TEMEL İNFAZ HUKUKU BİLGİSİ

Bu sistem çalışma ve iyi hal esas alınmak suretiyle hükümlüye not vermek ve bu notlara göre hükümlünün ceza süresinin belirlenmesi esası üzerine kurulmuş bir sistemdi. Dereceli sistemde hükümlü iyi hal gösterdikçe infaz rejimi yumuşatılmakta ve sonuçta koşullu olarak salıverilmekteydi.

Auburn sisteminde hükümlüler geceleri tek başlarına barındırılmakta, gündüzleri ise konuşma yasağı uygulanarak, az bir ücret karşılığında toplu olarak atölyelerde çalıştırılmakta, yasaklara ve kurallara uymayan hükümlülere cezalar uygulanmaktaydı.

E tipi ceza infaz kurumları iki katlı olarak, 2, 4, 6, 8, ve 10 kişilik odalar şeklinde yapılmış olup, her odanın kendine özgü bir havalandırması mevcuttur. E tipi ceza infaz kurumlarında ibadethane, dershane, kütüphane, konferans salonu, spor salonu, revir, çamaşırhane gibi birçok tesis bulunmaktadır. Bu tip cezaevlerinin kapasitesi 600 kişi olup, ihtiyaç halinde 1000 kişiye kadar yükseltilebilmektedir.

Ülkemizde Ankara, Bakırköy, Diyarbakır, Elazığ, Gebze, İnegöl, İzmir, Kayseri ve Tarsus olmak üzere dokuz adet kadın kapalı ceza infaz kurumu bulunmaktadır.

Doğrudan Açık Ceza İnfaz Kurumuna Alınacak Hükümlüler Doğrudan açık ceza infaz kurumlarına alınacak hükümlüler yukarıda da açıklandığı üzere CGTİHK m. 14/2 ve Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği m. 5 hükmünde belirtilmiştir: Adlî para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler doğrudan açık ceza infaz kurumlarına alınır.

Hükümlülerin bir ceza infaz kurumundan diğerine; yahut bir sağlık kuruluşuna götürülmesi esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar kanunda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu çerçevede öncelikle hükümlü nakil öncesi hem bir aramaya ve hem de tıbbi muayeneye tâbi tutulur. Nakil işlemi ancak hükümlünün sağlık koşullarının elvermesi hâlinde gerçekleştirilir; aksi durumda nakil işlemi hükümlünün sağlık durumu düzelinceye kadar ertelenir.

İşyurdu servisi şu kişilerden oluşur; işyurdu müdürü, sayman, veznedar, tahsildar, işyurdu ambar memu­ru, satınalma memuru, bütçe, pazarlama ve benzeri işlerden sorumlu görevliler, işçi statüsünde çalışan personel, gerektiğinde bütçeden aylık alan kadrolu personel

Denetleme kurulu ceza infaz kurumu bünyesindeki kurullardan değildir. Denetlemekle asıl sorumlu cezaevi infaz müdürüdür. Müdür, haftada en az bir defa olmak üzere gün­düzleri, on beş günde en az bir defa olmak üzere de geceleri kurumun bütün faali­yetlerini tetkik ederek, işlerin mevzuat ve emirler çerçevesinde yürüyüp yürümediğini denetler.

Hükümlülerin korunması, eğitimleri ve yönlendirilmeleri konusunda duyarlılık oluşturulması, kurumların işleyişi ve önemi hakkında kamuoyunun bilgilen­dirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak. Eğitim kurulunun görevidir

Hükümlüler nakledildikleri kurumlarda, mahkeme kararı, kurum güvenliği, can güvenliği veya hastalık sebepleriyle nakil hariç, altı ay kalmak zorundadırlar

16. yüzyılda Amsterdam cezaevleri ortaya çıkıncaya kadar cezalandırmanın amacı daha çok kefaret yani intikam alma düşüncesiydi. Fakat 17. yüzyıldan sonra bu cezaların yerini hürriyeti bağlayıcı cezalar almaya başlamıştır. Zira bu dönemlerde bilim adamları cezalandırmanın usulünü ve amacını sorgulayarak, suçlunun iyileştirilmesinin temel amaç olarak kabulünün gerekli olduğu sonucuna varmışlardır.

Yukarıda olumsuz yönleri sayılan sistem Amsterdam Sistemi'dir. Amsterdam cezaevi sisteminde cezaların infazı toplu olarak gerçekleştirilirdi. Bu sistemde mahkûmlar toplu olarak bulundurulurdu. Bu sebeple Amsterdam cezaevi modeline müşterek hapis (toplu) sistemi de denilmektedir.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanların, eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli hâlde bulunan ve özel gözetim ve denetim altında bulundurulmaları gerekli olduğu saptananların cezası yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarında infaz edilecektir.

Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı ile ulaşılmak istenen temel amaç, öncelikle genel ve özel önlemeyi sağlamak, bu maksatla hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırmaktır (CGTİHK m.3)

Anaları hükümlü olup da dışarıda korumasına bırakılacak kimsesi bulunmayan sıfır-altı yaş grubundaki çocuklar, analarının yanında kalabilirler. Bu çocuklar gündüzleri ceza infaz kurumu bünyesindeki veya Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu veya diğer kurum ve kuruluşlara ait kreş ve gündüz bakımevlerinde barındırılırlar.

Disiplin cezası kesinleşmemiş olsa bile eylemi kurum düzeni ya da kişi güvenliği bakımından tehlike oluşturanlar idare ve gözlem kurulu kararıyla kapalı ceza
infaz kurumlarına gönderilirler. Disiplin cezası kesinleşmemiş hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumuna gönderilebilmesi için kişi güvenliği ya da kurum düzeni bakımından tehlike oluşturması gerekmektedir.

Tutuklar, maddi olanaklar elverdiğince suç türlerine ve taşıdıkları güvenlik riskine göre ayrı odalarda barındırılırlar. Aralarında husumet bulunanlar ile iştirak hâlinde suç işlemiş olanlar aynı odalarda barındırılmazlar ve bu kişilerin birbirleri ile temas etmelerini engelleyecek tedbirler alınır (CGTİHK m. 113).

Hükümlülerin istekleri doğrultusunda bulundukları kurumdan başka kurumlara nakledilebilmeleri hususu CGTİHK m. 54’te düzenlenmiştir.
Buna göre, isteğe bağlı nakil için, hükümlülerin
a) Gitmek istedikleri kurumlardan durumlarına uygun en az üç yeri belirten bir dilekçe
vermeleri,
b) Nakil giderlerini peşin olarak ödemeyi kabul etmeleri,
c) Ceza infaz kurumlarında bulunulması gereken sürenin üç aydan fazla olması
d) İyi hâl göstermeleri, disiplin cezası almamış
veya kaldırılmış olması,
e) İstekte bulunulan kurumda yer, kapsama
gücü ve sınıfının uygun bulunması ve tutukevi olmaması,
f) Mahkûmiyet sürelerine uygun hükümlülerin barındırıldığı bir kurum olması,
g) Daha önce disiplin nedeniyle ayrılmak zorunda kaldıkları kurum olmaması, gerekir.

Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliği m. 11’de yasal olarak düzenlenen teknik servis, kurumun araç ve gereçleri ile binanın bakım, onarım ve tamirat işlerinin yapımı, kullanımı, sürekli çalışır durumda olmalarının takibi ve sağlanması gibi teknik işleri yapar

Hükümlülere uyarma, kınama ve bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezaları dışında kalan disiplin cezalarını vermek disiplin kurulunun görev ve yetkilerindendir.