TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 18

Patriarşik yapı ‘üretim’, ‘yeniden üretim’ ve ‘koruma’ süreçleri etrafında beliren fakat toplumlar geliştikçe de farklı alanlara yayılan, adı geçen süreçlerde erkek egemenliğini işaret eden bir içeriğe sahiptir. Erkek egemenliği, adı geçen süreçlerin devamlılığını sağlama ve kontrol etme temelli bir iktidarı içermektedir. Diğer bir deyiş ile patriarşik yapı, adı geçen bu üç süreç içindeki normlar ile eylemleri, bir toplumsal otorite ve güç temelinde belirlemekte ve yerine getirmektedir. Erkeğin eylem ve hak olarak etkin olduğu üretim, erkeğin kendine bağımlı olan kadın-çocuk ve akrabaların yaşamını idame ettirme sürecidir. Geleneksel toplumlarda kadın, tarlada gün boyu çalışarak, bedeni aracılığı ile
bu sürece doğrudan katılmaktadır. Yeniden üretim süreci, kadın bedeninin doğurganlığının merkezde yer aldığı bir süreçtir. Doğurgan kadın bedeni, erkek egemen düzenin belkemiğini oluştururken yeni nesillerin devamını, erkek egemen düzenin sürekliliğini ve ekonomik yapıyı da beslemektedir. Koruma da yine adı geçen kadın-çocuk ve yakınları her türlü durumdan koruma / kollama işlevine işaret eden süreçtir. Adı geçen koruma, aile üyelerini maddi/fiziksel korumanın ötesinde, sosyal bir içeriğe de sahiptir. Bu içeriği dolduran ar, namus, şeref vb. gibi aileye ait olan değerlerin korunmasını da içermektedir. Bu üç sürece yakından bakıldığında her üç sürecin, kendine özgü sosyal değerleri aracılığıyla, toplumsal cinsiyetlendirilmiş kadın bedenini doğrudan ya da dolaylı
olarak içerdiği görülmektedir.

Tüketim kültürünün içeriğinde erkek bedeni de var olmasına karşılık, işaret
edilen kadın bedenidir. Tüketen kadın bedeni, hem tüketim toplumunun genelde bedene özelde de toplumsal cinsiyetlendirilmiş kadın bedenine ilişkin temel sosyal değerlerine uygun eylemde bulunan bedendir

Shilling'e göre ‘tasarı beden’, modern estetik cerrahi teknolojilerinin yardımıyla, üzerinde her tür ‘değişimler’in yapılabildiği ve sergilenebildiği “kültürel bir plastik” haline gelmektedir

"‘Çalışan beden’, aynı zamanda ‘kontrol altında tutulan beden’dir" söylemi Durkheim Sosyolojisine değil, Kalvinist görüşe aittir. Cevap E şıkkıdır.

Patriarşik geleneksel değerlerin etkin olduğu toplumlarda eşlik, annelik ve ev kadınlığı rolleriyle karşımıza gelen toplumsal cinsiyet rollerinin rol davranışlarının kadın bedenlerinde cisimleşmesi, onlardan bu rollerin gereğini yerine getiren bedensel davranışlar sergilemelerini talep etmektedir.

Mauss’a göre de beden, insanın ilk ve doğal ‘alet’idir. Fiziksel/biyolojik bedenin kendisi, toplum ve kültür tarafından biçimlendirilmektedir. Toplumlar, kültürleri aracılığıyla,
insanların bedenlerini kullanmalarına ilişkin bilgiler üretmektedirler. Cevap A şıkkıdır.

Yapı içinde kadın bedeninin ‘değeri’ yine onun biyolojik bedeni kaynaklı olan, cinselliği (bekareti) ve doğurganlığı (erkeğin soyu / başka soy ile karışmaması) dır. Namus ise bu ‘değer’in, sahibi olan erkek aracılığı ile denetlenmesi ve onun tekelinde kalmasıdır. Kadının görevi, bu değeri korumak, yani’ namusunu
sakınmak’ iken erkeğin görevi bu namusu korumak ve denetlemektir. Yani namusun denetlenmesi erkeğin görevi olarak görülmektedir.

Turner’ın beden ayrımındaki iç beden, toplumsal ve bireysel alışkanlıkların etkisi altındadır ve yapılacak analizlere biyoloji, tıp hatta sağlık sosyolojisi gibi
alanlar dahil edilmelidir. İç beden analizi bedenin kontrolü ve düzenlenmesi bağlamında eğitim, cezalandırma, disiplin, tıp gibi sistemlerin çözümlenmesine olanak sağlarken, dış beden analizi toplumsal, ekonomik, siyasal süreçler ve tüketim, sınıfsal farklılıklar, kimlik oluşumları gibi konularda oldukça yararlı çözümlemelere olanak sağlayacaktır. Cevap A şıkkıdır.

Turner’a göre temelleri atılan bir Beden Sosyolojisi’nin dört önemli niteliği vardır:
Bunlardan ilki bedenin doğa ile kültürün kesişme noktası olarak ele alınmasıdır. Bu nitelik, bedenin hem fiziki hem de toplumsal yönünü ortaya çıkaracaktır. Bu doğrultuda
ikinci nitelik, iç ve dış beden ayrımı temelinde, Foucault’yu da referans alarak, nüfus ve
bireylerin bedensel ayrımını yapmak ve bedenler üzerindeki düzenleme, kontrol etme
ve otorite kurma mekanizmalarını dikkate almaktır. Beden üzerinden hareketle cinsiyet kimliği ve cinsiyet temelli ayrımların dikkate alınması üçüncü önemli niteliktir.
Bedenin politik uğraşının merkezinde olmasından dolayı, beden temelli çocuk, genç,
yetişkin, vatandaş gibi kavramlar ve bunları çevreleyen patriarşi, beden politikaları gibi
çerçeveler, önemli analiz alanlarını oluşturmaktadır. Beden sosyolojisinin son özelliği
ise yine iç ve dış beden ayrımı temelinde, iç bedene yönelik olarak beden sosyolojisinin,
hastalıkların bireysel ve toplumsal boyutlarıyla ilgilenmesi, dış beden ayrımında ise bedenin yüzeyinde / dış görünümünde ortaya çıkan ‘sapma’lara ilgi göstermesi ve bunların
tümünü toplumsal düzlemde analiz etmesidir. Cevap D şıkkıdır.

Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyetten farklı olarak, kadınla erkeğin sosyal ve kültürel açıdan tanımlanmasını, toplumların bu iki cinsi birbirinden ayırt etme biçimini, onlara verdiği toplumsal rolleri anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Feminist platformda bedene ilişkin ikinci tutum; bedeni, feminist politik hareketin bir konusu/teması olarak karşımıza çıkarmaktadır. Bu hareket temelinde Feministler patriarşideki güç ilişkileri üzerinden kadın bedeninin doğurganlık ve kürtaj gibi olgularını analiz etmeye çalışmışlardır. Bu süreçte, Feminist teorisyenler ya bedene ilişkin kültürel anlamlar üzerine ya da toplumsal cinsiyetin sosyal sonuçları üzerine odaklanmışlar fakat bireylerin bedenleri ile ve bedenleri aracılığıyla sosyal dünya ile nasıl etkileşim kurduğuna, biyolojik cinsiyet-toplumsal cinsiyet ayrımını daha derin sorgulanmasına kadar, dikkat etmemişlerdir. Bu bağlamda, doğru cevap D seçeneğidir.

Butler'ın kuramı, cinsiyetler üzerine analiz yaparken, kadınların biyolojik cinsiyete dayalı kültürel yönergeleri kendilerine mal ettiklerini ileri sürer ama bunu kadınların üstlenmesi gereken bir rol olarak ortaya koymaz. Cevap C şıkkıdır.

T. Moi, hem cinsiyet-toplumsal cinsiyet ayrımının sorunlarını aşmak hem de toplumsal cinsiyete bir alternatif olmak için "Yaşanan Beden" kavramıyla alana katkı sunmuştur. Moi’de bu kavram, belirli bir sosyo-kültürel bağlam içinde eylemde bulunan ve deneyimleyen fiziksel bir bedeni işaret etmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda "II", L. Irigaray'ın görüşleri arasında yer almaz. Doğru cevap B seçeneğidir.

H. Cixous’ya göre kadın, erkekten daha fazla
beden ve daha fazla yazıdır. Ona göre yazı, var olan dizgeyi yeniden üretmek zorunda değildir. Kendisi, kadının çıkarlarını gözeten bir yazı biçiminin üretilmesini önermektedir. Kadınların, bedenleriyle yaşadıkları ilişkileri biçimlendiren “kültürel”, kadınlar ve erkekler için ayrı ayrı düzenlenmektedir. Adı geçen bu kültüreli yeniden biçimlendiren yazma edimidir ve bu kadın için çok önemlidir. Kadının bedeni, aile ve eş olma temelinde acı çekmiştir. Cinsiyetsel eşitsizlik, kadının aleyhine işlemiştir. Egemen olan erkek yazımı, erkek bedeni ve cinselliğinden, artık, kadın yazımı ve kadın bedeni ve cinselliğinin söylemlerine bir geçiş olmalıdır. Cevap D şıkkıdır.

L. Irigaray için de Batı kültürü, erkek cinsiyeti üzerine temellenmiş ve eril değerler ile yapılanmıştır.  Ona göre, birçok yazar eril-dişil simgeciliğini ve aklı
(ussallığı) erkek, akıl dışılığı ise kadını tanımlamak için kullanmıştır. Yine, kadınların bedeninin ve kadınlığının baskı altından çıkması gereklidir. Kadınlar, sessizleştirilmiş bedenlerinden çıkmalı ve özel alanda, bir proleter konumundan sıyrılmalıdır. Bunu ise ancak kendi bedenlerinden ve isteklerinden kaynaklanan yazıyla elde edebilirler. Erkeğin dilinden farklı kelimeler ve bir dil aracılığıyla, bekçisi oldukları bedenlerinin, kendilerinde kalmasını sağlamalıdırlar. Cevap A şıkkıdır.

J. Kristeva da diğer düşünürler gibi, kadının ve bedeninin konumunu yine bedenleri aracılığıyla değiştirme önerileri getirmektedir. Ona göre, bu kültür içinde kadın bedeni, “abject”(aşağılık, iğrenç) bir nitelikle ötekileştirilmiştir. Oysa beden, özellikle anne bedeni, semiyotik (gösterge) olanla özdeştir. Semiyotik, bedeni dilin içine taşımakta, bedensel dürtüler, semiyotik ile dile girmekte ve karşımıza “konuşan bedenler” çıkmaktadır. Cevap D şıkkıdır.

T. Moi’ye göre, bedenin belirli organları, işlevleri, fiziksel nitelikleri vardır. Fakat sahip olduğu yaşı, cinsiyeti, sağlığı, bedensel uzuvlarının durumu ve fiziksel nitelikleri çevresi ile olan ilişkisini şekillendirmektedir. Cevap B şıkkıdır.

Bedenin toplumsal cinsiyetlendirilmesine kadın bedeni açısından bakıldığında ise temel görünüm şudur: Kadının, toplum sahnesindeki temel rolleri annelik, eşlik ve ev kadınlığıdır ve bu rollerin oynanmasına ilişkin normların referansı, tüm eleştirilere rağmen, kadının biyolojik bedeni olmuştur. Kadının biyolojik bedeninin temel nitelikleri, onun toplum sahnesinde üstleneceği roller için bir referans olmuştur.

Patriarşik toplum yapısında, patriarşik değerler aracılığıyla ortaya çıkan toplumsal cinsiyetlendirilmiş kadın bedenine ve eylemlerine ilişkin en önemli bedensel görünüm, toplumsal ‘namus’lu kadın bedenidir. Cevap B şıkkıdır.

Durkheim’ın sosyolojisinde toplumsal olan, doğal olanın tam karşısında yer almakla birlikte, "doğal"ın içinde yer alan beden, toplumsal için önemli bir kaynaktır. Durkheim’a göre toplumsal yaşamın kaynağı olan, toplumsal semboller ve etkileşim formlarıyla damgalanan, deneyimleriyle toplumsal ve kültürel formları oluşturan "beden", bireyleri toplumsal yaşama bağlamaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.