TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 5

Son kullanma tarihi yaklaşan aşının en önce kullanılması gerekir. Açılan aşıların açılma tarih ve saatleri kontrol edilmeli ve aşı türüne göre kullanım süresi dolduktan sonra kullanılmamalıdır. Aşılar buzdolabının kapağında saklanmamalıdır. Aşıların saklandığı buzdolabında aşılar dışında hiçbir şey saklanmamalı sadece elektrik kesinti durumunda buzdolabının sıcaklığını dengelemek için buz aküleri ve su şişeleri bulundurulmalıdır.

Çocuklar, yaşlılar (65 yaşüstü bireyler) ve gebeler hastalıklara karşı daha duyarlı gruplar arasında yer alır. Bu nedenle bu gruplarda aşılamanın diğer gruplara göre daha önemli olduğu söylenebilir.

Gebelik döneminde kesinlikle canlı virüs aşısı uygulanmamalıdır. Diğer seçeneklerdeki uygulamalar ise önerilen aşılama uygulamalarıdır.

Aşı yapılamayan durumlar bireyin aşıya veya aşının bileşenlerinden birine karşı anaflaktik şok geçirmiş olması veya bireyin bağışıklık sisteminin çok zayıflamış olmasıdır. Emzirme, antibiyotik kullanıyor olma, süreğen kap, akciğer hastalığının olması gibi durumlar ise aşı uygulamaları için engel oluşturmamakta ancak toplum tarafından yanlış bilinmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Beş yaş altı çocuklar, boğmaca, kızamık ve haemafilus influenza hastalıklarına karşı aşı ile bağışıklanmaktadır.

Doğru cevap C seçeneğidir. Parçada endemik hastalığa dair bir açıklama yer almamaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir. Konjuge pnömokok, DaBT-İPA-Hib, OPA, Hepatit B, BCG; zatürre, boğmaca, çocuk felci, sarılık ve verem hastalıkları için kullanılabilecek aşılardır.

Doğru cevap C seçeneğidir. Anafilaksi ölümcül bir durumdur; diğer seçeneklerde aşı kullanımı bilinenin aksine yanlış değildir.

Doğru cevap E seçeneğidir. Etki ve yan etkiler açısından aşıyı damar içine uygulamak uygun değildir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Canlı aşı uygulandığında hastalık oluşturmaz; inaktive aşılarda tekrar dozları yapılmasına ihtiyaç duyulur; Hepatit B aşısı, inaktive aşılara örnektir; subunit aşılar, mikrobun tamamı yerine sadece bağışıklık sistemini uyaran antijenleri içerirler.

Doğru cevap A seçeneğidir. Aşılar buzdolabında, sıcaklığın +2 ve +8 derece arası sıcaklıkta saklanmalıdır.

Doğru cevap C seçeneğidir. Donmaya hassasiyet açısından Hepatit B, sıcaklık artışı hassasiyeti açısından ise OPV aşısı dikkatle saklanması gereken aşılardandır.

Deri içi: BCG aşısı bu yolla yapılır.

Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Suçiçeği, Verem (BCG) aşıları canlı aşılar için verilebilecek bazı örneklerdir.

Aşıların etkinliğini kaybetmemesi için dikkat edilmesi gerekenler: 1. Aşıyı uygulamadan önce mutlaka etiketi, son kullanma tarihi kontrol edilmelidir. Tarihi geçmiş aşılar kullanılmamalıdır. 2. Son kullanma tarihi en yakın olan aşı en önce kullanılmalıdır. 3. Aşı şişeleri açıldığı zaman bu bilgiler kaydedilmelidir. 4. Aşıların açıldıktan sonra kullanım süreleri birbirlerinden farklıdır. Bu fark gözetilmelidir. Örneğin; kızamık aşısı sulandırıldıktan sonra 4 saat içinde, BCG aşısı 8 saat içinde kullanılmalıdır. Diğer aşılar için de bu süreler belirlidir. 5. Bütün aşıların sıcağa duyarlı olduğu unutulmamalıdır. Aşıların önerilenden daha farklı bir sıcaklıkta saklanması bozulmaya neden olabilir. 6. Aşılar buzdolabında saklanmalıdır. 7. Aşıların saklandığı buzdolabında başka hiçbir şey saklanmaz. Buzlukta buz aküleri ve sebzelikte su şişeleri olması olası elektrik kesintilerinde buzdolabındaki sıcaklığın dengelenmesi açısından önemlidir. 8. Aşıların saklandığı buzdolabının kapısının her zaman kilitli olması, sağlık kurumunda bir kişinin aşı saklama konusunda sorumluluk alması önem taşımaktadır. 9. Buzdolabının kapak kısmına kesinlikle aşı konulmaması gerekmektedir. 10. Buzdolabında termometre olmasına özen gösterilmelidir. 11. Buzdolabında sıcaklığın +2 ve +8 derece arasında olması önerilmektedir. 12. Buzdolabının kapağında sıcaklık izleme çizelgesinin olması önerilmektedir. Aşı saklama sürecinden sorumlu olan kişi her gün sabah ve akşam bu çizelgeden gerekli kontrolleri yapmalıdır. 13. Bazı aşıların üzerinde yer alan ve aşıların izlenmesine yarayan çizelgeler/göstergeler takip edilmelidir. Örneğin çocuk felci aşısı üzerinde yer alan bu çizelgeler sayesinde aşıların ısıdan etkilenip etkilenmedikleri kolaylıkla değerlendirilebilir.

Ülkemizde beş yaş altı çocuklara hastalıklara karşı yapılan aşı uygulamaları şunlardır: • Hepatit B (Sarılık) • Verem • Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak • Çocuk felci (poliomyelit) • Zatürree • Boğmaca, Difteri, Tetanoz, Grip

Dünyada yaşlılara yönelik yapılması önerilen aşılar şunlardır? 1. Mevsimsel grip aşısı 2. Zatürree (pnömokok) aşısı 3. Tetanoz aşısı 4. Hepatit B aşısı 5. Su çiçeği aşısı

Tetanoz, kesici ve delici yaralanmalar sonucu vücuda giren bir bakterinin zehiri (toksini) nedeniyle meydana gelir. Bu bakteri clostridium tetani’dir

Bir toplumda bir hastalığın beklenenden fazla sayıda görülmesi epidemi olarak tanımlanmaktadır. Salgın olarak da bilinir. 1347-1351 yılları arasında Avrupa kıtasında büyük yıkıma yol açan kara veba salgını bir epidemi örneğidir.

Seçeneklerde verilmiş olan aile planlaması hizmetleri, temiz suya ulaşabilme, bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama, yeterli ve dengeli beslenme hizmetleri temel sağlık hizmetleri kapsamındadır. V. seçenekteki ikinci basamak sağlık hizmetleri ise temel sağlık hizmetleri kapsamının dışındadır. Temel sağlık hizmetleri kapsamında sadece birinci basamak sağlık hizmetleri yer almaktadır.