Planlama ve Politika Belirlemeye Giriş

1. Acil ve önemli

2. Acil ve önemli değil

3. Acil değil ve önemli

4. Acil değil ve önemli değil

Ekonomik büyüme ve kalkınma kavramları çoğu kez aynı anlamda kullanılıyor olsa da bu doğru değildir. Ekonomik büyüme fiziki bir kavramdır. Bitkiler büyür, insanlar büyür ve de ekonomiler büyür. Kalkınma ise ekonomik büyümeyi de içeren çok boyutlu bir kavramdır. Büyüme ve kalkınma, bir toplumun modernleşmesi açısından önemlidir. Refah içerisinde yaşamanın gereği, kalkınmanın başarılmış olmasıdır.

Yaşam kalitesinin artırılmasının artırılması için yapılması gereken çok şey vardır.

• Eğitim boyutunda okur-yazar sayısının artırılması, toplumunun her bireyinin asgari, lise düzeyinde eğitim almasının sağlanması gerekir.
• Sağlık anlamında bireylerin daha sağlıklı ve daha uzun yaşamalarını sağlayacak, alt yapı ve üst yapının yeterli ölçüde yapılması gerekir.
• Kültürel ihtiyaçları karşılayabilecek her tür aktivitenin gelişiminin önünün açılması gerekir.
• Bireylerin kendilerini özgür hissedebilecekleri siyasi ortamın yaratılması gerekir.
• Teknolojik gelişmelerin desteklenmesi gerekir ve de her bireyin kişisel ve harcanabilir gelirinin artırılması gerekir.

• Bölgeler arasındaki dengesizliklerin azaltılması,
• Ekonomik faaliyetlerin, kaynakların ve nüfusun bölgeler arasında uyumlu dağılımının sağlanması,
• Bölgelerin değerlendirilmesi,
• Bölgelerin düzenlenmesi,
• Bölgesel dengenin sağlanması,
• Bölgesel gelişmenin sağlanması ve bunun ülkeye yayılması,
• Bölgesel ekonomilerin bütünleşmesi ya da uyumlaştırılması,
• Endüstrilerin ve üretim birimlerinin bölgeler arasında uygun dağılımının sağlanması,
• Bölgeler arasında adil bir gelir dağılımının sağlanabilmesi için geri kalmış yörelerin geliştirilmesidir.

• Kısa vadeli planlama,
• Orta vadeli planlama,
• Uzun vadeli planlama

• Amaçların saptanması,
• İmkânların araştırılması (stratejik planlama süreci),
• Seçeneklerin belirlenmesi ve karşılaştırılması,
• En uygun seçeneğin belirlenmesi,
• Plan hedeflerinin saptanması,
• Planın denetimi

• Her şeyden önce hedefler yönümüzü belirler,
• Hedefler sayesinde ona ulaşmaya dönük süreci somut bir şekilde planlanır,
• Ortak hedef ekip ruhunu ortaya çıkarır. Bu sayede hedefe daha güçlü ilerlenebilir,
• Doğru belirlenmiş bir hedef, her başarılan adımla birlikte motivasyonu artırır.

• Sorunun tanımlanması,
• Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,
• Alternatiflerin belirlenmesi,
• Alternatifler arasında en uygun olanın seçilmesi,
• Uygulama aşaması,
• İzleme ve geri besleme.

Marjinal planlamaya göre, kararlar tek kişi tarafından değil, gruplar tarafından verilmektedir. Karar vericiler tüm alternatifleri değerlendirmezler, çünkü bu zaman kaybıdır. Var olan ve kullanılan politikalardan yalnızca farklılık gösteren politika önerileri üzerine odaklanırlar.  Yine marjinal planlamada sadece sınırlı sayıdaki politika alternatifleri değerlendirmeye alınır. Politika alternatifleri içinde sadece sınırlı sayıdaki önemli sonuçlar değerlendirilir. Karar vericinin çözmeye çalıştığı sorun, sürekli olarak yeniden tanımlanır. Tek bir karar ya da doğru bir çözüm değil, konuyla alakalı birçok seri çözümlemeler gerçekleştirilir. Tüm bunlara karşılık herhangi bir konuda yeni bir politika geliştirilmesi ya da mevcut bir konuda değişiklik yapılması durumunda gruplar arasında anlaşmazlık çıkma olasılığı vardır. Dolayısıyla bu planlama türünün başarılı olabilmesi için mutlaka gruplar arasında uzlaşma olması gerekmektedir. Amaç herhangi bir grubun diğerine baskın gelmesi değil, tüm grupların ortak bir paydada birleşmesi ve kazanmasıdır.

Bu teoriye gelen en önemli eleştiri, bu problem alanlarının kimler tarafından belirleneceğidir. Yani hangi sorun alanı ile ilgili politika ve planın geliştirileceğini kim belirleyecektir? Özellikle belirli bir meslek grubunun baskın olduğu sektörlerde bu sorunun cevabı oldukça tartışmalıdır.

1929 krizinin etkisiyle bir sanayileşme modeli arayışına giren Türkiye Cumhuriyeti, aynı dönemde dünyadaki ilk planlama deneyimlerinden kabul edilen sanayi planları doğrultusunda planlı bir sanayileşme sürecine sahne olmuştur.1930 tarihli İktisadi Vaziyetimize Dair Raporla çalışmalar başlamıştır. Daha sonra Sovyet uzmanların hazırladığı raporların yanı sıra, Amerikalı uzmanların raporpllarından da yararlanılarak, 1934 yılında sanayide planlı yıllar başlatılmıştır. ‘Plan’ belgesinden ziyade ‘Projeler Topluluğu’ olarak anılan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (BBYSP), temel tüketim madde- lerinin yurt içinde üretilmesi ve seramik, dokuma, maden, kimya alanlarında kamuya ait yaklaşık 20 fabrikanın kurulması tasarlanmıştır.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)

• Stratejik planlama,
• Taktik planlama,
• Operasyonel planlama

• Örgütsel planlama,
• Kentsel planlama,
• Bölgesel planlama,
• Ulusal planlama.

• Kalkınma Planı,
• Bölge Planı,
• Stratejik Plan

• Metropoliten Alan Planı,
• Çevre Düzeni Planı,
• Havza Koruma Eylem Planı,
• Bütünleşik Kıyı Alanları Planlaması,
• Turizm Planı

• Koruma Amaçlı İmar Planı,
• Turizm Amaçlı İmar Planı,
• Özel Çevre Koruma Bölgesi,
• Islah İmar Planları

• Anlamlı olmalı,
• Spesifik olmalı,
• Ölçülebilir olmalı,
• Ulaşılabilir olmalı,
• Zamana bağlı olmalı.