TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 18

Tiroid Salıverici Hormon (Tirotropin, TSH) İlaç örnekleri: Tirotropin alfa. Doğru cevap E'dir.

Dişi Cinsiyet Hormonları İlaç örnekleri: Doğal östrojen olarak östradiol spionat, benzoat, valerat (esterleri), sentetik analog olarak etinil östradiol; progesteronun sentetik analogları olarak da altronogest, medroksiprogesteron asetat, megestrol ve delmadinon bulunur. Doğru cevap E'dir.

Dişi Cinsiyet Hormonları İlaç örnekleri: Doğal östrojen olarak östradiol spionat, benzoat, valerat (esterleri), sentetik analog olarak etinil östradiol; progesteronun sentetik analogları olarak da altronogest, medroksiprogesteron asetat, megestrol ve delmadinon bulunur. Doğru cevap B'dir.

Östrojen Antagonistleri İlaç örnekleri: Klomifen, tamoksifen, nafoksidin. Doğru cevap D'dir.

Serotonin Antagonistleri İlaç örnekleri: Ketanserin, ondansetron, cisaprid. Doğru cevap A'dır.

Deneysel farmakoloji (Farmakodinami): İlaçların sağlam hayvanlardaki etki şekilleri, etkileri (normal etki, yan ve zehirli etki), yapı-etki ilişkisi ile ilgilenir. Sağlam hayvanlarda yapılan farmakokinetik incelemeler de (öngörüsel farmakoloji; emilme, dağılma, metabolizma, atılma gibi) deneysel farmakoloji kapsamında değerlendirilir; farmakokinetik, bazen ayrı alt dal olarak da ifade edilebilir. Esasta, farmakodinami ilacın vücuda, farmakokinetik de vücudun ilaca davranışlarını inceleyen alt dal olarak ifade edilebilir. Doğru cevap A'dır.

Klinik farmakoloji: Yeni ilaçların bulunması ve geliştirilmesinde deney hayvanlarında yeterli ölçüde incelenmiş maddelerin normal-sağlıklı ve hasta insan ve hayvanlarda denenmeleri ve değerlendirilmeleriyle uğraşan altbilim dalıdır. Bu sebeple, çoğu kez terapötik farmakoloji ile karıştırılır ve eş anlamlı gibi kullanılır. Sağaltıma girmiş ilaçların etkinlik ve güvenlik yönünden izlenmesi, incelenmesi ve değerlendirilmesi (farmakovijilans) de klinik farmakolojinin çalışma alanlarındandır. Doğru cevap B'dir.

Terapötik farmakoloji (Farmakoterapi, uygulamalı farmakoloji): Deneysel farmakolojiden elde edilen bilgilere göre ilaçların hasta hayvanlarda kullanılması ve etkileriyle uğraşan altbilim dalıdır. Doğru cevap C'dir.

Galenik farmasi: Sağaltımda kullanılan ilaç şekilleri, hazırlanmaları ve standardizasyonuyla ilgilenen altbilim dalıdır. Doğru cevap D'dir.

Toz, tablet, ilaçlı mermi, draje, kapsül, küçük kapsül, lipozom, fitil, ovul, kaşe, tıbbi kalem, enva, granül, pastil, sabun gibi çok sayıda katı ilaç şekli vardır. Doğru cevap A'dır.

Hap, bol, merhem, krem, macun, liniment, lapa, yakı yarı-katı ilaç şeklinin başlıca örnekleridir. Doğru cevap B'dir.

Çözelti, enjeksiyonluk çözelti, kolloid çözelti, süspansiyon, karışım, bulamaç, jel, tentür, aromatik su, özsu, alkola, damla, sübye, şurup, akışkan özüt, eliksir, errin, kollutuar, müsilaj, kollodyon, posyon, aerosol gibi çok sayıda ilaç şekli vardır. Doğru cevap C'dir.

Dozun tayininde birim baş hayvan, kullanılma yolu, tür, yaş gibi değişkenler dikkate alınır. Doğru cevap A'dır.

Bitkisel etkin madde gruplarının başlıcaları: alkaloitler, balsamlar, glikozitler, lateksler, müsilajlar, reçineler, saponinler, tanenler, yağlar (uçucu ve sabit yağlar), zamklar gibi gruplara ayrılırlar. Doğru cevap C'dir.

Emilme ve Kullanılma Yolları

Emilme, ilacın uygulandığı yerden kan dolaşımına girmesi olarak tanımlanır.

Normal olarak ilaçlar vücuda deri, sindirim, solunum ve parenteral yollarla girerler.

Plazma zarı, iki katmanlı lipid tabaka ile kuşatılmış ve bunlar arasına gömülü halde bulunan proteinden yapılmıştır; mozaik görünümündeki bu durum lipoprotein yapı olarak bilinir.

Biyolojik Zarlardan Geçiş

İlaçların biyolojik zarlardan geçişi aracısız (basit geçiş) ve aracılı (taşıt ile geçiş) olmaktadır. Basit geçiş ve süzülme aracısız; etkin taşıma, kolaylaştırılmış geçiş, iyonoforlar ve pinositoz (endositoz) aracılı taşıma örnekleridir.

Ana ilaç kadar etkili           Fenilbutazon                 Oksifenbutazon
metabolit                           Diazepam                   Desmetildiazepam

Çok çabuk atılanlar (t1/2: <1 saat)    Ksilazin, penisilin G

Çabuk atılanlar (t1/2: 1-4 saat)    Asepromazin, butorfanol, difenoksilat, ketamin

Orta hızda atılanlar  (t1/2: 4-8 saat)    Fluniksin, tiyopental

Yavaş atılanlar (t1/2: 8-24 saat)       Karprofen, oksazepam

Çok yavaş atılanlar (t1/2: >24 saat)    Diazepam, digitoksin, metadon, tiroksin