TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 10

Otorite, “iktidar koşullarını yorumlama, bir güç imgesi tanımlamak suretiyle denetim ve nüfuz koşullarına bir anlam verme çabası” olarak tanımlanabilir.

Toplum içerisinde erkeğin kadına göre daha üstün ve öncelikli olduğu inancı üzerinden kurulan ataerkil sistemde, topluma nüfus eden egemen iktidar kuramları, erkeğin kadına göre egemen, başat ve belirleyici olduğu bir yapı üzerinden şekillenmektedir.

Pierre-Felix Bourdieu tarafından kullanılan eril tahakküm kavramı, en basit haliyle toplumsal iktidar ilişkilerinin cinsiyet ayrımı bağlamında ele alınması olarak kabul edilebilir.

Sembolik şiddet kavramı, eril tahakkümün toplumsal düzenin işleyişinde belirgin bir yere sahip olması ve kadınların da bu düzenin bir çıktısı ve devam ettiricisi olarak eril tahakkümü “doğal” ve “normal” olarak kabul etme eğiliminde olmasını anlatmaktadır.

Genel olarak kabul edilen hegemonik erkeklik özellikleri; güç, hâkimiyet, otorite, duygusallıktan uzaklık, heteroseksüellik, homofobik olma, yarışmacılık, iş-güç sahipliği, spor dallarından birisi ile uğraşma, cinsel olarak aktif olma ve risk alabilme olarak sıralandırılabilir.

Küresel cinsiyet düzeni bağlamında kadınların erkeklere küresel düzeyde tabi olmasının ifadesi olan ön plana çıkarılmış kadınlık kavramı özünde kadınların küresel düzeyde erkeklerin istek, beklenti ve arzularına hizmet etmeye ve ona göre davranmaya yönlendirilmesidir.

Zorunlu göç yani zorla göç ise, doğal ya da insan yapımı nedenlerden kaynaklanan ve kişinin yaşamına ve refahına yönelik bir tehdit oluşturan durumların neden olduğu mecburi yer değiştirmeyi ifade eder. Silahlı çatışma, şiddet vakaları ve insan hakları ihlalleri kişileri ülkelerini terk etmeye zorlayabilir. Özellikle, savaş ve şiddet ortamında bireyler, ırkı, dini ya da farklı aidiyetleri nedeniyle zulme ve çeşitli baskılara uğrama tehdidi ile karşı karşıya kalabilmektedir. Zulüm ve tehdit korkusuyla göç eden kişiler ulaştıkları ülkeye sığınmacı ya da mülteci olmak için başvururlar. Başvuru sonucuna göre bu iki statüden birini elde edebilirler.

Dünya sistemi teorisi ve bağımlılık teorileri göçün nedenini daha makro düzeyde, kaynakların dünya üzerinde eşitsiz dağılımı ekseninde açıklamaktadır. Bu yaklaşımlara göre, dünya merkez ve çevre olarak ikiye ayrışmıştır. Bu teoride merkez ülkeler ucuz işgücü, hammadde ve üretilen mal için farklı ülkelere ihtiyaç duyar. Çevre ülkelerden gelen hammadde, çevreden gelen ucuz işgücü ile işlenerek maliyet düşürülmekte ve hem ülke içinde daha ucuza satılmakta hem de kapitalist rekabette diğer ülkelere satılmaktadır. Bundan dolayı da ucuz işgücü için çevreden merkeze bir akış vardır. Geçmişte daha düşük nitelikli ucuz işgücü aranırken, günümüzde ise yüksek becerili, nitelikli kişilere ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İtme-çekme teorisinde kişisel özellikler, yaş, cinsiyet, eğitim, din, ırk gibi hususlar önemlidir. Çünkü bu sahip olunan özellikler, itici ve çekici faktörleri belirler. Örneğin, çocuklu aile için gidilecek yerdeki eğitim imkanı önemli bir çekici faktör iken bekar ya da çocuksuz kişiler için bu hususlar önemli değildir. Onun için önemli olan daha yüksek gelirli iş imkanı ve eğlenme fırsatlarıdır. Teoriye göre göç sürecinde kaynak ve hedef mekandaki itici ve çekici faktörler birey tarafından ayrı ayrı değerlendirilir ve değerlendirme sonucuna göre birey göç ile ilgili bir karar verir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Oldukça düşük ücretli olarak bakım ve temizlik işlerini yapmayı kabul eden göçmen kadınlar bu süreçte birçok ülkede görülmeye başlamıştır. Genelde kadınların bu sektörlerde çalışmak zorunda kalmalarının bir önemli nedeni gidilen ülkede diplomalarının tanınmamasıdır. Mesleğini icra edemeyen göçmen kadınlar, düşük statülü bu işleri icra etmek zorunda kalmaktadır. Bununla birlikte, göçmen kadınların genelinin kaçak olması, yasal işlerde çalışmalarını engellemektedir. Dahası göçmenler, geride kalan akraba, çocuk gibi kişilerin geçimini üstlendikleri ve barınma ile ilgili sorunları olduğu için iş konusunda seçici olamamaktadır. Göçmen kadınların bu işleri piyasaya girmek için bir fırsat olarak görmeleri ve daha nitelikli bir iş için basamak olarak tanımlamaları da, iş konusunda seçici olmalarını engellemektedir. Son tahlilde, göçmen kadınların birçoğu bu sektörde çalışmaya devam etmektedir. Diğer yandan göç eden kadınların ağırlıklı olarak eğitim seviyelerinin düşük olduğunu söyleyemeyiz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Göçün kadın üzerindeki etkilerine baktığımızda:

Erkeklere oranla, kadın göçmenler geride kalan yakınlarına maddi destek sağlamakta daha etkilidirler.

Göçmen kadınların toplumla entegrasyonu erkeklere göre daha güçtür. Çünkü, ailevi sorumluluklar, finansal zorluklar ve istihdam biçimleri nedeniyle göç edilen toplum ile bütünleşmede sorun yaşamaktadırlar.

Kadın göçmenler, hakları konusunda daha az bilgi sahibidir ve hakkını talep etme konusunda otoritelerden çekinmektedirler.

İş yasası ve sosyal koruması olmayan işlerde erkeklere kıyasla daha çok kadın çalışmaktadır.

Bu bilgiler ışığında doğru cevap C seçeneğidir.

Kadın ile erkeklerin, toplumsal farklılıklarını gündeme getirmekte ve toplumda farklı roller, haklar ve görevler aldıklarına işaret eden bir kavram olarak karşımıza çıkan kavram toplumsal cinsiyettir.

Göçler sonucunda, kentlerdeki konut sayısı, yeni gelen büyük nüfusun talebini karşılamayamamaktadır. Buna ilaveten, özellikle kent merkezi ve buna yakın alanlardaki konut ve kira fiyatlarının yüksek olması nedeniyle, yeni göçmen kentin çeperlerine doğru yerleşmeye başlar. Bunun sonucunda çarpık bir yapılaşma ile gecekondu tarzındaki ev yapımları gerçekleşir. Ev yapım sürecinde ise özellikle yeşil alanlar tahrip edilmektedir. Kente yoğun göç sonrasında kentin çeperlerinde enformel olarak başlayan yapılaşma süreci gecekondulaşma olarak tanımlanır. Hızlı ve yoğun gerçekleşen göçlerin kent mekanı üzerindeki en önemli etkisi, kentlerin dağınık ve çarpık bir şekilde büyümesidir. Bu tür göçler ile konut ve barınma sorunu ortaya çıkar ve kentlerde kira ya da ev-arsa fiyatlarında artışlar başlar. Bu bilgiler ışığında değerlendirildiğinde doğru cevap E seçeneğidir.

Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rolleri kavramının şekillenmesinde etkili olan ikinci görüş ise sosyal/kültürel faktörleri ön plana çıkaran Antropolojik görüştür. Kadın ve erkeğe ait cinsiyet rolleri ile hak ve sorumlulukların tahsis edilmesinde, içinde yaşanılan toplumun sosyal ve kültürel özelliklerinin belirleyici olduğunun altını çizmektedir.

Platon'da beden, ruha özgü bir irade hareketinin isteklerine tabi olmak durumunda olan bir unsurdur

Göçün kent üzerindeki en önemli etkilerinden biri de kentsel yoksulluktur. “Kentsel yoksulluk; gelir yetersizliği dışında, düşük statüye sahip kentsel mekânlarda yaşama, dışlanma ve marjinalleşme, barınma, sağlık, eğitim, adalet, istihdam vb. olanaklara erişimde dezavantajlı konumda olma durumuyla da tanımlanmaktadır”. Bu tanıma göre doğru cevap B seçeneğidir.

Düşünce alanında, buna benzer ikinci dualistik ayrım ‘Kartezyen düşünce’ olarak
17.yy’da Aydınlanma Döneminde karşımıza çıkmaktadır. Aydınlanma Döneminin temel kavramı olan ‘Akıl’, Kartezyen düşüncede, ‘Beden’ ile olan karşıtlığı temelinde işlenmektedir. Akıl/ beden karşıtlığı, Antik Yunan düşünce alanını referans alan Descartes’in görüşlerinde ortaya çıkmakta ve Descartes’ın ünlü “Düşünüyorum o halde varım” önermesinin gönderme yaptığı üst konumda akıl yer almaktadır.

Biyoloji ile bedene dair bu soruların ve daha fazlasının bilgisine ulaşılabilmiştir.

Durkheim'a göre toplumsalın yaratılmasında ve toplumsal grupların kendini tanımlamasında beden, toplumsal sembolizmin de önemli bir unsurudur.

Antropoloji, insan topluluklarının kültürel öğelerinin farklılıklarını araştırmayı hedeflemiş, doğa-kültür ilişkisini ele almıştır.