TÜRK HALK ŞİİRİ

Kıbrıslı Âşık Kenzî Mağrib’de askerlik görevini de yaptıktan sonra 1817’de doğduğu yer olan Kıbrıs’a geri gelerek; buralarda gördüklerini, geri dönüşü esnasında gemide uğradığı fırtınayı, bir süre kaldığı Mısır izlenimlerini, Dâsitan-ı Sergüzeşt (Macerayı Sergüzeşt) destanında dile getirmiş, (1233) bu destanda dönemin Mısı›r valisi olan Mehmed Ali Paşa’ya övgülerde bulunmuştur. Sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Kitabü’l-Necat, Bursalı İsmâil Hakkı’nın bir eseridir. Sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Aruz ve hece vezniyle gayet rahat şiir söyleyebilen Edib Harâbî’nin şiirleri, devrinde büyük bir takdir toplar ve Bektaşîlik esprisiyle kaleme aldığı şiirlerinde ise hiciv yanı ağır basan şiirler söylerdi “Kâf u nûn hitâb› izhar olmadan evvel” mısraıyla başlayan nefesi bütün Bektaşîler tarafından ezbere bilinir. Sorunun doğru cevabı D şıkkında verilen Edîb Harâbî’dir.

Cemâlî, XVIII. yüzyılda Dini-Tasavvufi Türk edebiyatının temsilcilerinden biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kul Şükrü, deli Şükrü adını da alan ve Bektaşî olduğu bilinen Kul Şükrü, tahminlere göre, on sekizinci yüzyılda yaşamıştır. Yazma cönklerde ve dergilerde şiirleri vardır. Müstakil bir eseri bugüne kadar tespit edilememiştir. Sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Seyrânî’nin; Yûnus Mektebi’nin bir müntesîbi olduğunu, peygamberler tarihi ve tasavvufî temleri de bütün inceliklerine göre iyi kullandığını, bunlardan; ilâhî, münâcaat, na’t ve devriyeler gibi din ve tarikat konularını ihtiva eden Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyat› türlerinde oldukça orijinal şiirler yazdığını biliyoruz.

Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetnâme’yi bir ilimler ansiklopedisi hâlinde kaleme almıştırr. Bu eserde; astronomiden, ahlaka ve itikada; tasavvuftan felsefeye ve musikiye; dinî ilimlerden fizikî ve tıbbî ilimlere kadar çok çeşitli bilgiler toplamıştır. Sefine-i Nûh adlı› eserinde İbrahim Hakkı, “İlâhî-nâme nazmımdır ve nesrim Marifetnâme’dir” der.

Azerî edebiyatı XVIII. yüzyılda tek tük de olsa değerli simalar yetiştirmiştir. Asrın ilk yarısında eserler veren Mirza Mehmed daha çok nesirleriyle tanınmıştır. Türkçe ve Farsça şiirlerinde “Nâmî” mahlasını kullanan Mirza Abdürrezzak da asrın divan şairlerindendir. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Marifetnâme, Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın eseridir. Sorunun doğru seçeneği C şıkkıdır.

Kemal Ümmî, XV. yüzyılın Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı şâirlerinden biridir ve sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Tefsir-i Rûhu’l-Beyân, Rûhu’l-Mesnevî, Şerh-i Hadis-i Erbain, Şerh-i Muhammediye, Şerh-i Bostan, Kitabü’l-Necat ve Divânı eserleri Bursalı İsmail Hakkı ya aittir.

Marifetnâme’nin sonunda Kıyafetnâme başlığı altında yazılan manzum bölümde insan vücudunun, insan uzuvlarının şekilleri ve manaları belirtilmiş, yapılan tariflerde yüzyılların tecrübelerinden istifade edilmiştir. Marifetnâme 1756’da, İlâhînâme ise (Divan) 1754’te yazılmıştır. İbrahim Hakkı, XVII. yüzyıl mutasavvıflarından Niyazî-i Mısrî’nin tesirinde kalmıştır. Çünkü O, Marifetnâme’sinde, Niyazî-i Mısrî’nin Risale-i Devriyesi’ni aynen alarak, çırak-usta işbirliğini devam ettirmiştir.

Naat; Hz. Muhammet’i övmek için yazılan eserlerdir. Allah’a yalvarıp, yakarmak için yazılan manzum ve mensur eserlere Münacat denir. Tevhid; Tekke şiirinde Allah’ın varlığı ve birliği üzerine yazılan şiirlerdir. Velayetname; Velilerin yaşamlarını ve kerametlerini anlatan eserlerdir. Menakıpname; Bir tarikata üye velinin kerametlerinin anlatıldığı efsaneleri içeren eserlerdir.

Velilerin yaşamlarını ve kerametlerini anlatan eserlere Velayetname denir, Allah’a yalvarıp yakarmak için yazılan eserlere Münacat denir. Ramazan ayının faziletlerini, Ramazan orucunu tutmanın gerekliliği ve faydalarını anlatan manzum eserlere Ramazanname denir. Tekke şiirinde Allah’ın varlığı ve birliği üzerine yazılan şiirlere Tevhid denir. Hz. Muhammet’in Recep ayının 27. gecesi “Burak” ile göğe yükselerek Allah’la görüşmesini anlatan şiirlere miraçname denir.

Münacat; İsmi geçen kişilerin hepsi XVIII. yüzyılda yaşamış ve Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatının temsilcileridir.

Cemali XVIII. yy Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı temsilcisidir. Dertli, Seyrani ve Turabi XIX. yy. Dini Tasavvufi Türk Edebiyatı temsilcileridir.

Yukarıda hayatından ve eserlerinden bahsedilen kişi Türabî’dir. Doğru cevap C'dir.

Asıl adı Hüseyin Avni Başok olan ve Hacı Kardaş lakabı ile tanınan kişi Deruni’dir.

Gazelinde Ankara’nın İstanbul ile baş başa geleceğini ve başkent olacağını Ankara’ya Hacı Bayram Veli’nin kabrini ziyaret ettiğinde söyleyen kişi Bitlisli Müştak Baba’dır.

Edip Harabi, Mihrabi, Aşık Molla Rahim ve Deruni XX. yüzyıl Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı temsilcisidir.