TÜRK İŞARET DİLİ - Deneme Sınavı - 8

Kitaba göre, “Bugün” sözcüğünün işaretinde başat elin işaret parmağı açık, parmak ucu aşağıya bakacak şekilde aşağı hareket ettirilir, diğer parmaklar kapalıdır. Bu nedenle doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Kitaba göre, ''Tamam'' sözcüğünde iki el göğüs hizasında, parmaklar açık ve avuç içleri karşıya bakacak şekilde, sağ el üstte, sol el altta başlar ve eller iki yana açılarak bitirilir. ''Yarın” sözcüğünün işaretinde sağ el, sağ omuz hizasında başparmak açık öbür parmaklar kapalıdır. Başparmak omuz hizasından öne doğru getirilir. ''Hediye'' sözcüğünde sağ elin parmakları açık, düz, burnun üzerine konur, ardından parmak uçları birleştirilerek el öne doğru indirilir.“İstemek” fiilinin işaretinde sağ el düz, avuç içi aşağıya bakacak şekilde aşağı doğru kesik kesik hareket ettirilir. “Bluz” sözcüğünün işaretinde eller açık göğüsten bele kadar iki el vücuda değdirilerek indirilir. Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Kitaba göre, ''Siyah'' rengin işaretinde sağ el açık ve avuç içi kendinize bakacak şekilde, el yüzün önünden hareket ettirilir. Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Kitaba göre, ''Değil” sözünün cümle sonunda kullanılması: TİD’de temel olumsuzluk türü olan “Değil”, TİD’de isim, zamir, sıfat ve fiillerden sonra olumsuzluk ifadesi için kullanılmaktadır. “Değil” olumsuzluk türünün işaretinde başat elin parmakları açık, düz, avuç içleri aşağıya bakacak şekilde eller yukarıya kaldırılarak avuç içi karşıya bakacak şekle getirilir. Ancak “yok” sözcüğünün ve “istememek” fiilinin işaretinde “değil” işareti kullanılmaz. Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Kitaba göre, “Eski” sözcüğünün işaretinde sol elin işaret parmağı kıvrık, diğer parmakları kapalıdır ve parmak, ağzın bitim noktasından geriye doğru hareket eder. Doğru cevap ''A'' seçeneğidir.

Kitaba göre, “Çok şanslısınız” ifadesi TİD’de “SEN ÇOK ŞANS VAR” şeklinde ifade edilir. Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Kitaba göre, “kilo” sözcüğünün işaretinde başat elin baş ve serçe parmağı açık, diğer parmaklar kapalıdır, el bilekten sağa sola çevrilir. Doğru cevap ''C'' seçeneğidir.

Kitaba göre, TİD’de zorunluluk “mecbur” işaretiyle yapılmaktadır. “Mecbur” sözcüğünün işaretinde, başat el yumruk biçiminde, işaret parmağı öne doğru çıkıntılı ve başparmakla bitişik, öbür parmaklar kapalıdır, sağ el yukarıdan aşağıya doğru tek bir hareketle indirilir. Doğru cevap, ''C'' şıkkıdır.

Kitaba göre, “önce” zaman belirtecinin işaretinde başat el açık, düz, parmaklar birbirine bitişik, avuç içi arkaya bakacak şekilde, el arkaya doğru hareket ettirilir. Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Kitaba göre, “su” sözcüğünün işaretinde ise başat el ağız hizasında, başparmak açık, öbür parmaklar kapalıdır. Başparmak ağza götürülür ama parmak hareket etmez. Doğru cevap ''A'' seçeneğidir.

Kitaba göre, Türk İşaret Dili'nde “serin” sözcüğünün işaretinde iki elin parmakları açık, omza doğru önden arkaya hareket eder. Bu hareket konuşma dilinde kullanılan “serinleme” hareketini andırır. Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Kitaba göre, Türk İşaret Dili'nde “maç” sözcüğünün işaretinde iki el göğüs hizasında yumruk yapılır, başparmaklar açık, kapalı parmaklar birbirine değdirilir. “bilet” sözcüğünün işaretinde ise iki el karın hizasındadır. Sol elin parmakları açık, düz, avuç içi kendinize bakacak şekilde sağ elin parmak uçları hizasından aşağı doğru çekilir. Bu sözcüğün işaretinde görsel olarak koçandan bilet koparma hareketine işaret edilmektedir. ''müzik” sözcüğünün TİD’de üç işareti vardır. Birinci işarette sağ el yumruk yapılarak ağzın önüne götürülür. Ağız önünde sağa sola hareket ettirilir. Bu hareket mikrofonu çağrıştırmaktadır. İkinci işarette “konser” sözcüğünün işaretinde kullanılan mikrofon işareti yapılır. Üçüncü işarette iki elin işaret parmakları düz, diğer parmaklar kapalıdır. Eller göğüs hizasından yanlara doğru açılır, işaret parmakları yanlarda sağa sola hareket eder. Bu işaretin orkestra şeflerinin kullandığı batona gönderme yaptığı düşünülebilir. ''İnternet'' sözcüğün işaretinde iki elin işaret parmakları düz, diğer parmaklar kapalı, düz parmaklar yukarı aşağı hareket eder. Bu işaret modemlerdeki sinyal gücüne gönderme yapmaktadır. “bahçe” sözcüğünün işaretinde, iki elin bütün parmaklarının uçları birbirine birleşmiş şekilde sağ el buruna götürülürken sol elin kapalı parmakları açılır. Bu işarette çiçeğin buruna götürülerek koklanması ve çiçeğin açılması hayal edilebilir. Doğru cevap, ''C'' şıkkıdır.

Kitaba göre, “korku” sözcüğünün TİD’deki işareti için sağ el, sol göğüs üzerine yumruk biçiminde konur. Başparmak vücuda değecek şekilde kalbin üzerine iki kez vurulur. Burada kalbin korkuyla atmasına gönderme yapılmaktadır. ''heyecanlanmak” fiilinin işaretinde iki elin parmakları açık, avuç içleri yukarıya dönük ve hareketlidir. “aşk” sözcüğünün işaretinde sağ elin başparmağı, işaret parmağı ve orta parmağı açık, kıvrık, öbür parmaklar kapalıdır. Açık parmaklarla kalbin üzerine dokunulur. Bu işaret aşkı göstermektedir. “hoşlanmak” fiilinin işareti bazen “beğenmek” fiilinin bazen de “sevmek” fiilinin işareti gibi yapılmaktadır. “Beğenmek” fiilinin işaretinde sağ elin baş, işaret ve orta parmakları açık ve düz, diğer parmaklar kapalıdır. Açık parmaklar burnun üzerinden aşağıya indirilir. Doğru cevap ''E'' seçeneğidir.

''Sağ el sağ göğüs hizasında, sol el sol omuz hizasındadır. Her iki elin işaret ve orta parmakları havada ve uçları yukarıya bakacak şekildedir. Eller bilekten ters yönlerde sağa sola sallanır.'' şeklinde tarif edilen hareket ''elektrik'' sözcüğünün işaretidir. Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Yukarıdaki diyalogda geçen “Bugün alışveriş yapmak istiyorum.” cümlesindeki “bugün” sözcüğünün işaretinde başat elin işaret parmağı açık, parmak ucu aşağıya bakacak şekilde aşağı hareket ettirilir, diğer parmaklar kapalıdır (Bkz. Diyalog 5.1, Sayfa 105). Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

İşaret dilleri de konuşma dilleri gibi farklı dünya görüşlerini ve kültürlerini yansıttığı için işaretlerde tıpkı sözcükler gibi farklılıkların olması işaret dillerinin “dil” olma özelliğinin bir göstergesidir. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

TİD’de zaman, cümlenin başına getirilen zaman zarflarıyla ifade edilir ve zaman anlamı katan son ek kullanılmaz. Bu açıklamadan görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Zamanın anlatımında bazı durumlarda sayı ve zaman birlikte aynı işarette birleşebilmektedir. Bu özelliğe “sayısal birleşim” adı verilmektedir. Yalnız bu durum 1’den 5’e kadar olan sayılar için geçerlidir. “İki hafta sonra” ifadesinde “iki”, “hafta” ve “sonra” zaman ve sayı belirteçlerinin işaretleri bir işarette birleşmektedir. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere doğru yanıt E seçeneğidir.

Türkçenin söz dizimi gereği sözcükler art arda sıralanır. İşaret dilleri için “incorparation” bir işaretle birden fazla bilginin aktarılması olarak tanımlanmaktadır. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Diyalogda geçen “Bir kot pantolon almak istiyorum.” cümlesindeki “pantolon” sözcüğünün iki işareti vardır. Birinci işarette sağ elin işaret parmağı açık, öbür parmaklar kapalı; sol el yumruk ve dirsekten kıvrılmıştır. İşaret parmağı, sol kolun üstünde aşağıya yukarıya hareket ettirilir (Bkz. Diyalog 5.3, Sayfa 109. Bu açıklamalardan da görülebileceği gibi sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.