TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 17

İnsan topluluklarının kültürlerini hem göreceli olarak hem de birbirleriyle ilişkileri bağlamında ele alan antropolojide 1970’lerden itibaren toplumsal cinsiyet kavramının da kullanılmaya başlandığını görmekteyiz. Böylelikle, öncesinde toplumların farklı cinsiyetlere yönelik farklı kültürel kodlar oluşturduğunu gösteren antropoloji, zaman içerisinde bu kültürel kodların kadın erkek arasında eşitsiz bir ilişki biçimini de ürettiğine dair bir yaklaşımı ortaya atarak feminist antropoloji alanının oluşmasını sağlamıştır. Soruda belirtilen araştırma amacının da bu bağlamda antropoloji ile ilişkili olduğu görülmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Judith Butler, feminizmdeki postmodern etkinin temsilcilerindendir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Judith Butler'in,  heteroseksüel çerçevenin kadınlık ve erkekliğe dayalı zorunlu ikili cinsiyet, beden, cinsellik ve toplumsal cinsiyet kategorilerini meydana getirdiği için heteroseksüelliğin tamamen reddini ileri sürdüğü ve  Kuir Teori (Queer Theory) adı verilen ve tüm toplumsal cinsiyet kimliklerini reddeden teorisine göre istikrarsız cinsel kimliklerin var oluşu ile birlikte tüm kurgulanmış norm kimliklere dair düzenin sarsılacağını ifade ettiği eserinin adı Cinsiyet Belası'dır. Anneliğin Yeniden Üretimi eseri ise Nancy Chodorow'a aittir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan A Vindication of the Rights of Woman (Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi)’ı yazar. Fransız İhtilali Tarihi ve çocuk kitapları sığdıran Wollstonecraft, Aydınlanma Çağı’yla birlikte kadın haklarını gündeme getiren ilk kadın olarak tarihe geçer.

Virginia Woolf, kadınların yeterlilikleriyle ilgili önyargılara meydan okur. Kadınlar eğer bu işi erkekler kadar iyi yapamıyorlarsa bunun tek nedeni aynı eğitimi almamaları ve aynı deneyimleri yaşayamamalarıdır.

Virginia Woolf'un Romanları: Dışa Yolculuk ( The Voyage Out, 1915) Gece ve Gündüz (Night and Day, 1919), Jacob’un Odası (Jacob’s Room, 1922) Mrs. Dalloway (1925), Deniz Feneri (To the Lighthouse, 1927), Orlando (1928), Dalgalar (The Waves, 1931) Yıllar
(The Years, 1937), Perde Arası (Between the Acts, 1941). Diğer seçenekler yazarın deneme türü eserlerindendir.

Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da kadına dayatılan geleneksel rollerden kurtuluşun, ancak kadınların ekonomik güce, kendilerine ait bir odaya ve zamana sahip olmaları hâlinde mümkün olabileceğini ileri sürer. Bu odayı, kadın yazarın deneyimlerini ifade etmekte kendisini rahat ve özgür hissedeceği bir yer metaforu olarak kullanır.Ona göre kendine ait bir alana sahip olmak yaratıcılığın önündeki en büyük engeldir. Kadının kendisini erkekten bağımsızlaştırması için ekonomik özgürlüğe sahip olması gerekir. Bu özgürleşme yolunda da kendine ait bir oda elzemdir.

Simone de Beauvoir'inDenemeleri: Pyrrus et Cinéas (1944), Belirsizlik Ahlâkı Üzerine (Pour une morale de l’ambiguité, 1947), İkinci Cins ( Le Deuxiéme Sexe 1949), Uzun Yürüyüş (La Longue Marche, 1957) Sade’ı Yakmalı mı? (Faut-il brûler Sade?, 1972). Diğer seçenekler yazarın roman türünde eserlerindendir.

Beauvoir denemesinde, varoluşçuluğun öne sürdüğü “İnsanda varoluş, özden önce gelir’’ ilkesinden yola çıkarak “Kadın doğulmaz kadın olunur’’ düşüncesine ulaşır. Bu düşüncenin işaret ettiği şey bir kadınlık durumu olduğudur.

Cumhuriyet’in ilanından sonra, Halide Edib Amerikan Koleji’nde okumuş olmasının
etkisiyle bir dönem mandacılık fikrine sıcak bakmış, bu yüzden Mustafa Kemal
Atatürk ile fikir ayrılığı yaşamıştır.

Halide Edip Adıvar'ın Hikâyeleri: Harap Mabetler (1911), Dağa Çıkan Kurt (1922), İzmir’den Bursa’ya (1963), Kubbeden Kalan Hoş Seda (1974). Diğer seçenekler yazarın roman türündeki eserlerindendir.

Tanzimat ve onu izleyen Servet-i Fünûn romanında aşık olunan meleksi kadınlar, masumiyetin simgesi kadınlar, fettan ve şehvet düşkünü kadınlar, erkeğin felaketi olan kadınlar gibi geniş bir yelpazede kadın tipleri görülür. Peki edebiyatı onca etkileyen Batılılaşma ve modernleşme hamleleri, imparatorluğun çöküşü, ikinci meşrutiyet, milli mücadele yılları, toplumsal örgütlülüğün ve buna bağlı olarak kadın haklarının gelişmesi gibi konular karşısında kadın nerededir? Bunu bilmeyiz. Kadınların fikirlerini duymak için biraz daha beklememiz gerekmektedir.

II. Meşrutiyet yıllarıyla beraber kadınlar için yeni bir kimlik yaratma imkanı doğar.
Bunun en güzel örneğini Halide Edib’in romanlarında görürüz. Adıvar’ın kadın kahramanları,
yalnızca namuslu ve iffetli görünmekle kalmazlar, aynı zamanda toplumsal ve
siyasal olarak da etkilidirler. Sadece geleneksel kadın tipini dönüştürmekle kalmaz, kadını
bir fikir önderi olarak kamuya sokar. Geleneksel rolleri tümden yok saymamış, kadın,
anne, namus gibi kavramları göz ardı etmemiştir. Halide Edib, güçlü bir kadının nasıl
olması gerektiği sorusuna bir cevap olarak romanlarındaki başkarakterleri yaratmıştır.

Orta Çağ’ın sonlarında Avrupa’da yaşamış olan Christine de Pisan Orta Çağ kültüründe yaygın olan kadın düşmanlığına karşı mücadele eden ilk kadın şairdir.

18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketlerinin ilk önemli yapıtı olan Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesini yazmıştır.

Virginia Woolf, kadınların yeterlilikleriyle ilgili önyargılara meydan okur. Kadınlar eğer bu işi erkekler kadar iyi yapamıyorlarsa bunun tek nedeni aynı eğitimi almamaları ve aynı deneyimleri yaşayamamalarıdır.

Cevap: D
Erkekler tarafından yazılan kurmacalardaki kadına baktığımızda kadının yüce biri olduğunu düşünebiliriz. Kadın erkeklerin kurmacasında üstündür, cesurdur, muhteşemdir, çıkarcıdır; gerçek hayatta ise odalara kilitlenir dövülür, erken yaşta zorla evlendirilir, söz sahibi değildir. Geleneksel rollere hapsedilmiştir.

Yüzyıllardır kadınlar, erkekleri olduğundan iki kat büyük gösteren aynalar olmuştur. Eğer bu ayna ona gerçekleri söylerse aynadaki beden küçülür; hayata uyum sağlayamaz. Günün her anı kendilerini iki kat büyük görmeye alışmış olan erkekler, bu manzarayı görmemeye başladıkları zaman yargılamaya, kanun yapmaya, kitap yazmaya, söylev vermeye nasıl devam edeceklerdir.

Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da şu soruyu sorar: “Shakespeare’in Judith adında son derece yetenekli bir kız kardeşi olsaydı neler olurdu?” Ağabeyi eğitiminde ilerlerken Judith okula gönderilmez, ailesi tarafından evlendirilmek istendiğinde hayallerinin peşinden koşmak için tek çaresi evden kaçmak olurdu. Sonrasında bir kadının tiyatrocu olamayacağı gerçeğiyle yüzleşir, en sonunda kendisine acıyan bir menajerden hamile kalır ve intihar ederdi. Judith, yalnızca kadın olduğu için geleneksel rollere meydan okuyan tavrıyla herhangi bir güç elde edemezdi.

Simone de Beauvoir, İkinci Cins adlı denemesini yazmadan önce okurlarına kendini anlatma yoluna girdiğinde bunun için öncelikle kadınlık halinin sınırlarını belirlemenin gerekli olduğunun farkına varır. Bu deneme ile varoluşçu ahlâka kadın olarak kendi kişisel deneyimlerini, amaçlarını yansıtabilecek somut bir içerik vermek ister. Varoluşçuluk her şeyden önce bir özgür olma etiğidir.