TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 14

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. İkinci Cins adlı deneme Simone de Beauvoir'a aittir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.  18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan A Vindication of the Rights of Woman (Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi)’ı yazmıştır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Antik Yunan edebiyatında nadir de olsa Sappho (M.Ö. 630-612) gibi kadın şairlere rastlanırken Ortaçağ boyunca kadınları edebiyat sahnesinde pek göremeyiz.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da kadına dayatılan geleneksel rollerden kurtuluşun, ancak kadınların ekonomik güce, kendilerine ait bir odaya ve zamana sahip olmaları hâlinde mümkün olabileceğini ileri sürer.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. İkinci Dünya Savaşının gölgesinde yazılan Three Guineas (Üç Gine) adlı denemesi, eğitimli bir erkeğin Woolf ’a savaşın nasıl engellenebileceğine dair bir soru yöneltmesi ve ondan bağış istemesi üzerine yazdığı bir mektuba verdiği cevabı içerir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Halide Edip, 1901’te kolejden mezun olan ilk Müslüman Türk kadını olarak kaynaklara geçmiştir.

Toplumsal cinsiyet kodlarının sorgulanma süreciyle ilgili olarak A, B, C, D şıklarındaki ifadelerin hepsi doğrudur,

Edebiyat başta olmak üzere sanat, hukuk, eğitim gibi alanlarda kullanılan dil; güç ilişkilerini yeniden üretir. Dil, toplumsal cinsiyet kodlarının öncelikle ve en güçlü olarak var edildiği ve aktarıldığı alandır. Görsel sanatların sözcükler kadar güçlü olabilen imgeler üzerinden işleyen dili; toplumsal cinsiyet kodlarını üretme, pekiştirme ve yaymada etkili olmuştur; olmaya devam etmektedir.

Toplumsal cinsiyet; cinsiyetlere toplum tarafından yüklenen fiziksel, duygusal, düşünsel ve davranışsal karakterlerin tümüdür.

Sanat ve benzeri üretim-yaratım etkinlikleri ise özünde kişinin anlama-bilme, estetik değer yaratma, kendini ifade etme, kendini gerçekleştirme ihtiyacının süreç ve sonucunda, sanatçının tercihi doğrultusunda ortaya çıkarlar.

I, II, III şıklarının hepsi Sanat tarihini toplumsal cinsiyet açısından inceleyen araştırmacıların vardıkları genel sonuçlardan biridir.

Mağara resimlerinden sonra ulaşabildiğimiz en erken tarihli tasvirler, Asya ve Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde ele geçen ve M.Ö. 30.000 yıl civarına tarihlenen kadın heykelcikleridir. Kadınlık ve doğurganlık özelliklerinin vurgulandığı bu heykelciklerin en ünlüsü, Avusturya’da bulunduğu kasabanın adıyla anılan Willendorf Venüsü’dür.

İnsanlık tarihinde alet yapan ve kullanan insan topluluklarına dair ilk buluntular, M.Ö. 40.000 civarına tarihlendirilmektedir. Günümüze gelebilmiş en erken tarihli tasvirler de bu topluluklara ait Paleolitik Dönem mağara duvar resimleridir.

Kadını erkekle yan yana gören  anlayışın izleri sanat eserlerine de yansımıştır. 10-11. yüzyıllarda Uygur Türklerinde, tıpkı eşleri gibi prenseslerin de sanat eserlerine ve mimari yapılara banilik ettiğini gösteren ve onları da eşleriyle yan yana eşit konumda resmeden duvar resimleri mevcuttur. Türklerin İslamiyete geçişinden sonra Selçuklularda da bu anlayış devam etmiştir.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Beauvoir’ın Yıkılmış Kadın (La Femme Rompue) adlı eserinde kadınsı bir depresyon yaşayan Monique’in erkeğine adanmış kadın karakterinin çözülmesiyle, kadının geleneksel rol karşısında takındığı tavrı görürüz.

Orta Çağ’ın sonlarındaAvrupa’da yaşamış olan Christine de Pisan Orta Çağ kültüründe yaygın olan kadın düşmanlığına karşı mücadele eden ilk kadın şairdir. The Book of the City of Ladies (Kadınlar Kentinin Kitabı) isimli yapıtı, Orta Çağ’da kadının ötekileştirilmesine yönelik itirazları dile getiren önemli bir eserdir. Cevap E şıkkıdır.

18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan A Vindication of the Rights of Woman (Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi)’ı yazar. Yazar bu kitabında, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan “kişinin doğal hakları”ndan kadınların yararlanamadığını, bu esaslara dayanmayan bir anayasanın eşitlikçi olamayacağını öne sürer. Kadınların erkeklerden zihinsel olarak daha aşağı olmadığını, kadınların böyle görülmelerinin sebebinin erkeklerle aynı eğitimi alamamaları olduğunu söyler. Wollstonecraft, kadının da erkeğin de akıllı varlıklar olarak görülmesi gerektiğini söylemiş ve akla dayalı bir toplumsal düzen tasarlamıştır. Cevap A şıkkıdır.

20. yüzyıldaki kadın hareketinin felsefî alanda incelenmesinin öncüsü sayılan Fransız yazar Simone de Beauvoir, İkinci Cins (Le Deuxieme Sexe) adlı eserinde, kadının ataerkil düzende “öteki” olarak pasifize edilişini, kadının bireysel ve toplumsal varoluşu üzerinden temellendirir. Bu eser, böyle bir bilincin ilk etkili dışavurumu olarak kabul edilir. Cevap A şıkkıdır.

1973’de sanatçı Judy Chicago, grafik tasarımcı Sheila Levrant de Bretteville ve sanat tarihçi Arlene Raven tarafından kurulan ‘Kadın Evi/Woman’s Building’; kadınlar için feminist hareket çerçevesinde örgütlenmiş ilk platformdur. Geleneksel eğitim kurumlarındaki yapıyı dışlayarak kadın kimliği ve duyarlılığının sanat çalışmalarına yansımasına odaklanmıştır. 1973’den 1991’e kadar binlerce kadın sanatçı bu platformda konuşmuş, tartışmış, birlikte üretmiştir.

İfade biçimlerinin sonsuz çeşitlendiği günümüz sanat ortamında; toplumda kadına yakıştırılan elişlerini kadınlıkla ilgili sorunları dile getirmede bir araç olarak kullanan sanatçılar da vardır. Geleneksel yöntemlerin güncel bir sorunu anlatmada kullanılmasıyla yaratılan zıtlık, sorunu çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu örneklerden bir tanesini kısaca ele alalım. Lynn Skordal, ‘The Needle and the Sword: The Early Women’s Movement in Twenty-Four Hankies’ (İğne ve Kılıç: Yirmi Dört Mendilde Erken Dönem Kadın Hareketi) adlı serisinde, 19. yüzyıldan örneklerle hakları için mücadele eden kadınların fotoğraflarını, sözlerinden alıntıları; kendileri de elişi olan antika kumaş mendiller üzerine nakış ve dikiş yöntemleriyle işleyerek yaptığı kolajlarla (farklı materyallerin kesme yapıştırma gibi tekniklerle bir araya getirilerek sunulduğu yapıtlar) kadın hareketinin başlangıcını anlatmıştır.