TÜRK KÜLTÜR TARİHİ

Ortaçağ felsefesinde Arap-İslam felsefesinin etkisini Farabi ve İbn-i Sina yorumuyla Antik Yunan filozoflarını (özellikle Aristoteles) tanınmasıyla olmuştur

North Umbria Ortaçağda, bugünkü İngiltere’nin kuzeyi ile İskoçya’nın bir bölümünü kapsayan bölgeye hükmeden Anglo-Sakson krallığıdır.

Çağın karmaşık ortamında, bütünleşmiş bir Avrupa hayal eden Frank kralı Şarlman toplumsal yaşamın pek çok yönünü bütünleştiren yeni düzenlemeler getirmiş, entelektüelleri toplamış, saray ve manastırlara bağlı okullar açmıştır.

Romanesk stilin belirginleştiği dönemde artan inşaat faaliyetleri ve ilerleyen teknolojiyle birlikte, kiliselerin boyutları büyümüştür. Teknik gelişmelere paralel olarak, ahşap örtü sistemlerinin yerini taş tonozlar alır.

Dünyevi (Krallık) ve ruhani (Papalık) arasındaki bu mücadelede Haçlı Seferleriyle iki gücün birbirine verdiği desteğe dönüşmüştür. Papalık ilk Haçlı Seferine katılanlara savaş meydanında ölürlerse “endüljans” (affedilmeyen günahların cezasının bağışlanması) sözü verir.

Hıristiyanlık için kutsal sayılan yerlerin Müslümanlardan alınması amacıyla düzenlenen haçlı seferleri 11. ve 13. yüzyıllar arasında yürütülen bir dizi askerî operasyondan oluşur.

Avrupa’da ortaçağın başlangıcı için, Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılış tarihi (M.S. 476), bitişi ise, İstanbul’un fethi olan 1453 yılı genelde kabul görmekle birlikte, Gutenberg’in matbaayı keşfi, İspanya’da Müslüman hâkimiyetinin sona ermesi ve Amerika’nın keşfi de, yeniçağın başlamasına zemin hazırlayan çığır açan tarihsel olaylardır.

Northumbria manastırları, 8. yüzyıl sonlarına kadar Avrupa’nın başlıca dinsel ve kültürel merkezi olarak kalmıştır.

Tümüyle Hıristiyanlaşan Avrupa’nın 10. yüzyıldan sonraki gelişimini belirleyen ve ortaçağ kültürünü yeniden yapılandıran temel unsurun din olduğunu söylemek mümkündür.

Bir hac mekânı olarak rağbet görmeye başlayan ilk yer Kudüs’tür; fakat ortaçağ koşullarında güç bir yolculuk gerektirdiğinden, zamanla Avrupa içinde yeni hac mekânları oluşmuştur.

11. yüzyıl başlarından 12. yüzyılda Gotik stilin belirmesine kadar tüm Batı Avrupa’da hâkim olan sanat akımı Romanesk stilidir.

Öncelikle ve özellikle mimaride belirginleşen Gotik sanat, 13. yüzyıldan itibaren Fransa’dan başlayarak tüm Avrupa’ya yayılır. Daha kırsal nitelikli olan Romanesk üsluptan, anıtsallaşan boyutları ve yükselici etkisiyle radikal biçimde farklılaşır.

12. yüzyıl ortalarından itibaren belirmeye başlayan Gotik stilin özelliklerinin belirdiği ilk yapı, Paris yakınlarında Rahip Suger tarafından yaptırılan St. Denis Kilisesi’dir (1137-1144).

Roma mirasının baskın olduğu İtalya, büyük ölçüde Gotik stilin kapsamı dışında kalmıştır.

Augustinos, Hıristiyan kilisesini Tanrı-Devletin yeryüzündeki temsilcisi olarak tanımlayarak bağnaz düşüncenin öncülüğünü yapmış ve sonraki yüzyıllarda belirleyici rol oynamıştır. Hıristiyan dogmatik düşüncenin temelinde Augustinos yer almaktadır.

Ünlü İtalyan yazar Giovanni Boccaccio’un (1313-1375) yazdığı Decameron adlı eser dünya edebiyatının ilk yazılı öykülerindendir. Yazar, eserinde, veba salgınından kaçan bir grup Floransalının birbirlerine anlattıkları öyküler ekseninde, 14. yüzyıl ortamının canlı bir portresini çizerek, realist edebiyatın ilk örneklerinden birini vermiştir.

Göçebe ve savaşçı bir kavim olan Vikingler denizcilikteki ustalıkları, büyük ölçüde coğrafi koşulların zorlamasına bağlıdır; İskandinavya’nın dağlık yapısı ve sarp kayalıkların birbirinden ayırdığı kara parçaları arasındaki ulaşımın büyük ölçüde kıyılar arasında deniz yolculuklarıyla sağlanabilmesi, Vikinglerin gemi yapımında ileri teknikler geliştirmelerini zorunlu kılmıştır.

fiarlman, kültürel birlik idealini gerçekleştirmek için öncelikle dil ve eğitim sistemini yeniden düzenlemeye girişmiştir. Bu düzenlemenin en önemli safhası, saray ve manastırlara bağlı yeni okulların açılmasıdır.

Otto dönemindeki kültürel ve sanatsal atılımın izlenebildiği başlıca alanlar, ortaçağ sanatının başlıca belirme biçimleri olan mimari ve yazma kitaplardır.

Feodal düzende, toplumsal piramidin en tepesinde hala kral bulunur.