TEMEL VETERİNER PARAZİTOLOJİ - Deneme Sınavı - 8

Bir hayvan diğer bir hayvanı yediği zaman onun taşıdığı pa­ razitleri de yemiş olur. Dolayısıyla bu parazitler avcı hayvanın sindirim sisteminde bir süre canlı kalırlar. Örneğin kedi bir fareyi yakalayıp yediğinde faredeki parazit­ lere kedide rastlanabilir. Burada kedi fare parazitleri için rastlansal konaktır.

Direnç hiç yoksa parazit konakta yerleşir ve normal hayatını sürdürür. Ancak konakta kısmi bir direnç söz konusu ise parazitler konağa yerleşir ancak normal gelişimini ta­mamlaya maz. Bu durumda;
• Parazitin yaşama süresi kısalabilir
• Parazit normal büyüklüğüne ulaşamayabilir

• Parazitin döl verme yeteneği azalabilir
• Parazitin olgunlaşma süresi uzayabilir

Sölozoik Parazitler: konakların vücut boşluklarında ya da boşluklu organla­ rında yaşayan parazitlerdir.

Tek Konakta Daimi Parazitizm: bu tip parazitizmde parazit tüm hayatını bir konak üzerinde geçirir. Doğada serbest yaşayan herhangi bir dönemle­ri yoktur. Uyuz etkenleri ve bitler bu şekildeki parazitizme iyi birer örnektirler.

Genç Şekilleri Parazit Olanlar: bu parazitizm şekline protelien ya da lar­val parazitizm de denmektedir. Bu grupta incelenen canlıların larvaları parazit erişkinleri ise doğada serbest olarak yaşamaktadırlar. Protelien parazitizme ar­ tropodlarda yaygın olarak rastlanmaktadır. Değişik gruplarda yer alan sinekleri bu tip parazitizme örnek verebiliriz.

Konak ve Konak Çeşitleri: Konaklar parazitlerin gelişmelerinde oynadıkları rollere göre değişik isimler alırlar. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
a. Son konak
b. Ara konak
c. Transport konak
d. Rastlansal konak
e. Rezervuar konak

Ara Konak: Bir parazitin gelişme dönemlerinden birini taşıyan canlılara ara konak
denir. Bu konaklar parazitin erişkin olmayan formunu taşırlar.

Enfeksiyon: bir mikro organizmanın herhangi bir yolla insan ya da hayvan vücuduna yerleşerek çoğalması.

Latent: gelişmeyen, inaktif halde bekleyen. Bu tip canlılar normal şartlar oluştuğunda gelişebilirler.

Protozooon enfeksiyonlarında parazitli bir omurgalı canlıdan sağlam omurgalı canlıya hastalık etkenlerini aktif olarak taşıyıp bulaştıran omurgasızlara vektör adı verilir.

ZOOPARAZiTLER: Hayvansal parazitler

FiTOPARAZiTLER: Bitkisel parazitler

METAZOA:Çok hücreliler

PROTOZOA: Tek hücreliler

ARTiOZOA: Vücut bölümlü parazitler

Doğru cevap B'dir.

Sapık (Erratik) Parazitizm: Bir parazitin normal olarak bulunması gereken organ veya dokudan başka bir yerde bulunmasına sapık parazitizm denir. Örneğin normalde karaciğerde bulu­nan Fasciola hepatica’ya bazen akciğerlerde ve deri altında da rastlanabilmektedir. Ancak bu organlar parazitin gerçek yaşam alanları değildir.

Süperparazitizm: Herhangi bir parazit türü ile enfekte olan bir konağın taşıdığı parazit türü ile ye­niden enfekte olmasıdır. Bu tür parazitizmde konak taşıdığı parazitle yeniden en­ fekte olunca hastalığın şiddeti artmaktadır.

Dış ortama atılan parazit yumurtaları ara konaklar tarafından alınarak bunların vücudunda sistiserkoid adı verilen larva şekilleri oluşur.

Gıda kaynaklı paraziter zoonozlar arasında özellikle etten insanlara geçenler önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda etlerin çiğ veya az pişmiş olarak yenmemesi özellikle et tüketimiyle insanlara geçen paraziter zoonozların (Taenia saginata, Toxoplasma gondii, Trichinella spiralis gibi) önlenmesinde çok etkili tedbirlerden birisidir. Bunun yanı sıra, yine gıda kaynaklı zoonozlarla ilgili olarak, yetkililerin denetim hizmetlerini yeterli ve sürekli olarak yerine getirmesi, halkın ise yeterli bilgi ve bilince sahip olması gerekmektedir. Çiftlikten sofraya kadar her aşamasında veteriner hekim kontrolünden geçmemiş olan hayvansal gıdaların, damgasız etlerin veya sadece ucuzluğu nedeniyle değişik hayvansal ürünlerin kesin olarak tüketilmemesi gerekmektedir. Bundan başka aşağıdaki genel hususların bilinmesi ve dikkat edilmesi de önem arz etmektedir:

Protozoonlardan İnsanlara Bulaşan Zoonoz Parazitler:

Helmintlerden İnsanlara Bulaşan Zoonoz Parazitler:

Artropodlardan İnsanlara Bulaşan Zoonoz Parazitler:

Doğal Vücut Deliklerinden Giriş

İnokulatif aktarmada ise, etkenlerin konaklara bulaşması, vektör canlının ısırması veya sokması neticesinde gerçekleşmektedir. Parazitlerin bu tarz bulaşması genelde kan emici vektörler aracılığıyla olmaktadır. Vektörlerin kan emecek konak bulmalarında bazı faktörler rol oynamaktadır.