TÜRK KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Kendilerini Roma İmparatorluğu’nun, halkın ve kültürün bir devamı gibi düşünen İtalyanlar, bu uygarlığın sosyal yaşam değerlerini, dünya algılayışları ve laik düşünceyi benimsemeye başlamıştır. Ayrıca İslam düşünürlerinin Yunan filozoflarıyla ilgili çalışmaları yeni irdelemelerin yapılmasını sağlamıştır. Matbaanın bulunması İncil’in basılmasını ve bu yolla da asıl dinin halk tarafından aracısız öğrenilmesini sağlamıştır. Bunun sonucu olarak Katolikliğin merkezi olan Roma, Kilise ile öğretisi olan skolastik düşünce sorgulanmaya başlanmıştır.

İtalyan hümanizminde yazar Dante Alighieri bir başlangıçtır. Bu nedenle Ortaçağdan çok Rönesans düşüncesine yakındır. İnsanın tutku, çelişkilerini, toplumdaki sıkıntılarını eserlerinde işlemiş ve skolastik eğitime ve ruhban sınıfının liderlerine eleştirel bakış açısıyla bazı çevrelerden tepki almıştır. Toskana dilinde yazan Dante’nin İtalyan diline katkısı büyüktür.

İngiliz filozof, bilim adamı, hukukçu, Francis Bacon (1561-1626), bilimsel metodolojinin temellerini atar. Başsavcı olarak görev yaptığı dönemde yazdığı eserler nedeniyle kariyeri sona ermiştir. Bilimsel yöntem, şüphecilik üzerine savları günümüze dek etkili olmuştur. Bireyin doğa gözlemcisi olması gerektiğini vurgulayan Bacon, sorgulamaların deneylerle kavranması ilkesini savunur.

Avrupayı tek parça haline getirme hayali olan ve bunu gerçekleştirmek için adımlar atan kişi Frankların kralı Şarlman'dır. Doğru Cevap D.

Doğru yanıt Yeni Gine’dir. Yeni Gine Portekiz topraklarına katılmıştır. Hint Adaları, Orta Amerika İspanyol; Kuzey Amerika ise İngiliz ve Fransız toprakları olmuştur.

Rönesans sanatının en önemli karakteristiği Yunan ve Roma dönemi sanat öğelerine geri dönüştür.

Adriyatik’in kontrolü konusunda Osmanlı İmparatorluğu ile sorunlar yaşamış olan İtalyan kent devleti Venedik’tir.

Medici ailesi tarafından yönetilen İtalyan kent devleti Floransa’dır.

Yüzyıl Savaşlarının sonu (1492) Avrupa’da yeni bir sosyal, ekonomik ve siyasi dönemin başlangıcı olarak kabul edilir. Ama feodal sistemin kalıntıları bir süre daha devam edecek, monarşi rejimleri güçlenecektir. Bununla birlikte kırılma noktası yaratan olaylar keşifler ve buluşlar vardır. Bunlar arasında, matbaa, keşifler, Rönesans, hümanizm ve reform hareketleri, düşünce sanat din ve siyasette yeni yapılanmalar getirir, laikleşme sistemi başlar; burjuvazi gibi yeni bir ticari sosyal sınıf oluşur ve güçlenir. Bütün bunlar köklü bir değişim olmasa da, kapitalizmi, milliyetçiliği, akılcılığı, devrimleri hazırlayacak yani sonraki yüzyılların esin kaynağı olacaktır. Ama unutmayalım bu çağ da savaşlar dönemidir, hatta silahlanma teknolojisi hızla ilerler, örneğin topçuluk bu dönemde gelişir.

Dante’nin İlahi Komedya (Divina Commedia) adlı eseri dünya edebiyatının başyapıtlarındandır. Eser bir komedi değil, bireyin evrendeki konumu üzerine Dante’nin bakış açısıdır. Cehennem (İt. Inferno), Cennet (İt. Paradiso), Araf (İt.Purgatorio) bölümlerinden oluşan epik tarzda yazılmış eserde, Dante’nin Aristoteles’den etkilenerek evren kurgusunu ortak merkezli küreler dizgesi şeklinde anlatması ve dış merkezli kürelerin olmadığını vurgulaması önemlidir. Yerkürenin merkezinde yer alan cehennemi dehliz şeklinde tasvir etmiş, merkezde de şeytanın yer aldığını ifade etmiştir. Varoluşun insana ait olduğunun anlatıldığı metinde, Cennet gökyüzüdür, Araf dağı dünyanın ortasından, cehennemin içinden çıkar. Araf Dağının zirvesinde yer alan Cennet, Adem ve Havva’nın kovulduğu yer olarak anlatılmıştır.

16. yüzyılın ortalarında Katolik kilisesinin kendini yenileme çabaları, ruhban sınıfı, kilise ve manastır yönetim ve örgütlenmesinin yenilenmesiyle kendini gösterir. Ayrıca bu yeni yapılanmaların politik olarak etkileri de karşı reform hareketlerini oluşturur. Trent Konsülü (1545-1563)’nde alınan kararlarla başlayan bu süreç, Otuz Yıl Savaşları ile sona erer. Özellikle ruhban sınıfının eğitimi, İsa’ya inanış sisteminin sorgulanması, engizisyon gibi konulara odaklanan yeni düzen, Katolik Kilisesi’nin temelden değişimine yol açmıştır.

Küresel tarih, dünya tarihinden farlı olarak, küresel eğilimlerin, küresel kurumların, küresel hareketlerin, küresel kriz ve sarsıntıların tarihini esas almalıdır.

Kültürlerin yayılmasında ve etkileşiminde dilin önemi her zaman çarpıcı olmuştur. Kültür, dille ve diller arası alışveriş zenginliğiyle biçimlenir.

Bugün artık iletişim kuramı, sanat kuramları, film çalışmaları ve kuramları, kültürel antropoloji, müze ve arkeoloji çalışmaları bir toplumda kültür hayatının ve haliyle kültür tarihinin konu alanı içindedir.

Türkçede kullanılan “ekin” sözcüğü “kültür” sözcüğü ile eşanlamlıdır

Bilim adamları kültür kavramını tüm toplumsal grupları düzenleyen organic kuralları, düşünsel eğilimleri ve sanatları, gelenek, görenek, inanç ve adetleri, aletleri ve tüketim maddelerini, ahlaksal kuralları, insanların gerçekleştirdiği yetenek ve alışkanlıkları içine alan bütünsel bir olgu olarak tanımlarlar.

Günümüzde, insanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bir bilim dalı olan Antropoloji bilimi bünyesinde, kültürün gelişimini etnolojik, dilbilimsel, sosyolojik, psikolojik ve psikanalitik analiz yöntemleriyle ele alan bilim dalı Kültürel Antropoloji’dir. İnsanlığın ilkel dönemlerinden günümüze kadar çeşitli aşamalardan geçerek nasıl sürekli bir gelişme ve ilerleme gösterdiğini konu edinir.

Kültürü daha da geniş içerikli olarak düşünürsek, (sanat, edebiyat, bilim ama aynı zamanda davranışlar, değerler, nesneler, günlük hayatın akışı), kültürel etkileşimlerin uzun vadede yerleşik özellik kazandığını görürüz. Ve bu değişim de sosyal, siyasal ve ekonomik bir çerçevede yer almaktadır.

Kültürel bir etkilenme sürecinde bir kültür öteki bir kültürün etkisiyle evrim ve değişim sürecine girerse kültürlenme olarak adlandırılır

Tarihsel bilgiler bize kültürün tüm toplumlarda mutlaka bir birikime dayandığını göstermektedir. Bu birikim, kültür tarihçilerine göre işleme (enerji, tarım, madencilik, metalürji, av ve balıkçılık hep işlemeyle gelişmiştir), zanaat (tüketim eşyalarını ve bununla ilgili teknik sorunların çözümüne yardımcı olacak mekanik nesneleri üretme), dönüştürme (maddeyi fiziksel, kimyasal, teknolojik olanaklarla başka bir nesneye dönüştürme, örneğin sentetik nesneler gibi) ve nihayet yaşam alanını yani mekânı değiştirme (inşaat, mimari, ulaşım için yollar, çevre düzenlemesi) eylemleriyle oluşur.