TEMEL İNSAN HAKLARI BİLGİSİ II - Deneme Sınavı - 10

Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olması Anayasa Mahkemesi, açıkça dayanaktan yoksun başvuruların kabul edilemezliğine karar verebilir. Anayasa Mahkemesi şu dört nedenden birinin varlığını saptadığı takdirde başvuruyu açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez bulmaktadır. a) İhlal iddialarının temellendirilememesi (temellendirilememiş şikâyet) 240 Ulusal İnsan Hakları Koruma Mekanizmaları b) İddiaların salt kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin olması (kanun yolu şikâyeti) c) Başvurunun karmaşık veya zorlama şikâyetlerden ibaret olması (karmaşık veya zorlama şikâyet) d) Temel haklara yönelik bir müdahalenin olmaması veya müdahalenin meşru oldu- ğunun açık olması (bir ihlalin olmadığının açık olduğu şikâyet) g. Başvuru hakkının kötüye kullanılması

Başdenetçinin görevleri şunlardır: a) Kuruma gelen şikâyetleri incelemek, araş- tırmak ve idareye önerilerde bulunmak, b) Bu Kanun’un uygulanmasına ilişkin yönetmelikleri hazırlamak, c) Yıllık raporu hazırlamak, ç) Yıllık raporu beklemeksizin gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlamak, d) Raporları kamuoyuna duyurmak, e) Yokluğunda kendisine vekâlet edecek denetçiyi belirlemek, f) Biri kadın ve çocuk hakları alanında görevlendirilmek üzere, denetçiler arasındaki iş bölümünü düzenlemek

Bireysel başvuru

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMAN) İlk kez 19. yüzyılda İsveç’te kurulan ombudsman, kurumun aynı adla bütün dünyada hızla yayılması sonucu hemen her kıtada bilinen bir kavram hâlini almıştır. Ülkemizde akademik çalışmalara 1980’li yıllardan itibaren konu olan ombudsman kurumu, kamu denetçiliği kurumu adı ile 2012 yılında 6328 sayılı Kanun ile kurulmuştur. 6328 sayılı Kanun’a göre, kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması oluşturmak suretiyle, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli ve merkezi Ankara’da bulunan Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmuştur. Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir. Ancak; a) Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, b) Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar, c) Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri kurumun görev alanı dışındadır.

23/9/2012

Altı ay

11

Uluslararası insan hakları koruma mekanizmaları ikincil niteliktedir, bir diğer ifadeyle, insan haklarının korunup geliştirilmesinde ilk ve önemli görev ulusal kurumlara düşmektedir. Ülkemizde insan haklarının korunması mekanizması olarak Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Kamu Denetçiliği Kurumu ön plana çıkmaktadır. Doğru Cevap A'dır.

Bireysel başvuru, herkesin Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvurabileceği bir hak arama yoludur. Doğru Cevap B'dir.

Bireysel başvurular, Anayasa Mahkemesine doğrudan müracaatla ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir. Bireysel başvuru bizzat başvurucu, başvurucunun kanuni temsilcisi ya da avukatı tarafından yapılabilir. Doğru Cevap A'dır.

Anayasa Mahkemesi 23/9/2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvuruları inceler. Doğru Cevap C'dir.

Bireysel başvuru incelemesinde duruşma yapılması, tanık ve uzman dinlenmesi ve keşif yapılması 6216 sayılı Kanun ile İç Ttüzük’te öngörülen şartlar altında mümkündür. Doğru Cevap B'dir.

Varsayılan temele dayalı ayrımcılık: Bir gerçek veya tüzel kişinin, 6701 sayılı Kanun’da sayılan ayrımcılık temellerinden birisiyle gerçekte ilgisi olmamasına rağmen, bu temellerden birisini taşıdığı sanılarak hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanma bakımından ayrımcı muameleye maruz kalmasını ifade eder. Doğru Cevap C'dir.

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Teşkilatı (TİHEK) , Kurul ve Başkanlıktan olmak üzere iki ana koldan oluşur. Doğru Cevap D'dir.

Kurul, TİHEK’in karar organıdır. Kurul, 6701 sayılı Kanun’la ve diğer mevzuatla verilen görev ve yetkilerini kendi sorumluluğu altında, bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Doğru Cevap A'dır.

Ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gördüğü iddiasında bulunan her gerçek ve tüzel kişi TİHEK’e başvurabilir. Kuruma başvuru, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da yapılabilir. Başvuru hakkının etkin bir şekilde kullanılmasına hiçbir surette engel olunamaz. Başvurulardan herhangi bir ücret alınmaz. Doğru Cevap E'dir.

İlk kez 19. yüzyılda İsveç’te kurulan ombudsman, kurumun aynı adla bütün dünyada hızla yayılması sonucu hemen her kıtada bilinen bir kavram hâlini almıştır. Ülkemizde akademik çalışmalara 1980’li yıllardan itibaren konu olan ombudsman kurumu, kamu denetçiliği kurumu adı ile 2012 yılında 6328 sayılı Kanun ile kurulmuştur.

Doğru Cevap D'dir.

1982 Anayasası’nın 5. maddesinde “Devletin temel
amaç ve görevleri, (…), kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.” denmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bireysel başvuru, 6216 sayılı Kanun ve Anayasa
Mahkemesi İç Tüzüğü’nde gösterilen kurallara uygun şekilde ve resmî dilde yapılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Başvuru formunda: Başvurucunun adı ve soyadı, vatandaşlık numarası, doğum tarihi ve yeri, uyruğu, cinsiyeti yer almaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.