TEMEL İNFAZ HUKUKU BİLGİSİ

Hapis cezasını ertelenmesine sanık hak­kında yargılama yapan ve mahkumiyet hükmü ku­ran mahkemece karar verilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Hükümlünün akıl sağlığının bozulması du­rumunda ise hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanunu’nun 57. maddesinde belirtilen sağlık kuru­munda koruma ve tedavi altına alınır. Bu durumda hükümlünün sağlık kurumunda geçireceği süreler cezaevinde geçmiş sayılır (CGTİHK, m. 16, f. 1). Doğru cevap D’dir.

Hapis cezası bazı hallerde, hükümlünün istemi üzerine ertelenebilir. (CGTİHK, m. 17) Hükmün infazının hükümlünün istemiyle ertelenmesinin ilk şartı, hükümlünün infaz için çağrıldığında gelmiş olmasıdır. Hükmün infazının hükümlünün istemiyle ertelen­mesi, hükümlünün infaz için çağrıldığında gelmiş ol­masına bağlıdır. Çağrıldığında gelmeyen, daha sonra kolluk kuvvetlerince yakalanan hükümlü hakkında isteme bağlı olarak erteleme kararı verilemez. Bunun yanında, hükümlünün mahkûm olduğu cezanın kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezası olması gerekir (CGTİHK, m. 17, f. 1). Hapis cezasının infazı, hükümlünün istemi ile her defasın­da bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez ertelenebi­lir (CGTİHK, m. 17, f. 2). Doğru cevap D’dir.

Ara verme sebepleri kanunda; hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hasta­lık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faali­yetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım toprakla­rının işlenebilmesinin imkânsız hâle gelmesi veya hükümlünün eş veya çocuklarının hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları ya da hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hâller olarak sayılmıştır. Kanunda gibi ifadesine yer verildiğin­den dolayı infaza ara verme sebepleri burada sayı­lanlar ile sınırlı değildir. İnfaza ancak iki defa ara verilebilir (CGTİHK m. 17, f. 4). Doğru cevap B’dir.

İnfaza ancak iki defa ara verilebilir (CGTİHK m. 17, f. 4). Doğru cevap B’dir.

Koşullu salıverilmenin şartlarından ilki hü­kümlünün ceza infaz kurumunda kaldığı süreyi iyi halli olarak geçirmesidir. Doğru cevap A’dır.

Denetimli serbest­liğin uygulanmasına infaz hakimi karar verir. İnfaz hakimi kararını verirken ceza infaz kurumu idare­since hükümlü hakkında hazırlanan değerlendirme raporunu dikkate alır. Doğru cevap E’dir.

Denetimli serbestlik kararını verme yetkisi infaz hakimine aittir. Buna göre, denetimli serbestlik ka­rarı hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan Cum­huriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hâkimi tarafından karar verilecektir. İnfaz hakiminin dene­timli serbestlik kurumunun uygulanmasını uygun bulmasının ardından denetimli serbestlik müdürlü­ğü, hükümlünün risk ve ihtiyaçlarını dikkate alarak koşullu salıverilme tarihine kadar uygulanmak üzere çeşitli yükümlülükler belirler. Bu yükümlülükler;

şeklindedir. Denetimli Serbestlik Müdürlüğü ta­rafından hükümlünün bu yükümlülüklerden biri veya birkaçına tabi tutulmasına karar verilir. Doğru cevap E’dir.

Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler ile maruz kaldıkları ağır bir hastalık, en­gellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız ida­me ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler de denetimli serbest­likten faydalanabilecektir. Bu durumda, ağır hastalık, engellilik veya kocama hâlinin, Adlî Tıp Kurumun­dan alınan veya Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumunca onaylanan bir raporla belgelen­dirilmesi gerekir (CGTİHK, m. 105/A, f. 3). Doğru cevap B’dir.

Af kanunu bakımından Anayasada meclisin ni­telikli bir çoğunlukla karar vermesi şartı aranmıştır. Af kararının verilebilmesi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile karar alınmasına bağlıdır. Af kararı alındıktan son­ra, hükümlü aftan yararlanmak istemediği gerekçesi ile infaz kurumunda kalmaya devam edemez. Doğru cevap A’dır.

Hapis cezasının infazının ertelenmesi ile ilgili önemli bir husus, cezanın infazının ertelenmesinin hapis cezasının ertelenmesinden farklı olmasıdır. Türk Ceza Kanununun 51. maddesi uyarınca, mahkum olunan hapis cezasının süresinin belirli bir sınırın altında olması halinde fail hakkında hükmolunan hapis cezasının ertelenmesine karar verilebilir. Hapis cezası ertelenen fail tarafından, mahkemece belirlenen denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi halinde ceza infaz edilmiş sayılır. Bu durumda kişi ceza infaz kurumuna girmez. Hapis cezasının infazının ertelenmesinde ise, kişi cezasını ceza infaz kurumunda çeker. Bu iki karar bakımından yetkili merciler de farklıdır. Hapis cezasını ertelenmesine sanık hakkında yargılama yapan ve mahkumiyet hükmü kuran mahkemece karar verilirken aşağıda görüleceği üzere hapis cezasının infazının ertelenmesi kararını verme yetkisi Cumhuriyet Başsavcılığına aittir. Doğru cevap B'dir.

Gebe olan veya doğum yaptığı tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar
hakkında hapis cezasının infazı geri bırakılır. Doğru cevap C'dir.

Hapis cezasının infazı, hükümlünün istemi ile her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez ertelenebilir (CGTİHK, m. 17, f. 2). Doğru cevap B'dir.

Koşullu salıverilme kurumunun gerek hükümlü gerekse toplum bakımından pek çok faydası bulunmaktadır. Kişinin müebbet hapis cezasına mahkum olmuş olsa dahi bir gün ceza infaz kurumundan dışarı çıkabileceğini umut etmesi, insan onuru ile yakından ilgilidir. Müebbet hapis cezasına mahkum olanlar da koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Doğru cevap E'dir.

Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler, iyi halli olduklarının tespitine kaynak olması amacıyla gözlem altında tutulmakta ve bu kişiler hakkında altı ayda bir gözlem ve sınıflandırma formu düzenlenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Kanunda bazı durumlarda hükümlü hakkında koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanmayacağı öngörülmüştür. Hükümlünün, Türk Ceza Kanununun ikinci Kitap, dördüncü Kısım, “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar” başlıklı dördüncü Bölüm, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlıklı beşinci bölüm, “Milli Savunmaya Karşı Suçlar” başlıklı altıncı bölüm altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faaliyeti
çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olması hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmayacaktır (CGTİHK, m. 107, f. 16). Doğru cevap E'dir.

Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler ile maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler de denetimli serbestlikten faydalanabilecektir. Doğru cevap A'dır.

Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezasının infaz edilmesine karar verilen hükümlü hakkında hangi yükümlülüklerin uygulanacağına Denetimli Serbestlik Müdürlüğü tarafından karar verilir. Doğru cevap D'dir.

Af kanunu bakımından Anayasada meclisin nitelikli bir çoğunlukla karar vermesi şartı aranmıştır. Af kararının verilebilmesi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile karar alınmasına bağlıdır. Doğru cevap C'dir.

Genel af halinde, sanık hakkında açılmış olan kamu davası düşer, hükümlü hakkında hükmolunmuş ceza bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar. Af kararı alındıktan sonra, hükümlü aftan yararlanmak istemediği gerekçesi ile infaz kurumunda kalmaya devam edemez. Anayasada yer verilen açık hüküm uyarınca münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamayacağı gibi ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz (Anayasa m. 169, f. 3). Doğru cevap D'dir.