TEMEL SAĞLIK VE HASTALIK BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 16

Anne sütü içerisinde demir, kalsiyum, fosfor, bakır, magnezyum, sodyum, potasyum, çinko ve iyot gibi çocuğun gereksinim duyduğu mineraller yeterince bulunmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.

Akciğer Embolisi, ani ölümlere yol açabilen, akciğer arterlerinin (atar damarlarının) hava ya da çoğunlukla bir pıhtı tarafından tıkanması durumudur.

Ayakta durma sırasında gelişen postural hipotansiyon (ayaktayken düşük tansiyon) yaşlılarda yaygındır ve idrar söktürücü (diüretik), tansiyon düşürücü (antihipertansif) ilaçlar ve düşük kan hacmi durumlarında postural hipotansiyon daha da şiddetlenir.

Böbrek fonksiyonunun bir ölçüsü olan Glomeruler Filtrasyon Hızının (GFR) 20 yaşından itibaren böbrek kortikal glomerullerinin düzenli kaybı nedeniyle her yıl için %1 azaldığı bildirilmektedir.

Yaşlanmayla birlikte, lens gibi şeffaf göz içi yapılarında berraklığın kaybolması (bulutlanma, katarakt), yakındaki cisimleri net görmede azalma durumunun nedenidir. Doğru seçenek (C)dir.

Vücutta en çok enerji kullanımı yağsız vücut kitlesi yani kaslar tarafından yapılır ve kas kitlesindeki azalmaya bağlı olarak 30 yaşlarından itibaren enerji harcaması da azalmaya başlar.

Yaşlanırken bütün kas sistemleri ( kalp, iskelet ve düz kas) küçülerek azalır. Azalan kas dokusunun tersine, hareket ve kuvvete yararı olmayan fakat kilo artırıcı etkileriyle fazladan yük oluşturarak yaşam maliyetini yükselten yağ dokusu artar. Kas kitlesinde azalma, kas gerilimini azaltarak vücutta kuvvet kaybına yol açar. Yaşlandıkça sadece kas dokusundaki kayıplar bile bütün fonksiyonları eninde sonunda kas kuvvetine bağlı insan yaşamının sürdürülebilmesini gittikçe imkânsız hâle getirir. Örneğin; yürüme, koşma, taşıma, merdiven çıkma zorlaşır. Nefes alıp vermek için gerekli kas gücü sağlanamadığından göğüs hareketleri yetersiz kalır. Derin soluk alıp verme kapasitesi azalır. Sindirim faaliyetlerine katılan mide bağırsak kas gücünde azalma kabızlık da yapar. İdrar kesesi kas gücü azalınca özellikle kadınlarda idrar tutulamadığı için idrar kaçırma şikâyetleri artar. Vücutta kalsiyum tutulamayıp aksine vücuttan kalsiyum atılımının artması nedeniyle kemiklerde kalsiyum kayıplarına (osteoporozis-kemik erimesi), kalsiyum kaybı kemik yoğunluğunun azalmasına, kemik yoğunluğunun azalması kemiklerin dayanıklılığında azalmaya, kemiklerin dayanıklılığında azalma, vücut ağırlığının taşınamamasına ve kemiklerde darbelere karşı kolayca kırılmalara yol açar. Omurga ve kaburga kemiklerindeki kayıplar vücut dikliğinin (postür) bozulmasına, boyun kısalmasına neden olur. Kemikler ve kemikler arasında bağlantı yapıları olan eklemlerde bozulmalar artritis (kireçlenme, eklem iltihabı, osteoartrit) denilen acılı-ağrılı hareket kısıtlılığına yol açar. Doğru seçenek (A)dır.

"Artık daha çabuk üşüyorum", "Performansım eskisi gibi değil" gibi şikayetlerle ortaya çıkan "Aktivitede Azalma’’ Endokrin (Hormonal)/ Metabolik (Enerji) sistemle ilgilidir. Doğru seçenek (B)dir.

Oksijen teorisi, yaşlanma teorilerinden birisi değildir.

Aile planlaması, eşlerin doğum aralıklarını kadın sağlığını etkilemeyecek şekilde belirleyerek istedikleri sayıda çocuk sahibi olabilmelerini sağlamaktır.

Yaşam boyu cinsel yaşamın devamının her iki cins için de sağlanması

İstenmeyen gebelikleri ve sağlıksız düşükleri önler

Geleneksel Yöntemler
• Geri Çekme (Coitus İnterruptus)
• Takvim Yöntemi
• Haznenin İçinin Yıkanması (Vaginal Duş)
• Emzirme (Laktasyon Amenore)

CYBH’lara Neden Olan Faktörler
• Korunmasız cinsel temas veya ilişkide bulunmak
• Birden fazla cinsel eş
• Başka cinsel eşleri olan bir eşe sahip olmak
• CYBH’ı olan kişi/kişilerle ile cinsel ilişkiye girmek
• CYBH’ı olan kişinin, durumunu eşine bildirmeden ilişkiye girmesi
• CYBH’ı olanın tıbbi tedavi arama davranışı içerisinde olmaması veya gecikmesi
• CYBH’ı olanın tedaviye uymaması/tedaviye uyumsuzluk göstermesi
• Cinsel eşlerin de tedavi edilmemesi
• Eğer bir kişide CYBH etkeni varsa başka CYBH etkeninin de olma olasılığının yüksek olması (Örneğin; HIV/AIDS varsa gonore veya sifiliz de olabilir.)

Bu dönemde bebeğin yaşamını etkileyen sorunlar şunlardır:
• Konjenital (doğumsal) anomaliler (bozukluklar)
• Düşük doğum ağırlığı
• Enfeksiyonlar
• Doğum travmaları
• Beslenme sorunları, yani anne sütü alamama

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.

Yaşlanma 30 yaşlarından başlayarak;
• Vücut dokularında ve fonksiyonel kapasitelerinde azalma,
• Hastalıklara daha kolay yakalanma ve geç iyileşme,
• Fiziksel ve psikolojik streslere karşı koymada azalma olarak tarif edilebilir.

Geriatri veya yaşlılık hekimliği; yaşlılık dönemindeki sağlık sorunları, bu sorunların teşhis ve tedavileriyle ilgilenen tıp dalıdır.

Yaşlanma fenomenini açıklamaya çalışan birçok teori (300 den fazla) ileri sürülmüştür. Biyolojik yaşlanma sürecini açıklamaya çalışan hem kalıtsal (genetik faktörler) hem de genetik olmayan diğer faktörleri kapsayan çok sayıda teori vardır.Bu teorilerden bazıları şunlardır;

İzafiyet teorisi, yaşlanma teorilerinden biri değildir.