TÜRK DIŞ POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 4

Lüksemburg Zirvesi (1997)

Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Romanya ve Slovakya (Helsinki Grubu)

II. öncülde verilen bilgi yanlıştır. II. öncülle ilgili doğru bilgi şu şekilde olmalıdır: Özellikle 1998 yılı sonlarından itibaren Yunanistan, Türkiye’ye ilişkin politikalarını değiştirmiş ve AB içerisinde Türkiye’ye daha az muhalif olmaya başlamıştır. Öncüldeki diğer bilgiler ise doğrudur.

1997’deki Lüksemburg Zirvesi’nde, GKRY'nin AB üyeliğine adaylık başvurusunun kabul edilmesi sonrası Türkiye, AB ile özellikle Yunanistan ile ilişkileri etkileyecek “siyasi diyaloğu” kestiğini ilan etmiştir.

Refah-Yol Hükümeti Başbakanı Erbakan, iktidarda bulunduğu süre içerisinde İslam dünyasındaki ülkelerle daha fazla işbirliği içerisinde olmuştur.

D-8 uluslararası örgütü, gelişmekte olan sekiz ülke olan Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye’den oluşmaktadır.

D-8 uluslararası örgütü, G-8’e alternatif bir yapılanma olarak kabul edilmiştir.

AB Komisyonu’nun 1997 yılında yayınladığı Gündem 2000 raporunda, Türkiye için AB ile üyelik müzakerelerine zaman kaybetmeksizin başlaması gerektiğiyle ilgili bir tespit yapılmamıştır.

Sorudaki öncüllerde yer alan tüm bilgiler, Lüksemburg Zirvesi Kararlarına göre Türkiye’nin AB’ye üyelik müzakerelerine başlayamamasının temel nedenlerindendir.

Suriye, Adana Mutabakatı ile PKK’nin terörist bir örgüt olduğunu doğrudan kabul etmiştir. Dolayısıyla doğru cevap seçeneği “C” şıkkıdır.

Türkiye tarafından uygulanan askerî tehdit ile gizli diplomasi karışımı bir baskı yoluyla Suriye ile Adana Mutabakatının imzalandığı süreç sonrasında, PKK lideri Abdullah Öcalan ilk olarak Rusya’ya kaçmıştır.

Ancak bölgesel ve küresel yakınlaşma belirgin bir biçimde devam eder ve genel barış ve iş birliği havası etkili olurken Türkiye’nin komşusu Yunanistan ile arasındaki ilişkilerde gerginlik artarak devam etmiştir. Üstelik Türkiye’nin AB ile Gümrük Birliği’ni gerçekleştirme kararı alındıktan hemen sonra, ortaya çıkan Kardak Krizi, Türkiye’nin sadece Yunanistan ile değil, adaylık statüsü beklediği AB ile ilişkilerini de uzun bir süre olumsuz etkilemiştir.

Yunanistan’ın özellikle Balkanlar’da izlediği politikaların AB ve ABD tarafından pek de sıcak karşılanmamasının da etkisiyle Başbakan Simitis, Türkiye ile olan sorunlarını hem Papandreu’ya göre çok daha yumuşak bir üslupla ele almaya hem de Türkiye’nin AB’ye olan ilgisini değerlendirerek iki ülke arasındaki sorunlara ilişkin Yunan tezlerini Ankara’ya Türkiye’nin AB sürecindeki aşamalarında kabul ettirmeye yönelmiştir

Türkiye’nin Kıbrıs politikası 1997 sonrasında yoğun bir biçimde AB ile ilişkiler
çerçevesinde ya da onunla ilişkili bir biçimde gerçekleşti. AB’nin Yunanistan’ın
ısrarlı politikaları ile bütün adayı temsil ettiği varsayımı ile “Kıbrıs Cumhuriyeti”
olarak tanıdığı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile ilişkilerin bu dönemde
önemli tartışmalarından birisi de adaya Rusya’dan getirilmesi planlanan S-300 füzeleri konusunda yaşanmıştır.

Yunanistan ve GKRY arasında 1993 yılında imzalanan Ortak Savunma Doktrini çerçevesinde 1996-97 yıllarında Kıbrıs’ta, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi
arasında hayata geçirilmeye çalışılan iki önemli projeden söz etmek mümkündür.
Bunlardan ilki, adada Yunan hava kuvvetlerinin kullanacağı bir hava üssü kurmak, diğeri ise Rusya’dan satın alınarak adada konuşlandırılması planlanan S-300
füze sistemleridir

D-8, 22 Ekim 1996 tarihindeki “Kalkınmada İşbirliği Konferansı”nı izleyen bir dizi hazırlık toplantısından sonra üye ülkeler arasında kalkınmaya yönelik iş birliğini geliştirmek, ekonomik ve sosyal ilişkileri zenginleştirmek amacıyla 15 Haziran 1997 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi’nde yayımlanan “İstanbul Deklarasyonu” ile kurulmuştur. Örgüt, gelişmekte olan sekiz ülke olan Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye’den oluşmaktadır.

Soğuk Savaş döneminde 15 üyeye ulaşan NATO, Soğuk Savaş sonrasında hızla genişledi ve 2009’da 28 üyeye ulaştı. Bir taraf­tan genişleme politikası dinamik biçimde devam eden, bu çerçevede Rusya’nın itirazlarına rağmen 2008’de Ukrayna ve Gürcistan’ın da üye olacağını açıklayan NATO’nun yürüttüğü “Barış İçin Ortaklık Programı” çerçevesinde NATO üyesi olmayan ülkelerle de yakın bir iş birliği zemini yaratılmıştır.

Soğuk Savaş döneminde 15 üyeye ulaşan NATO, Soğuk Savaş sonrasında hızla genişledi ve 2009’da 28 üyeye ulaştı. Bir taraf­tan genişleme politikası dinamik biçimde devam eden, bu çerçevede Rusya’nın itirazlarına rağmen 2008’de Ukrayna ve Gürcistan’ın da üye olacağını açıklayan NATO’nun yürüttüğü “Barış İçin Ortaklık Programı” çerçevesinde NATO üyesi olmayan ülkelerle de yakın bir iş birliği zemini yaratılmıştır. Bu arada Kıbrıs Cumhuriyeti adına NATO’ya üye olmak için başvuruda bulunan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni Türkiye, Makedonya’nın üyelik talebini ise Yunanistan veto etmiştir.

Helmut Kohl, 1992- 1998 arası Almanya Başbakanlığını üstlenmiş, Otto von Bismarck’tan sonra bu görevde en uzun kalan kişi olmuştur. 1973- 1998 arası dönemde
aynı zamanda “Almanya Hristiyan Demokratik Birliği”nin başkanlığını da yapmıştır.

1996-­1998 ara sın da Tür ki ye­Yu na nis tan iliş ki le rin de mey da na ge len ni te lik sel de ğiş me iki önem li ge liş me ile ger çek leş ti. Bun lar dan il ki 13­14 Ara lık 1997 ta ri­hin de ki AB Lük sem burg Zir ve si’nden son ra Tür ki ye’nin AB ile si ya si iliş ki le ri ni kes me ka ra rı al ma sıy dı. Bu ka rar AB’nin Yu na nis tan açı sın dan Tür ki ye ile prob­lem le ri çöz me plat for mu vas fı nı yi tir me si so nu cu nu ge tir di. Çok kı sa za man da Yu na nis tan, Tür ki ye’yi AB’den uzak laş tır ma nın, doğ ru dan ken di si ne yö ne lik bir teh dit do ğur du ğu nu gör müş ol du. AB ile bağ la rı nı ko par mış bir Tür ki ye, Yu nan­si tan’la il gi li so run la rı çok da ha sert ön lem ler le çöz me ye kal kı şa bi lir di. Bu ne den­le özel lik le 1998 yı lı son la rın dan iti ba ren Yu na nis tan, Tür ki ye’ye iliş kin po li ti ka­la rı nı de ğiş tir miş ve AB içe ri sin de Tür ki ye’ye da ha az mu ha lif ol ma ya baş la mış tır.