TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 7

Bası Yaralarının Önlenmesi için Nemi kontrol altında tutmak gerekmektedir. Bunun için neme yol açan nedenler belirlenir. Bunlara örnek verilmek istenirse;
- Terleme
- Banyo sonrası ıslak kalma
- Yara akıntısı
- Dışkı ya da idrarın kaçırılması halleridir.

Solunum sayısı: Normal koşullarda sağlıklı yetişkin bir birey dakikada 16-20 solunum yapar. Yaş ilerledikçe solunum sayısı düşer.

Anoksi: Yerel veya genel olarak oksijenin tamamen yokluğudur. Hipoksi: Hücrelerin veya dokuların yeterli oranda oksijensizliğidir. Hipoksi belirtileri: konsantrasyon ve oryantasyon bozukluğu, bilinçte bozulma, baş dönmesi, davranış değişikliği, yorgun, endişeli ve ajite bir görünümdür. Siyanoz: Oksijen gereksinimin yeterli karşılanmadığı durumlarda deri ve mukoz membranların kirli mavimsi-mor renk almasıdır. Siyanoz dudaklarda, kulak memelerinde, tırnaklarda ve oral mukozada belirgin olarak gözlenir. Apne : Solunumun geçici veya kalıcı olarak durmasıdır. Dispne (nefes darlığı): Zor nefes alma veya verme veya her ikisidir. Larenks ve trekeada herhengi bir sebepten ileri gelen darlıklarda nefes alma zorluğu görülür. Nefes verme zorluğu bronşial astım nöbetlerinde ve amfizemde görülür.

Solunum yetersizliğinin belirtileri:
- Burun kanadı solunumu
- Göz kapaklarının retraksiyonu
- Aksesuar kasların kullanımı
- Trakea çekilmesi
- İnterkostal çekilme
- Torakoabdominalparadoksal solunum
- Terleme
- Şuur değişiklikleridir.
Pnömoni: Akciğer dokusunun enfeksiyonudur.

Akut Respiratuar Distres Sendrom (ARDS):Alveoller kapiller bariyerde artmış permaibilitenin (geçirgenliğin) neden olduğu pulmoner ödeme bağlı solunum yetmezliği durumudur. Nedenleri;
- Boğulma
- Yüksek dozda ilaç alma
- Pnömoni
- Toksik madde inhalasyonu,
- Septik şok,
- Travma,
- Yaygın damar içi pıhtılaşma Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı pulmoner kapillerin zarar görmesi, alveol kapiller membranının geçirgenliğinin artmasına yol açar ve arkasından pulmoner ödem gelişir. Hava boşlukları sıvı ile dolunca akciğerlerde gaz değişimi ve mekanik özellikler bozulur.

Dolaşım sistemi, kapalı bir devredir ve aynı kan, aynı damar sistemi içinde devamlı dolaşır. Bu nedenledir ki bir noktadaki akımın değişmesiyle tüm sistem etkilenebilir. Örneğin kan damarında belirli bir miktarda gelişen ani bir büzülme, dolaşımın başka bir kısmında dilatasyona neden olabilir. Bu koruyucu bir mekanizmadır.
Dolaşım sisteminin görevleri:
1. Taşıma fonksiyonu
- Sindirim sisteminde emilen maddeler,
- Oksijen
- Karbondioksit
- Diğer metabolik atıklar
- Hormonlar
2. Vücut ısısının kontrolü
3. Mikroorganizmalara karşın vücudun korunması
4. Lenfatik sistem.

Üriner İnkontinans Risk Faktörleri:
- Yaş ve cinsiyet
- Doğum travması
- Östrojen yetersizliği
- Irk
- Obezite ve kronik konstipasyon
- Bağ dokusu
- Sigara kullanımı
- Geçirilmiş pelvik cerrahi
- Radyoterapi
- Üriner sistem enfeksiyonu
- Nörolojik hastalıklar ve spinal kord yaralanmalarıdır.

Ağrı eşiğini azaltan nedenler arasında; uykusuzluk, yorgunluk, anksiyete, korku, üzüntü, çaresizlik, depresyon, öfke, rahatsız edici bir ortamda bulunma, iş ve prestij kaybı, ailevi kaygılar, tedirginlik ve stres sayılabilir. Ruhsal durumun iyi olması veya düzelmesi, yeterli uyku, dinlenme, anlayış, dışa dönük kişilik, gevşeme ise ağrı eşiğini artıran nedenlerdir.

Bası yarası belli bir deri alanının aralıksız ve uzun süre süren bası sonucu meydana gelen iskemi, hücre ölümü ve doku nekrozudur. Yük binen kemiksi çıkıntılar üzerindeki deride daha sık görülür. Bu bölgelerde kemik çıkıntısının üzeri sadece deri ve belki de biraz kas ve subkutan doku ile kaplıdır.

Güneş ışığı bası yaralarının oluşmasında rol oynayan risk faktörleri arasında sayılamaz.

Ateş yükselmesi bir solunum yetersizliği belirtisi değildir

Atelaktazi; alveollerin kollapsı ya da hava girişine kapalı olmasıdır. Akut ya da kronik olabilirler. En sık görülen iki nedeni; solunum yollarının mukus, tümör, gibi oluşumlar ile tıkanması ve alveol yüzeyini kaplayan sıvıda sürfaktan eksikliğinin olmasıdır.

Solunum yollarının özel tedavi ve bakım yöntemleri Aerosol tedavi, öksürüğün artırılması, Postüral drenaj ve oksijen tedavisi bulunmaktadır.

Genellikle üst ekstremite, bazen de alt ekstremite arteriollerini simetrik olarak tutan, ataklar halinde seyreden bir hastalıktır. Hastalık primer olursa reynaud hastalığı, skleroderma, obstrüktif arter hastalığı, travmatik nedenler, pulmoner hipertansiyon gibi hastalıklar sonucu gelişirse raynoyd fenomeni denir.

Vücut suyunun %11-15inin kaybı: Delirium, sağırlık, böbrek yetmezliği tablosu.

Fazla sıvı tüketimi; üriner inkontinans risk faktörleri arasında değildir.

Urge İnkontinans (sıkışma tipi), en sık karşılaşılan tiptir. Aniden ortaya çıkan aşırı idrar torbası kasılmaları sonucu kişi idrarını tutamaz ve idrarını kaçırır.

Ruhsal durumun iyi olması veya düzelmesi, yeterli uyku, dinlenme, anlayış, dışa dönük kişilik, gevşeme ise ağrı eşiğini artıran nedenlerdir.

Yaş: Yaşın ilerlemesi ile,
• Deri perfüzyonu ve deri turgorunda bozulma,
• Serum albumin düzeyi ve immün cevapta azalma,
• Yağ dokusunun azalmasına bağlı zayıflık,
• Doku elastikiyeti kaybı,
• Epidermis ve dermis arasındaki bağlantının zayıflaması,
• Mental durumun bozulması ile (hareket azlığı, pozisyon değiştirmeyi
unutma, vb.gibi) yaşlılarda basınç ülserlerinin gelişmesinde rol oynayan
faktörlerdir.

Pozisyonu Değiştirme ve hastaya uygun pozisyon verilmesi
• Yatan hastaların pozisyonu 2 saatte bir değiştirilmelidir.
• Hasta döndürülme sırasında, sürüklenip çekilmez yuvarlanır.
• Uyuma esnasında yüzüstü pozisyonu tercih etmesi önerilir.
• Simit şeklinde minderler (kan akımını azaltacağından) tercih edilmez.
Çevirme-Pozisyon verme önemlidir.
• Yatak çarşafları düzgün, kuru, temiz ve kırışıksız olmalıdır.
• Çarşaflar, yatağın özelliğini kaybetmeyeceği gerginlikte olmalıdır.