TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 5

Max Weber, bir iktidara meşruiyet kazandıran ve farklı köklere dayanan üç otorite biçiminden bahsetmektedir. Bunlar karizmatik otorite, geleneksel otorite ve yasal-ussal otoritedir.

Otorite

Yetke kavramı, birisine istediği bir şeyi yapmayı yasak etmek ya da istemediği halde zorla bir şeyi yaptırmak, emretmek, itaat
ettirmek gibi zor ve güce dayanan bir ilişki biçimini anlatmaktadır.

Pierre-Felix Bourdieu tarafından kullanılan eril tahakküm kavramı, en basit haliyle toplumsal iktidar ilişkilerinin cinsiyet ayrımı bağlamında ele alınması olarak kabul edilebilir.

Sembolik şiddet, kadınların eril tahakkümün toplumsal düzen içindeki işleyişini doğal ve normal olarak kabul etme eğiliminde
olmasının anlatımıdır ve bu noktada kadınlar eril tahakkümün sürdürülmesinde önemli bir role sahiptir.

Genel olarak kabul edilen hegemonik erkeklik özellikleri; güç, hâkimiyet, otorite, duygusallıktan uzaklık, heteroseksüellik, homofobik olma, yarışmacılık, iş-güç sahipliği, spor dallarından birisi ile uğraşma, cinsel olarak aktif olma ve risk alabilme olarak sıralandırılabilir.

Toplum tarafından yaratılan alışkanlıklar

İki insan ya da grup arasında var olan sosyal iktidar/mikro iktidar kapsamı bakımından sadece o kişileri ya da grup üyelerini kapsadığı halde, siyasal iktidar o ülkede yaşayan bütün insanları kapsar. Bunun anlamı, siyasal iktidarın o ülkede yaşayan bütün
insanları bağlayan, bütün insanların uymak zorunda olduğu kurallar koymak, kararlar almak ve bu kural ve kararları yürütmek yetkisine sahip olmasıdır. Aynı şekilde bu kurallara ve kararlara uymayanları cezalandırma yetkisi de siyasal iktidara aittir. Bununla birlikte siyasal iktidar ona tabi olan insanların, koyduğu kurallar ve aldığı kararlar üzerinden, davranışlarını kontrol etme ve siyasal iktidarın iradesini insanlara kabul ettirme ve son sözü söyleme yetkisini de elinde tutar. Bu yetkileri kullanırken siyasal iktidarın sahip olduğu en büyük güç ve kendisini diğer iktidar biçimlerinden ayıran en temel özellik, siyasal iktidarın kuvvet ve zor kullanma gücüne sahip olmasıdır.

Sembolik şiddet

Bağlı olma durumu

Erkekler ve kadınlar arasındaki ilişkide var olan eşitsizliğin bir dizi karmaşık etki sonucu sürekli olarak kendisini yeniden ürettiği anlayışı üzerine

Genelde kadınlara atıfla yapılan çalışmalar ve değerlendirmeler üzerinden

İrade sahipliği

Bir grup erkeğin diğer erkekler üzerindeki hâkimiyeti

Heteroseksüel erkeklerin küresel düzeydeki egemenliği

Canlı/biyolojik özellikleri ön planda olan bedenin, ‘Kadın’ ve ‘Erkek’ olarak cinsiyetinin belirlenmesini sağlayacak biyolojik farklılıkları ilk ölçütlendiren bilim dalı biyoloji bilimi olmuştur.

İnsanın toplumsal / kültürel özelliklerinin, doğal / biyolojik özellikleriyle bağlantılı olduğunu düşünen Elias’a göre, toplumsal olan ile biyolojik olan bir aradadır ve insan bedeni de bunun en iyi örneklerinden biridir. Bedeni hem tamamlanmamış biyolojik bir süreç hem de devam eden toplumsal bir süreç olarak ele alan Elias’a göre uygarlaşma süreci, insan bedeni üzerinde oldukça etkilidir. Bedenlerin uygarlaşması da toplumların uygarlaşması gibi başı sonu olmayan bir süreçtir. Bedenler de bireyler arası etkileşimlerin, toplumsal olguların yoğun olduğu toplumsal ortamlarda bulunurlar.

Bedeni gerçekten de ‘toplumsal’ olarak ele alan ve hatta bir ‘Beden Sosyolojisi’ geliştirilmesinin temellerini atan B. S. Turner’a göre ise gündelik yaşamın çözümlenmesi için bedenin çözümlenmesi gereklidir.

Turner’a göre temelleri atılan bir Beden Sosyolojisi’nin dört önemli niteliği vardır:
Bunlardan ilki bedenin doğa ile kültürün kesişme noktası olarak ele alınmasıdır. Bu nitelik, bedenin hem fiziki hem de toplumsal yönünü ortaya çıkaracaktır. Bu doğrultuda ikinci nitelik, iç ve dış beden ayrımı temelinde, Foucault’yu da referans alarak, nüfus ve bireylerin bedensel ayrımını yapmak ve bedenler üzerindeki düzenleme, kontrol etme ve otorite kurma mekanizmalarını dikkate almaktır. Beden üzerinden hareketle cinsiyet kimliği ve cinsiyet temelli ayrımların dikkate alınması üçüncü önemli niteliktir. Bedenin politik uğraşının merkezinde olmasından dolayı, beden temelli çocuk, genç, yetişkin, vatandaş gibi kavramlar ve bunları çevreleyen patriarşi, beden politikaları gibi çerçeveler, önemli analiz alanlarını oluşturmaktadır. Beden sosyolojisinin son özelliği ise yine iç ve dış beden ayrımı temelinde, iç bedene yönelik olarak beden sosyolojisinin, hastalıkların bireysel ve toplumsal boyutlarıyla ilgilenmesi, dış beden ayrımında ise bedenin yüzeyinde / dış görünümünde ortaya çıkan ‘sapma’lara ilgi göstermesi ve bunların tümünü toplumsal düzlemde analiz etmesidir.

S. De Beauvoir’nın “kadın doğulmaz, kadın olunur” cümlesi, biyolojik cinsiyet / toplumsal cinsiyet ayrımının ilk işareti olurken, toplumsal cinsiyet ve toplumsal beden etkileşimi için de farklı boyutları olan bir alanın kapısını aralamıştır.