz ışığın renk sıcaklık değeri 0-20000 kelvin arasında değişmektedir. Düşükten yüksele doğru ışık kaynaklarının kelvin dereceleri şu şekilde sırlanır:

Bu filtrenin temel kullanım alanı; yansıma ve parlamaları engellemek, renklerin doygunluğunu arttırmak ve objektife düşen ışık miktarını azaltmaktır. Işığın parlak yüzeylerde meydana getirdiği yansıma polarizasyon olarak adlandırılır ve polarize olmuş ışık fotoğrafımızda bozulmalar meydana getirir.

Üç bacaklı bir ayak sistemi olan tripod; uzun pozlama gerektiren, makro ve ya teleobjektif isteyen özel çekimlerde, hareketli spor müsabakalarında elimizin titremesinden kaynaklanan flu görüntülere sebep olan sonuçları engellemek amacıyla makinemizi gövdesiyle beraber üzerine oturttuğunuz bir sistemdir. Özellikle uzun pozlama gerektiren fotoğraf çekimlerinde makinenin en küçük bir titreşimi fotoğrafımızda istemediğimiz sonuçlara netlik bozulmalarına sebep olabilir. Bunu engellemek için fotoğraf makinemizi öncelikle bir üç ayak üstüne oturtmalıyız sonrasında deklanşör kablosunu makinemize bağlayarak temas etmeden kablo yardı- mıyla deklanşöre uzaktan basarak istediğimiz net fotoğrafları elde edebiliriz.

Doğru enstantane ve diyafram açıklığını bulmanın en kolay yolu pozometre kullanmaktır. Pozometreler çekim yaptığımız ortamdaki konuya yansıyan ışığı ölçerek bu ışığın diyafram ve enstantane cinsinden karşılığını veren ve doğru enstantane diyafram ayarı yapmamızı sağlayan cihazlardır. Fotoğrafını çektiğimiz konudan yansıyan ışığın şiddetini bilmemiz fotoğrafımızdan en iyi sonucu almamız için önemlidir.

Işık doğal ışık ve yapay ışık kaynakları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğal ışık kaynağı güneştir. Yapay ışık kaynakları ise insan ve kültürünün ürettiği ampul, flaş, ateş, mum vb. dir. Flaşlar ışığın yeterli olmadığı ortamlarda konumuzu aydınlatmak için veya konunun kontrastlığını azaltmak için harici ya da dahili, ana ve yardımcı ışık kaynağı olarak kullanılan araçlardır. Ana ışık kaynağı olarak özellikle stüdyo fotoğrafçılığında ve açık havada gün ışığının yetersiz olduğu ortamlarda kullanılan flaşlar yardımcı ışık kaynağı olarak yine açık havada, dış mekan ve bina içi çekimlerde kullanılabilmektedir. Flaşlar makinemiz üzerinde sabit olabildiği gibi aynı zamanda takılıp çıkarılabilir ve fotoğraf makinesinden ayrı şekilde çektiğimiz konuya farklı açılardan tutularak konu üzerinde gölge ve aydınlık alanlar oluşturur, dramatik etkiyi arttırabilir. Flaşımız fotoğraf makinemizden ayrı kullanırken dikkat edeceğimiz en önemli nokta flaşın makineden yukarıda bir konumda tutulmasıdır.

Dar Açılı Objektifler: Tele objektif olarak da adlandırılırlar. Çekim yaptığımız konunun yanına yaklaşamayacak kadar uzak olduğumuzda ya da yaklaşmamızın sakıncalı olduğu durumlarda konuyu yakınlaştırmak için kullanılırlar.

Koyu Sarı Filtre: Mavi rengin baskın şekilde ortaya çıkmasını sağlar. Kullanım alanları orta sarı ve açık sarı filtreler gibi plaj ve kar manzaraları, bulutlu gökyüzü ve manzara fotoğraflarıyla çiçek ve yeşillik fotoğraflarıdır.