aofsorular.com
EDB304U

TÜRK EDEBİYATININ MİTOLOJİK KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 2

Dönem Sonu Sınavı 65623
Soru 1
Sevinme mansıb-ı âlîde zîrâ basdugın yirler
Türâb-ı kasr-ı Kayserdür harâb-ı dâr-ı Dârâdur
                                                 (Yahyâ Bey)

Yukarıdaki beyitte yer alan Kayser kelimesi ile kimler ifade edilmektedir?

Soru 2
Şehnâme’de mâcerâları anlatılan büyük kahramanlardan Giv’in oğlu, Rüstem’in torunudur. Bir kahramanlık sembolüdür ve daha ziyade Efrasiyab tarafından içine atıldığı kuyuyla birlikte anılır. 

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 3
İran’ın mitolojik şahlarındandır. Bir gün, başına muazzam bir tac takarak büyük bir tahta oturuyor. O günü Nevruz adıyla bayram günü ilan ediyorlar. Bir rivayete göre şarab’ın mucididir. 

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 4
Cemşid’i öldürerek saltanat tahtına oturan efsanevî İran hükümdârıdır. Klâsik edebiyatımızda, büyük bir hükümdâr olması, zalimliği, Feridun tarafından yok edilmesi ve özellikle de omuzlarındaki iki yılan sebebiyle zikredilmiş ve onun kıssasına atıf­ta bulunulan değişik
beyitler ortaya konulmuştur.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 5
Büyük bir saltanat ve şa’şaaya malik olması, İskender’le olan Efsânevî savaşları, taç ve tahtıyla dillere destan olmuş bir hükümdâr olması, hem İran, hem de Türk şiirinde adından
çokça bahsedilmesine sebep olmuştur. Klâsik edebiyatımızda, bir ululuk, azâmet ve şa’şaa sembolüdür.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 6
Şehnâme’de geçen olağanüstü kahramanlardan biridir. Adı Divan-ı Lügati’t-Türk’te de geçer. Kaşgarlı Mahmud’a göre Türklerin büyük hakanıdır. Asıl adı Tonga Alp Er’dir (Alp Er Tunga).

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 7
Bütün Şehnâme boyunca en çok ismi geçen pâdişâhlardan birisi ve hatta en önemlisidir denilebilir. Dünyayı üç oğluna paylaştırmıştır. Pek çok efsanevî motifin iç içe geçtiği epizotlarla örülü mitolojik bir şahsiyettir. Avesta’da, Thraetaonas, Thaetaone adlarıyla, “ele geçirmezi ele geçirmeye çalışan” üç başlı ejderhâ Dahhak’ı öldüren kahraman olarak geçer.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 8
Hz. Musa ile olan yolculuğu, bu yolculuk akabinde ayrılışları, İskender’le olan âb-ı hayatı arama maceraları, âb-ı hayâtı İskender’in içememesi fakat bu kişinin içmesi, İsminin yeşil anlamına gelmesi, kıyamete kadar yaşayacak olması, denizde darda kalanlara yardım ettiği inancı vesileleriyle pek çok değişik suretle Divan şiirinde söz konusu edilmiştir.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 9
Şirin’e olan aşkı yüzünden dillere destan olmuş, tarihî kişiliği ortadan kalkarak tamamen efsânevî bir karaktere bürünmüştür. Divan edebiyatında da bu kimliğiyle karşımıza çıkar.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 10
Saç, kirpik ve kaşları bembeyaz olarak doğduğundan, yaşlı bir insan olarak tasavvur edilmiştir. Divan şiirinde pek çok mazmun ve telmihin konusu olmuştur. Şâirlerimiz dehri, çarhı, feleği ak saçlı kadın tahayyül ederek birçok mazmunlar yapmışlardır.

Yukarıdaki açıklamada Divan şiirinde yer alan hangi mitolojik kişi tanıtılmıştır?

Soru 11
Büyük İskender döneminden itibaren Doğu kültürünün de Yunan kültürünü kesin bir şekilde etkilemesiyle beraber M.S. 4. yüzyıla kadar süregelen dönemde Doğu-Batı bileşimi bir kültür oluşturmuştur.

Bu kültüre ne ad verilir?

Soru 12
Klâsik İslâm edebiyatındaki romans kahramanıdır; İştar, Astarte, Afrodit, Venüs, Beltis, Mylitta Atargatis (Yunanca: Derketo), Artemis gibi çeşitli adlarla anılan aşk ve savaş tanrıçasının yüzyılları aşarak klâsik Yakındoğu edebiyatına ulaşmış temsilcilerinden en önemlisidir.

Yukarıdaki açıklama klasik Türk edebiyatındaki hangi motife aittir?

Soru 13
Divan şiirinde Zühre ve Nâhid ismiyle yer almıştır. Efsaneye göre İranlı, çok güzel ve şûh bir kadındır. Hârût ile Mârût adlı meleklerden hile yoluyla göğe yükselmenin yolunu bulmuş ve gök yüzüne çıkmıştır.

Yukarıdaki açıklama klasik Türk edebiyatındaki hangi mitolojik motife aittir?

Soru 14
Bir peleng-i cân-şikâr-ı kulle-i kühsâr-ı hüsn
Bî-’aded hâl-i siyâhî ile nigâr-ı hâl-dâr
                                (Zati G. 139/2)

Yukarıdaki beyitte yer alan ''peleng'' kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 15
Yüreğim pâreledi nite ki nahcîr-i peleng
Bî-’aded hâl-i siyâh ile mahbûb-ı beyâz
                                   (Zâti G. 615/3)

[O beyaz renkli, güzel, sayısız siyah benleriyle tıpkı kaplanın avı parça parça ettiği gibi yüreğimi parça parça etti.]

Yukarıdaki beyitte yer alan ''peleng'' motifi sevgilinin hangi özelliğini anlatmak için kullanılmıştır?

Soru 16
Divan edebiyatında yılan sevgiliye ait hangi unsuru ifade eder?
Soru 17
Değme bir hayvâna cânâ leblerünle sünbülün
Âb-ı Hayvân ile ‘ömr-i câvidân vermek neden
                                 (Necâtî Bey G. 338/1)

Beyitte yer alan ''hayvan'' kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?

Soru 18
Ko bizi ‘ömr-i dırâz ile yaş yarışdıralum
Koşalum ol saçı Şebdîz’e eşk-i gülgûnı
                     (Necâtî Bey, Divan 343)

Bu beyitte “ömr-i dırâz” (uzun ömür) ifadesi ile şair, sevgilinin hangi unsurunu anlatmak ister?

Soru 19
I. Su

II. Çile

III. Parlaklık

IV. Deniz

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Divan edebiyatında pek çok beyitte yer almış ''âb'' kelimesinin anlamları arasındadır?

Soru 20
II. Murat devri şairlerinden Abdî’nin eseridir. Eser Farsçadan tercüme olmakla birlikte, Arap hikâye tekniğine bağlılık gösterir. Binbir Gece Masalları’ndan da tesirlerin yer aldığı mesnevîde, İslâm kültürünün ortak konularından istifade edilmiştir. Özellikle mesnevide Kur’an kaynaklı hikâyelerin tesiri görülmektedir.

Yukarıda açıklaması verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?