TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ

Kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi tariflenebilir:

Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları

Her katta bulunan koridor ve geçitler

Kat çıkışları

Zemin kata ulaşan merdivenler

Zemin katta bulunan merdiven ağızların- dan bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar

Yangın merdivenleri

Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri

Kaçış uzaklığının ölçülmesine mekânların içerisindeki en uzak noktadan başlanır.

Yağmurlama sistemleri ile donatılmış büro binalarında izin verilen en üst kaçış mesafesi değerleri, tek yönlü kaçış için 30 m, çift yönlü kaçış imkânı için 75 m’dir.

Mekânlardan çıkış sayıları da kullanıcı yükü ile ilişkilidir. Kişi sayısı 50’yi aştığı durumlarda bir mekân için en az iki alternatif çıkış verilmesi zorunludur. Bu zorunluluk yüksek tehlikeli mekânlarda 25 kişi için geçerlidir.

Merdivenlerin tüm bileşenleri ile birlikte doğru boyutlandırılması ve yetkin bir şekilde donatılması yangın güvenliği açısından son derece önemlidir. Bu bağlamda yangın merdivenlerinin sahip olması gereken optimum nitelikler ve fiziksel özellikler söz konusudur:

• Merdiven kollarında birbiri ardına en az dört, en fazla 17 basamak yapılabilir.

• Dört basamaktan daha az kot farklarına sahip olan tüm kot farkları rampalarla geçilmelidir.

• Yön değişimlerinde ve en fazla 17 basamaktan sonra merdiven kolu genişliğinden daha dar olmayacak en ve boy oranlarına sahip sahanlıklar düzenlenmek zorundadır. Sahanlıklar arasında olabilecek kot farkı ise en fazla 3 m olmalıdır.

• Yüksek yapılarda merdiven kolunun genişliği 120 cm’den daha dar olmamalıdır. İlgili hesaplamalar ve planlamalar dahilinde genişliği 200 cm’yi geçecek şekilde düzenlenen merdivenler, tahliye akışının kontrolü için 100 cm’den dar ve 160 cm’den geniş olmayacak şekilde korkuluklarla bölünmelidir.

Düşey kaçış yolları kapsamında yer alan rampalarda ise eğim en fazla %10 olabilir.

Yangın kaçış güzergâhı üzerinde yer alan kapıların da yangın güvenliği açısından taşıması gereken özellikler bulunmaktadır. Kaçış yolları üzerinde yer alan kapılarda dönel kapılar ya da turnike sistemler kullanılmasına izin verilmemektedir. Kişi sayısının 50’yi aştığı mekânların çıkış kapıları kaçış yönüne doğru açılmalı ve asla kilitli, sürgülü tutulmamalı- dır. Kaçış merdivenlerine ve yangın güvenlik holüne açılan kapıların ise yangın kapısı niteliğinde olması şarttır. Kendiliğinden kapanan düzeneklerle donatılmış ve duman sızdırmaz nitelikte olan yangın kapılarının 4 kattan daha az kata hizmet veri- yor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise en az 90 dakika yangına karşı dayanıklı olması gerekmektedir. Bir kattaki kişi sayısının 100’ü geçmesi durumunda veya merdivenlerden güvenli bir dış alana açılan kaçış yolu kapılarında kaçış koridoru dahil olmak üzere tüm güzergâh üzerinde bulunan kapılar kapı kolu kullanılmaksızın açılabilecek şekilde panik barlı olmalı ve kaçış yönüne açılmalıdır.

Kaçış yollarının sağlaması gereken özellikler aşağıda verilmiştir:

Toplam kullanıcı sayısı 50 ile 500 kişi arasında ise kattaki bir kaçış yolunun genişliği en az 100 cm, 501 ila 2000 kişi arasında ise en az 150 cm, 2001 kişi ve daha fazlası ise en az 200 cm olmalıdır.

Yüksek yapılarda yatay veya düşey hiçbir kaçış yolunun genişliği 120 cm’den daha dar olamaz.

İki çıkış gereken mekânlarda, her bir çıkışın toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir ve bütün genişlikler temiz / net ölçüler olarak alınır.

Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz.

Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:

Hastaneler, huzurevleri ve eğitim amaçlı binalar

Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütün binalar

Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalar

Penceresiz binalar

Otel, motel ve yatakhaneler

Yüksek tehlikeli yerler

Yüksek binalar

Bunların dışında bazı mahallerde de acil durum aydınlatmasının sağlanması önemlidir. başka bir ifade ile zorunlu olmasa da konulmasında büyük yarar vardır. Örneğin; yürüyen merdivenler ve asansörler, yüksek risk oluşturan hareketli makinelerin ve kimyevi maddelerin bulunduğu atölyeler ya da laboratuvarlar, elektrik dağıtım ve jeneratör odaları, merkezî batarya ünitelerinin bulunduğu mahaller, kapalı otoparklar, pompa istasyonları, ilk yardım ve emniyet ekipmanının bulunduğu alanlar acil aydınlatma sistemi ile donatılmalıdır.

Acil durum yönlendirme işaretlerinin zorunlu olduğu alanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Tüm çıkış kapıları

Kaçış güzergâhı üzerindeki yön değişim noktaları

Kaçış koridorları boyunca

Merdivenler

Zemin seviyesinin değişim noktaları

Tüm yangın söndürme ve yangın alarm cihazlarının etrafı

İlk yardım noktaları

Emniyet ekipmanlarının bulunduğu yerler

Tehlike riski yüksek alanlar

Asansörlerin asla kaçış yolu olarak kullanılmasına izin verilmez. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yapılan araştırmalar sonucu tahliye süreci beş aşamaya ayrılmıştır:

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yangın yan ürünleri alev, duman ve yüksek sıcaklıktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Engelliler, yaş grupları, hastalar veya başka özel kısıtlılıkları olan insan gruplarının mevcudiyeti de acil durumlar için oluşturulacak sığınma alanlarının/güvenlik bölgelerinin tasarımı bağlamında mutlaka özel değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kaçış yollarının planlanmasında dikkate alınacak temel parametreler aşağıda verilmiştir:

Doğru cevap B seçeneğidir.

Çıkışlarda yatay kaçış yollarının önemli bir parçasıdır. Normal şartlarda bütün yapılarda korunmuş en az iki çıkışın sağlanması ve her bir çıkışın kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayabilecek nitelikte olması gerekmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Merdiven kollarında birbiri ardına en az dört, en fazla 17 basamak yapılabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İki merdiven kolu arasındaki baş kurtarma yüksekliğinin optimum ölçüsü basamak üzerinden 210 cm olarak belirlenmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kişi sayısının 50’yi aştığı mekânların çıkış kapıları kaçış yönüne doğru açılmalı ve asla kilitli, sürgülü tutulmamalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Acil durum aydınlatma sisteminin normal aydınlatma sistemi kesildikten sonra en az 60 dakika süreyle devrede olması zorunludur. Kullanıcı yükünün 200 kişiyi aştığı binalarda ise bu süre en az 120 dakika olmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.