TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 21

I. Cinsiyet kavramı ile genellikle erkek ve kadın bedenleri arasındaki anatomik ve fizyolojik farklılıklar açıklanmaktadır. 

II. Toplumsal cinsiyet kavramının özü kavramın öznel oluşudur. 

III. Toplumsal cinsiyet kadına ya da erkeğe toplumun ve kültürün atfettiği anlamlar ve beklentilerle ilişkilidir. 

IV.  Biyolojik determinizm yaklaşımına göre, liderlik, agresiflik, hırs, rekabetçilik, bağımsızlık ve bireycilik, güçlülük gibi özellikler erkeğin yaratılış özelliğidir.

Görüldüğü üzere II numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, III ve IV numaralı maddeleri içeren C seçeneğidir.

Siyasal iktidar ülkenin ve toplumun tamamı üzerinde geçerli olan iktidar olarak tanımlanabilir. 

İki insan ya da grup arasında var olan sosyal iktidar sadece o kişileri ya da grup üyelerini kapsar.

Meşruluk kavramının temelinde yatan unsur rıza birliğidir.

Hiçbir zaman iki insan arasındaki iktidar ilişkisi yani mikro iktidar, meşru güç/kuvvet kullanma yolu ile kurulamaz. Çünkü sadece siyasal iktidar meşru güç kullanma tekeline sahiptir.

Görüldüğü üzere I numaralı maddede verilen bilgi hatalıdır. Bu nedenle doğru cevap II, III ve IV numaralı seçenekleri kapsayan D seçeneğidir.

Meşruluk kavramının temelinde yatan unsur rıza birliğidir ve belirli bir toplumda siyasal iktidarı meşru kılan şey toplum içerisinde var olan bu rıza birliğidir.

Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Otorite, “iktidar koşullarını yorumlama, bir güç imgesi tanımlamak suretiyle denetim ve nüfuz koşullarına bir anlam verme çabası” olarak da tanımlanabilir. Otorite, iktidarın ona tabi olanlar tarafından meşru olarak kabullenilmiş biçimi yani meşru iktidar olarak da tanımlanabilir.

Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

Max Weber, bir iktidara meşruiyet kazandıran ve farklı köklere dayanan üç otorite biçiminden bahsetmektedir. Bunlar karizmatik otorite, geleneksel otorite ve yasal-ussal otoritedir.

Geleneksel otorite köklerini çok eski geleneklerden ve kurumsallaşmış inançtan almaktadır. Geleneksel otorite çerçevesinde iktidara meşruiyet kazandıran şey, iktidarın edimlerinde gelenek, inanç, mit ve efsanelere dayalı şekilde davranmasıdır ya da toplumu bu şekilde davrandığına inandırmasıdır.

Karizmatik temellere dayanan otorite ise iktidar sahibinin istisnai, olağandışı, sıradan insanların kişiliklerinde barındıramayacakları türden olağanüstü yeteneklere sahip olduğu ve dolayısıyla kahraman olduğu inancına dayanmaktadır.

Yasal-ussal otorite ise iktidarın meşruluğu bir dizi formel, resmi ve gayrişahsi temele yani karizmatik otoritenin tersine kişisellikten arınmış bir temele dayanmaktadır.

Doğru eşleştirme 1-Z, 2-X, 3-Y biçimindedir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yetke kavramı, birisine istediği bir şeyi yapmayı yasak etmek ya da istemediği halde zorla bir şeyi yaptırmak, emretmek, itaat ettirmek gibi zor ve güce dayanan bir ilişki biçimini anlatmaktadır.

Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Eril tahakküm kavramı, en basit haliyle toplumsal iktidar ilişkilerinin cinsiyet ayrımı bağlamında ele alınması olarak kabul edilebilir. Eril tahakküm özünde erkekler ve kadınlar arasındaki ilişkide var olan eşitsizliğin bir dizi karmaşık etki sonucu sürekli olarak kendisini yeniden ürettiği anlayışı üzerine oturmaktadır.

Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

Sembolik şiddet, kadınların eril tahakkümün toplumsal düzen içindeki işleyişini doğal ve normal olarak kabul etme eğiliminde olmasının anlatımıdır ve bu noktada kadınlar eril tahakkümün sürdürülmesinde önemli bir role sahiptir.

Sembolik iktidar, kadınların eril tahakküme razı oluşunu anlatan sürecin adıdır ve bu süreç bir algılama ve anlamlandırma sürecidir. Bu algılama ve anlamlandırma süreci kadınların eril tahakküm fikrini üreten değerleri meşrulaştırması ve yeniden üretmesi üzerinden gerçekleşir.

Hegemonya kavramı ilk olarak Antonio Gramsci tarafından kapitalist bir toplumda belli bir egemen sınıfın başka sınıf kesimleriyle kurduğu anlaşmalar ve siyasal uzlaşmalar yoluyla hâkimiyetini topluma kabul ettirebilmesi ve yönetici konumunu sürdürülebilmesini anlatmak için kullanılmıştır.

Doğru eşleştirme 1-M, 2-L, 3-K şeklindedir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Ataerkil sistemi ortaya çıkaran ve sürdürülebilirliğini sağlayan şey, özünde ataerkil toplumda kadınlar ve erkekler ile erkeklerin kendi arasındaki iktidar ilişkilerini meşrulaştıran, farklı toplumlarda ve kültürlerde farklılık gösteren idealleştirilmiş bir erkek kimliğinin ifadesi olan hegemonik erkeklik olgusudur.

Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Dışsal hegemonya kavramı ile erkeklerin kadınlar üzerindeki tahakkümünün kurumsallaşması süreci anlatılır.

En temel anlamıyla bilgi felsefesi anlamına gelen epistemoloji, bilginin türü, kapsamı, kaynağı, yöntemi sorularına yanıt aramaktadır. Feminist epistemoloji ise kadın sorunlarına dair kapsamlı bilginin bağımsız bir yöntemle elde edilip edilmeyeceği üzerine odaklanmaktadır.

Karl Marx, Sigmund Freud, Theodor Adorno, Erich Fromm ve  Herbert Marcuse Eleştirel Yaklaşımın; Max Weber ve Wilhelm Dilthey Yorumlayıcı Yaklaşımın; August Comte ise Pozitivist Yaklaşımın temsilcileridir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kadınların dış politikada daha fazla söz sahibi olması gerekliliğine ilişkin yaklaşım feminist uluslararası ilişkiler yaklaşımıdır. Soruda amacı verilen araştırmanın bu disiplin ile ilişkide olması uygun olacaktır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

1900’lü yılların başlarında İngiltere ve Amerika’da pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunan, az çok organize olmuş ve genellikle orta sınıftan gelen kadınlar tarafından yürütülen radikal kadın hareketlerine Sufraje (Suffrage) Hareketleri denmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Birinci Dalga feminizm diye tanımladığımız klasik liberalizmin etkisinde kadınların temel hak ve özgürlüklerinin devlet tarafından tanınmasına yönelik mücadeleler, 1930’lu yıllara gelindiğinde pek çok ülkede karşılığını bulmuştur. Özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra pek çok ülkede çalışma hakkı, seçme seçilme hakkı, özel mülkiyet hakkı gibi kadının kamusal alanda karşılaştığı eşitsizliklerin çoğunun kanun nezdinde giderildiği görülmüştür. Ancak özellikle savaş sonrası dönemde yükselen Marksist/sosyalist düşüncenin de etkisiyle, kadın erkek eşitsizliği meselesinin sadece kamusal alanda değil özel alanda da çözülmesi gerektiği ve ataerkillik adı verilen erkek egemenliğinin kadın üzerindeki sömürüsünün yalnızca bir kadın devrimiyle durdurulabileceğine ilişkin feminist görüşler güçlenmiştir. Kürtaj hakkı da bu özel alan haklarından biridir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Postmodernizmle birlikte, tüm kadınların artık aynı sorunları paylaşmadıkları her kadının içinde yaşadığı topluma ve sahip olduğu kimliklere özgü farklı sorunları ve eşitsizlik pratikleri yaşadığı kabul edilmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

1980’li yılların sonunda feminist hareketlerin temel odağı haline gelen kadına yönelik şiddetle mücadele meselesi, 1990’lı yıllarda feminist kurumsallaşma ile ortak kadın dayanışmasına dönüşmüştür. 1990 yılında Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın kurduğu ilk kadın dayanışma merkezi, ileriki yıllarda ilk bağımsız kadın sığınağının açılmasına ve onlarca ilde örgütlenen kadın sığınma merkezlerinin kısa sürede yaygınlaşmasına da destek olmuştur.

Siyasal iktidar ülkenin ve toplumun tamamı üzerinde geçerli olan iktidar olarak tanımlanabilir ve siyasal iktidarı sosyal iktidarlardan ayıran bazı özellikler
vardır. Bu özellikler içerisinde en ayırt edicisi, siyasal iktidarın kapsamına ilişkin olan özelliktir. İki insan ya da grup arasında var olan sosyal iktidar/mikro iktidar kapsamı bakımından sadece o kişileri ya da grup üyelerini kapsadığı halde, siyasal iktidar o ülkede yaşayan bütün insanları kapsar. Cevap E şıkkıdır.

Otorite, “iktidar koşullarını yorumlama, bir güç imgesi tanımlamak suretiyle
denetim ve nüfuz koşullarına bir anlam verme çabası” olarak tanımlanabilir. Cevap C şıkkıdr.

Ataerkil kavramı en genel anlamıyla babanın ya da “aile reisi sayılan erkeğin” yönetimini ifade etmektedir ve aslında belirli bir “erkek-egemen aile” türünü anlatmak üzerinden temellenmiştir. Cevap B şıkkıdır.