TEMEL VETERİNER PARAZİTOLOJİ

Taenia saginata erişkin yani olgun şekli insanların bağırsaklarında yaşayan bir şerittir. Bundan dolayı insanlar bu parazitin son konaklarıdır.

Dermatobia hominis isimli sinekler yumurtalarını kene ve sivrisineklerin karınlarına yapıştırırlar. Kene ve sivrisinekler konaklarından kan emerlerken taşıdıkları yumurtalarlardan çıkan larvalar konağın derisinden girerler. Böylece Dermatobia hominis’in yumurtalarını konak üzerine taşıyan kene ve sivrisinekler transport konak olmuş olurlar.

Bir konakta bulunan parazitin tesadüfen başka bir konakta bulunması halidir. Normalde o konağa ait olmayan bir paraziti tesadüfen taşıyan konaklara rastlansal konak veya tesadüfi konak adı verilir. Bu genellikle bir canlının diğer bir canlıyı yemesiyle şekillenir. Bir hayvan diğer bir hayvanı yediği zaman onun taşıdığı parazitleri de yemiş olur. Dolayısıyla bu parazitler avcı hayvanın sindirim sisteminde bir süre canlı kalırlar. Örneğin kedi bir fareyi yakalayıp yediğinde faredeki parazitlere kedide rastlanabilir. Burada kedi fare parazitleri için rastlansal konaktır.

Protozooon enfeksiyonlarında parazitli bir omurgalı canlıdan sağlam omurgalı canlıya hastalık etkenlerini aktif olarak taşıyıp bulaştıran omurgasızlara vektör adı verilir.

Parazit konakta yerleşemez ve değişik şekillerde kısa sürede vücuttan atılır

Kanın plazma kısmında ya da kan hücreleri içinde yaşayan parazitlere hemoparazit adı verilir.

Sivrisinek, bit, pire, kene gibi eklem bacaklılar birer dış parazittir. Örneğin keneler konaklarının dış yüzeyine gelerek kan emerler doyduktan sonra da konaklarından ayrılırlar.

Poliheteroksen Gelişme: bu gelişme şeklinde parazit biyolojisini tamamlayabilmek için birden fazla ara konak kullanmak zorundadır. Koyunların karaciğer safra kanallarında yaşayan Dicrocoelium dendriticum gelişmesini tamamlayabilmek için iki ara konak kullanmaktadır. Bu parazitin birinci ara konağı toprakta yaşayan salyangozlar ikinci ara konağı ise karıncalardır. Kedilerin karaciğer safra kanallarında yaşayan Platynosomum fastosum ise gelişmesinde üç ara konağa ihtiyaç duymaktadır. Bu ara konaklar sırasıyla kara salyangozları, kabuklu artropodlar ve kertenkelelerdir.

Doğada serbest yaşayan ancak kısa bir süre için besin almak amacıyla konağa gelen ve beslendikten sonra konağı terk eden parazitlere geçici parazit, bu tip parazitizme de geçici parazitizm adı verilir. Parazit ile konak arasındaki ilişki sadece beslenmeye bağlı olup bunun dışında bir ilişkileri söz konusu değildir. Bu tür parazitizmde parazitle konak arasında gevşek bir ilişki bulunmaktadır. Parazit olan canlı konak üzerinde herhangi bir gelişme ya da çoğalma geçirmez. Geçici parazitizmin en iyi örnekleri sivrisinek, kene, pire ve tahtakuruları gibi kan emerek beslenen ektoparazitlerdir. Konakta kalış süreleri parazitlerin beslenme alışkanlıklarına göre değişiklikler göstermektedir. Örneğin sivrisinekler konak üzerinde çok kısa bir süre (1-2 dk) kalarak kan emdikten sonra ayrılırlar. Bu tür parazitler tek bir canlıya bağımlı kalmazlar hayatları boyunca çok değişik konaklardan beslenebilirler.

Kesin konak

Mekanik faktör

Histozoik

Hemoparazit

Diheteroksen

Fakültatif parazitizm

Süperparazitizm

Sapık parazitizm

Geçici parazitizm

Protelien parazitizm

Son Konak (Kesin Konak): Bir parazitin gelişmiş yani olgun (erişkin) şeklini taşıyan konaklara son konak adı verilir. Bu konak kesin konak olarak da adlandırılır.