TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 33

Vitellogenin, östrojenin kontrolünde yumurta sarısının ön maddesi olarak karaciğerde üretilir ve yetişkin balıklarda normalde yalnızca olgun dişilerin kan veya dokularında ölçülebilir miktarlarda bulunur.

Kurşun, mermilerde, balık oltalarında, boyalarda, pillerde, benzinde, lehim malzemelerinde, su borularında ve diğer pek çok üründe kullanılmaktadır.

Pestisitlerle Uğraşan Kişiler İçin Koruyucu Malzemeler

Pestisitler daima aracın arkasında taşınmalıdır.

Suda yağ emülsiyonu (EW): Bu formülasyon, surfaktan varlığında suda karışmayan bir solventte çözdürülen etkin maddenin suda çok ince yağ fazı damlacıkları olarak disperse edilmesinden oluşur.

Doğal Organik Pestisitler: Bunlar, bitkisel ve mikrobiyal pestisitler diye ayrılırlar. Bitkisel pestisitler: Değişik kimyasal yapılı bitkilerden türeyen bileşiklerdir, temas ve/veya mide zehiri olarak etki ederler. Bu grupta krisantemumdan ekstrakte edilen piretrinler, tütünden ekstrakte edilen nikotin, rotenon ve striknin bulunur. Birçoğu çevrede kalıcı değildir.

Pestisitler, zararlının vücuduna giriş yaptığı yola göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler.

Organik klorlular içinde geçmişte tarımda ve halk sağlığında en yaygın kullanılan bileşik DDT’dir.

Brodifakum gibi antikoagulan rodentisitler, vitamin K redüktaz enzimini inhibe ederek kanın pıhtılaşmasını engellerler.

Metaller, metalik bağlarla kolayca katyon oluşturabilen elektropozitif elementlerdir. Atom ağırlıkları büyük olan kadmiyum (Cd), kurşun (Pb), civa (Hg) gibi ağır metallerin fizyolojik görevleri bilinmemesine rağmen düşük derişimlerde toksik etkilere neden olabilecekleri gösterilmiştir. Bakır (Cu), selenyum (Se), çinko (Zn) gibi esansiyel elementler de yaşamın devamlılığı için gerekli olmasına rağmen yüksek derişimlerde toksik etkilere neden olabilirler.

Türkiye’de pestisit veya ambalajlarının atıklarıyla ilgili özel bir mevzuat bulunmamaktadır. Atıklarla ilgili Bakanlık olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı atık yönetimi çalışmalarını belediye atıkları, ambalaj atıkları, tehlikeli atıklar ve özel atıklar olmak üzere değişik ana başlıklar altında yürütmektedir.

Kapalı alanda olan dökülme durumunda birçok pestisit buharlaşacağından, buharların birikimini önlemek için kapı pencereler açılarak ortam havalandırılmalıdır. Havalandırmak mümkün değilse maske takmadan temizliğe devam edilmemelidir.

Süspansiyon konsantre (SC; Akıcı konsantre): Bir sıvıda çözünmeyen katı maddenin aynı sıvıyla bir araya getirilmesiyle hazırlanan ve kullanmadan önce suyla seyreltilen bir formülasyondur.

Doğal Organik Pestisitler: Bunlar, bitkisel ve mikrobiyal pestisitler diye ayrılırlar. Bitkisel pestisitler: Değişik kimyasal yapılı bitkilerden türeyen bileşiklerdir, temas ve/veya mide zehiri olarak etki ederler. Bu grupta krisantemumdan ekstrakte edilen piretrinler, tütünden ekstrakte edilen nikotin, rotenon ve striknin bulunur. Birçoğu çevrede kalıcı değildir.

Sentetik piretroitler: Kimyasal yapıları doğal piretrinlere benzer, ama çevrede dayanıklılıklarını artırmak için kimyasal yapılarında değişiklik yapılmıştır. Birçoğu temas zehiri olarak etki eder. Sentetik piretroit örnekleri resmetrin, lambda-sihalotrin, siflutrin, sipermetrin, deltametrin ve permetrin’dir.

Paracelsus (MS 1493- 1541) zehiri “herşey zehirdir, zehir olmayan madde yoktur, öldürücü ve iyileştirici özelliği belirleyen ise kullanılan dozdur” şeklinde günümüzde geçerli olan şekilde tanımlamıştır.

Klinik toksikoloji: Zehirlenmelerin nedeni, zehirlerin hayvanlardaki etkileri, tanı ve tedavisinden bahseden alt bilim dalıdır.