TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME

Yem ham maddelerin öğütülmesi ile yemin sindiriminin ve karışımının kolay
olması sağlanır. Öğütmeyle küçük partiküllere ayrılan yem maddeleri homojen
dağılım gösterir.

• Mikronize etme, kızılötesi dalgalarla tanenin kuru ısıya tabi tutulmasıdır. Isı 149°C’ye kadar yükselir, su oranı %7’ye düşer.
• Patlatma, kuru ısının süratli bir şekilde uygulanması sonucu tanelerin kabarıp, şişerek patlamasıdır. Su düzeyi %15-20 olan taneler hızlı bir şekilde 150-155°C’de 15-120 saniye ısıtılır. Patlatma tahılın enerji düzeyini, sindirimini ve yararlanmayı artırır.
• Kavurma, yemin 150°C sıcaklıkta ısıtılması işlemidir. Kavrulmuş tanenin su düzeyi %5-9’a düşer.

Küf üremesi ürünü hızla bozduğu gibi hayvan ve insanlar
için zehirli olan aflatoksinlerin oluşmasına da neden olabilmektedir. Yem yönetmeliğinin öngördüğü düzeylerin üzerinde aflatoksin bulaşıklığı bulunan yemlerin pazarlanması yasaktır. Su içeriği yüksek olan ham maddelerin depolanmadan önce su
düzeyinin yaklaşık %12’ye düşürülmesi veya hemen üretimde kullanılması gerekmektedir.

• Parti (Numune alınan kısım): Aynı özellikleri taşıyan ve bir birim oluşturan
yem miktarıdır.
• İlk numune (Birincil numune): Partinin değişik kısımlarından alınan az
miktardaki ürünlerin her biridir.
• Paçal numune (Birleştirilmiş numune): Herhangi bir partiden alınan ilk
numunelerin birleştirilip karıştırılmasıyla elde edilen ürün miktarıdır.
• Azaltılmış numune: Paçal numuneden azaltma işlemi ile elde edilen ve partiyi temsil eden numunedir.
• Laboratuvar numunesi (Son numune): Homojenize edilen paçal numunenin veya azaltılmış numunenin bir parçasını oluşturan numunedir.

Çuvallardan numune alırken, ilk numuneler tesadüfen seçilen çuvallardan alınır. Çuvallar açılır, bir kürek ile silindirik veya konik numune alma aletleri yardımıyla numuneler alınır. Kapalı çuvallardan ilk numune alınıyorsa, çuval tipi
sondalar kullanılır. Çuval tipi sonda yatay veya dikey kullanılabilir, fakat çuvalın
içerisine çapraz olarak daldırılmalıdır.

Duyusal veya Fiziksel Analizler: 
Yemlerin görünüşüne, kokusuna, rengine bakılarak kalitesi hakkında karar verilmeye çalışılır. Böylece yemlerin tazeliği ve yabancı maddelerin varlığı hakkında ön bilgiye sahip olunabilir.
Kimyasal Analizler:
Yemlerin besin madde bileşimlerinin tespit edilmesi için kimyasal analizler yapılır.

Mikrobiyolojik Analizler:
Yemlerdeki bazı etkin besin maddelerinin veya bazı antibakteriyel özellikteki yem
katkı maddeleri miktarının mikroorganizmaların üreme özelliklerinden yararlanarak ölçme esasına dayanır.

Kuru Madde Analizi
Yem maddesinin belirli bir miktarının, belirli ısı derecesinde suyu uçurulduktan
sonra kalan kısmının % olarak hesaplanmasıdır. Kaybolan kısmın içerisinde uçucu
özellikte bazı organik asit ve bazların bulunması nedeniyle bulunan bu değer ham
su olarak ifade edilir.

Ham Yağ Analizi
Ham yağ analizi yem maddesinin içerisinde bulunan maddelerin eter, benzen
gibi organik çözücü maddelerle ekstrakte edilmesi ilkesine dayanır. Bu arada elde
edilen maddeye ham yağ denir.

Kırma işlemi, hem yemlerin hayvanların sindirim sisteminde daha iyi sindirilmesi, hem de yem karmalarının homojen bir şekilde karışması bakımından önem taşımaktadır.

Yem fabrikalarında karma yemler toz, pelet ve granül olarak 3 formda üretilir

Peletlemenin yemlerin tozumasını engellemesi, yem tüketimini artırması, depo ve yemliklerde akıcılığı artırması, nakliyesini kolaylaştırması gibi faydaları vardır.

Granül yem daha çok civciv ve yavru balık yemlerinde kullanılmaktadır

Yemleri işlemenin amaçlarını;
• Partikül büyüklüğünü değiştirmek,
• Nem oranını değiştirmek,
• Yem yoğunluğunu değiştirmek,
• Yemin lezzetini iyileştirmek,
• Besin madde içeriğini değiştirmek,
• Besin maddelerinden yararlanmayı artırmak,
• Depolama kalitesini artırmak,
• Yemlerde zararlı etkenleri (antinutrisyonel faktörleri) azaltmak

Örnek olarak ayçiçeği ve pamuk tohumu kabuklarının ayrılması bu tohumlardan elde edilen küspelerin selüloz oranını düşürerek protein düzeyini ve sindirilme derecesini artırmaktadır.

Yem numunesi 550°C’de yakıldıktan sonra (organik madde kaybolduktan sonra)
geriye kalan inorganik kısma ham kül denir.

Yem Sanayi tarafından hayvanların beslenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan karma yemler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:
• Kanatlı ve diğer kümes hayvanları için hazırlanan yemler
• Küçükbaş hayvan yemi
• Büyükbaş hayvan yemi
• Laboratuvar hayvan yemi
• Su ürünleri için hazırlanan yemler
• Kürk hayvanları için hazırlanan yemler
• Ev hayvanları için hazırlanan yemler
• Diğer hayvanlar için hazırlanan yemler. Doğru cevap "A" dır.

Karma yemler hazırlanırken kırma (öğütme), karıştırma ve ambalajlama olmak üzere üç ana işleme tabi tutulurlar. Doğru cevap "B" dir.