TEMEL SANAT VE TASARIM EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 3

Tasarım; bir model, kalıp ya da süsleme yapmak değildir.

Güzel Sanatlar Sanat Alanları disiplinine aittir.

Tasarım eğitiminde temel tasarım araştırma, deneme, uygu- lama gibi süreçlerde mekanik olarak el ile yapılan somut tasarıma dayalı estetik amaçlı pratiklerdir.

İletişim kanalı, mesajın alıcıya iletilmesi veya iletilmesi yöntemidir.

Yön, Konum, Boşluk, Ağırlık ilişkisel ögelerdir.

Video tasarımı; eğitim ve iletişim tasarımında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Moda tasarımı, sosyal, kültürel olgulardan etkilenerek zamana ve mekâna göre değişiklikler gösterir.

Sanatsal üslup kavramı, sanat yapıtının yapısındaki yasallıkları, sanatçının düşünüş biçimi, anlayış, algı ve ifade tarzları anlamında kullanılan bir kavramdır.

De Stijl: Fonksiyonellik anlayışına dayalı fütürizmden etkilenen bir hareketdir.

Avangart sanat tanımı bir dönem içinde kalıplaşmış sanatsal kuralları ve anlayışları aşarak onları değiştirme amaçlı üretilen ve çoğu zaman kendi dönemlerinde ağır eleştirilere maruz kaldıktan sonra tarihsel süreçte kabul gören sanatsal hareketlere verilen genel isimdir.

Sanat yapıtlarının bir konu sunduğu fikrine ve sanat yapıtlarının hoş biçimsel düzenlemeler içerdiği fikrine karşı, sanat yapıtlarının insan eyleminin ürünleri olduğunu vurgulamak dışa- vurumcu teorinin temel savıydı. Dışavurumcu teori için temel vurgu noktaları; “sanat eserleri, aynalar veya havuzlardaki yansımalar gibi gerçeğin gereksiz kopyaları ya da güzel dekorasyonlar gibi çok fazla boş zevk ve eğlence nesneleri gibi görünebilir” fikrinden hareketle ortaya çıkar.

Zanaatkâr araçlardan da faydalanabilen ve tasarladığı ürünü bir ham maddeye şekil vermek suretiyle ortaya koyan kişidir. Zanaatkârın ürettiği nesne öncelikle bir kullanım değeri taşımaktadır. Kullanım değeri bir eylemi gerçekleştirirken o nesneye duyulan ihtiyaç ile ilgilidir.

Antik Yunan’da şiir, resim, müzik ve benzerleri genellikle “sanat” veya “zanaat” olarak tercüme edilen technē kavramı ile tanımlanmıştır. Ancak marangozluk, tıp vb. işler technē teriminin çoğul hâli olan ‘technai’ kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bunlar açıkçası, şimdi güzel sanatlardan oldukça farklı olduğunu düşündüğümüz becerilerdir. Daha spesifik olarak, bir technē, rasyonel ilkelere dayanan herhangi bir becerikli uygulamadır.

Antik Yunan’da şiir, resim, müzik ve benzerleri genellikle “sanat” veya “zanaat” olarak tercüme edilen technē kavramı ile tanımlanmıştır. Ancak marangozluk, tıp vb. işler technē teriminin çoğul hâli olan ‘technai’ kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bunlar açıkçası, şimdi güzel sanatlardan oldukça farklı olduğunu düşündüğümüz becerilerdir. Daha spesifik olarak, bir technē, rasyonel ilkelere dayanan herhangi bir becerikli uygulamadır.

Sanat Kant’a göre özgürdür fakat zanaat ise ticari olduğu için alıcısına ve dolayısıyla pazara bağlıdır ve özgür değildir.

Yeni sanat biçimlerini doğuran sosyal, ekonomik ve teknolojik değişimlerin tarihindeki en açık örneklerden biri, 19. yüzyıl İngiltere’sindeki ‘Sanat ve zanaat’ orijinal ismi ile ‘Arts and Crafts’ hareketidir. Bu hareket eleştirmen John Ruskin ve sanatçı William Morris’in fikirleriyle şekillenmiştir. Arts and Crafts hareketinin üyeleri, kendilerini geniş halk kitleleri için yüksek estetik değeri olan işlevsel nesneler yapmaya adadılar. Genellikle çiçek veya geometrik desenlerin tekrarlanan tasarımlarından oluşan yapay formlardan ziyade doğal formlara dayalı bir stili savundular. Bu hareket zanaat için biçimsel güzelliği temel almakta ve zanaat ile sanatı bir arada icra etme girişi- mini gerçekleştirmektedir. Hareket kendinden sonra Art Nouveau gibi başka hareketleri de etkilemiş ve sanatın zanaatla iç içe geçişini fikirsel olarak desteklemiştir. Fakat sonraki başka akım ve hareketlerde sanat ve zanaat arasındaki ayrımın daha net yapıldığı ve el becerisi veya zanaat olmaksızın da sanat üretilebileceği fikri sanatçılar tarafından kabul görmeye başlamıştır.

On sekizinci yüzyıla kadar güzel sanatları zanaat veya bilim gibi diğer insan faaliyetlerinden ve ürünlerinden ayıran, sanat yapıtlarının üretimini ve kullanımlarını modern anlamda betimleyecek, açıklayacak ve yorumlayacak sanatsal kavramlar ve dil yoktu. Ama elbette insanlar her zaman resim ve heykel yapmış, müzik çalıp dans etmiş, hikâyeler anlatmış ve dramatize etmişlerdir.

Taklit ve temsil yaklaşımındaki taklit kavramını bir sanat eserini birebir kopyalamak yani onu taklit etmekle karıştırmamak gerekmektedir. Bir sanatçının veya zanaatkârın başka bir sanatçının eserini birebir taklit etmesine yani bir kopya üretmesine ‘Reprodüksiyon’ denilmektedir. Nitekim burada bahsedilen taklit; fiziki dünyada var olan nesnelerin sanat eserlerine onlara benzeyecek biçimde aktarılmasıdır ve bir sanat eserini kopyalamaktan farklı bir şeyi anlatır. Bir başka mesele ise sanatçıların veya aday sanatçıların kendilerinden önce veya aynı zamanda yaşayan sanatçılardan öykünmeleridir. Bu öykünme de bahsedilen taklitle ilgili değildir.

Sanatın duyguların iletilmesi olduğunu öne süren Tolstoy, “Sanat, bir insanın belirli dış işaretler aracılığıyla bilinçli olarak yaşadığı duyguları başkalarına aktarması ve başkalarına bulaşması ile oluşan bir insan etkinliğidir” tanımıyla sanat ve duygular ile onları deneyimlemek arasındaki ilişkiyi kurmaktadır.