TÜRK DIŞ POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 28

E

C

Türkiye, Batı Bloku siyaseti kapsamında 1949’da Avrupa Konseyi’ne, ardından 1952’de NATO’ya, 1953’te Balkan İttifakı’na, 1955’te Bağdat Paktı olarak kurulmuş ancak 1958’de CENTO’ya dönüşmüş örgüte üye olmuştur.

ABD ve diğer kapitalist ülkeler 1949’da NATO’yu oluşturmuştur.

Bir tarafı Batı (Federal) diğer tarafı Doğu (Demokratik) Almanya olarak bölünen ve egemenliği paylaşılan bu ülkenin 45 yıl işgal altında kalan başkenti Berlin’de Almanları birbirinden ayıran ideoloji kadar 1961’de örülen ve 1989’da yıkılan ünlü Berlin Duvarı bloklaşmanın çarpıcı bir göstergesi olmuştur.

B

A

D

Başlangıçta, Yugoslavya’nın dağılma sürecinde Türkiye bu durumu Yugoslavya’nın iç meselesi olarak görmüş ve sorunun Yugoslavya’nın toprak bütünlüğü temelinde çözülmesi gerektiğini savunmuştur. Bu tutumunu 1992 yılına kadar sürdüren Türkiye, sürecin önüne geçilemez bir mecraya girdiğini fark edince aktif bir politika izlemeye karar vermiş 1992’de Hırvatistan, Slovenya, BosnaHersek ve Makedonya’yı aynı anda tanımıştır. Doğru yanıt E'dir.

AT, Haziran 1993’deki Kopenhag Zirvesi ile ilan edilen “Kopenhag Kriterleri” ile aday adaylarının önüne bir yol haritası koymuş, bu yol haritasının aynı zamanda demokrasi ve piyasa ekonomisine yeni geçen ülkelere rehber olması hedeflenmişti. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Aslında kabul etmek gerekir ki AET/AT/AB ile Türkiye ilişkilerinde gerçek anlamda yoğunlaşma da 1987 sonrasında başlamış, Gümrük Birliği sürecinde ise genişleme sürecinin içinde yer alma çabası ile en yoğun dönem
yaşanmıştır. Bu dönemin önemli bir özelliği de Türk halkının AB tartışmasına
hiçbir dış politika konusunda olmadığı kadar, âdeta bir iç politika konusu gibi çok
yoğun ilgi göstermesidir.

Körfez Savaşı ile birlikte Türkiye, o döneme kadar izlediği iddia edilen tarafsızlık ve statükocu politikasını değiştirerek ABD’nin yanında “taraflı” ve “aktif ”
bir politika izlemeye başlamıştır. Ancak hem Saddam’ın devrilmemesi hem Çekiç
Güç’ün bölgeye yerleştirilmesi hem de verilen sözlerin tutulmaması nedeni ile
başlangıçtaki beklentilere ulaşmak pek mümkün olamamıştır.

NATO’nun Afrika ve Ortadoğu gibi yerlerdeki sorunlarda etkin ve askeri güç kullanması.

Türkiye 1993-1996 döneminde bu ülkelerle ilişkilerini geliştirmek için çeşitli alanlarda çalışmalar yürütmüş; bu ülkelerin bağımsızlıklarını tanıyan ilk ülke olmuş, ayrıca bazı önemli stratejik hamleler de atarak, süreci yönetmeye çalışmıştır. Bu hamleler arasında yoğun diplomatik ve teknik heyet ziyaretleri, TRT Avrasya televizyon kanalı, Türk işbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) ve 1993’te kurulan Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi (TÜRKSOY) özel bir yer tutmaktadır.

Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrasındaki dış politikasını yönlendiren ve yeniden yapılandırma gayreti içinde olan Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın 17 Nisan 1993’te ani ölümü, Türkiye’nin siyasi dengelerini çok derinden etkilemiş ve Türk dış politikası da bundan önemli bir biçimde etkilenmiştir.

4 Temmuz 1990 tarihinde Kıbrıs Rum Yönetimi, bütün Kıbrıs adına Topluluğa tam üyelik için başvuruda bulunmuştur. Kıbrıs Türk tarafı, yapılan başvurunun hukuka uygun olmadığı yönünde yoğun itiraz ve eleştiriler getirmiş ve başvurunun reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.

I. ve III. öncül bilgi doğrudur. Öte yandan II. öncül bilgi yanlıştır. II. öncül bilginin doğrusu şu olacaktır: “Maastricht Antlaşması ile birlik üç sütun üzerine inşa edilmek istenmiştir. Bunlar, ekonomik ve parasal, adalet ve içişleri ile ortak dış politika ve güvenlik sütunlarıdır.”

Bu dönemde, genelde ABD ile ilişkiler iyi olsa da Kıbrıs sorununu gündemini koruyor ve bu da Türkiye’nin tepkisine neden oluyordu. Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.