TOPLU İŞ HUKUKU

Toplu iş sözleşmelerinin yürürlükte bulundukları işyeri ya da işyerlerinde sözleşme süresince çalışma koşullarına belirli bir standart getirmesi, çalışma koşullarında birlik ve uyum sağlaması, toplu iş sözleşmesinin düzen işlevi olarak adlandırılır.

Toplu iş sözleşmelerinin normatif hükümleri, kendi içinde iş sözleşmesinin yapılmasına, içeriğine ve sona ermesine ilişkin hükümler olmak üzere üç gruba ayrılır. İş sözleşmesinin yapılmasına ilişkin hükümler de kendi arasında iş sözleşmelerinin şekline ilişkin hükümler, iş sözleşmelerinin yapılmasının yasaklanmasını öngören hükümler ve nihayet iş sözleşmelerinin yapılmasını emreden hükümler olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Şekle ilişkin hükümler, toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerinin geçerli olabilmesi için şekil şartı öngörülmesi biçiminde karşımıza çıkmaktadır.İş sözleşmelerinin içeriğine ilişkin düzenlemelerden doğrudan doğruya iş sözleşmesiyle ilgili hükümler,
iş sözleşmelerine de konabilecek nitelikteki hükümleridir. İş sözleşmesiyle düzenlenen her türlü ücret, çalışma süreleri, yılık ücretli izinler ve benzeri iş koşullarına ilişkin toplu iş sözleşmesi hükümleri bu niteliktedir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 33. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca toplu iş sözleşmeleri, normatif hükümler yanında tarafların karşılıklı hak ve borçlarını, sözleşmenin denetlenmesini ve uyuşmazlıkların çözümünü düzenleyen hükümler de içerebilir. Tarafların karşılıklı hak ve borçlarına ilişkin hükümler kapsamında nelerin yer alacağı kanunda belirtilmemiştir. Ancak genellikle tarafların üzerlerine düşen görevleri iyiniyet çerçevesinde yerine getireceğine ilişkin hükümler bu kapsamda değerlendirilmektedir. İşyeri sendika temsilcilerinin faaliyetlerine, işyerinde sendika toplantısı yapılmasına, temsilcilik odası tahsisine, yöneticilerin işyeri ziyaretlerinde, ilan tahtası asılmasına ilişkin hükümler bu tür hükümlere örnek gösterilebilir.

Nötr Hüküm : Bazı toplu sözleşmelerinde mevzuattaki emredici bir hükmün tekrarı niteliğinde olan hükümlerdir.

Grup Toplu İş Sözleşmeleri
Bir işçi sendikasının aynı anda birden fazla işvereni temsilen işveren sendikasıyla
bağıtladığı sözleşmelerdir.

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 34. maddesinin dördüncü fıkrasına göre
“İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin
aranılan niteliğe sahip olup olmadıkları hakkında
çıkan uyuşmazlıklar işletme merkezinin bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır

Zira Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 41. maddesinin birinci fıkrasına göre, işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu
işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.