TÜRK KÜLTÜR TARİHİ

Donatello, Michelangelo Buonarroti’nin heykeli değil, Rönesans döneminde faaliyet göstermiş bir başka heykel sanatçısıdır.

Hollandalı Desiderius Erasmus (1465-1536) yılları arasında yaşamış kuzey Avrupa Rönesans’ının önde gelen hümanistlerindendir. Yunan ve Roma dönemi edebiyatına ilgi duyan Erasmus araştırmacı bir kimliğe sahiptir. İnsanın zihninde oluşturduğu ve değişmez kabul ettiği durumlara tepki gösterir. Çağın din görüşü ve ruhban sınıfı hakkında da irdelemelerde bulunur. Deliliğe Övgü (Lat. Encomium Moriae) adlı eseri hiciv ve ironi tarzında bir eser olup bireyin eleştirel düşünce biçimini irdeler

Kopernik’le dünyanın evrenin merkezi olmadığı teorisini ortaya atmıştır. Kopernik’in (1463-1543) gezegenlerin güneşin etrafında döndüğü teorisi (heliosantrik teori) bir devrimdir.

Yeni Dünya ticaretiyle birlikte Avrupa’ya giren ürünler arasında değerli kumaşlar ve taşlar yanında, baharatlar, patates, tütün, mısır, şeker pekmezi, şeker bazlı alkollü içecekler, kakao, çikolata, kahve, pirinç, pamuk ve kinin bulunmaktadır. Bu yeni keşiflerle elde edilen ürünler arasında Avrupa bankalarında yeni standart gerektiren Inka ve Aztek uygarlıklarının altın ve gümüşü de bulunmaktadır.

Alman rahibi ve Wittenberg Üniversitesi’nde felsefe ve ilahiyat (teoloji) profesörü Martin Luther (1483-1546) Protestan Reform Hareketini başlatan kişidir. 1517’de yayınladığı Disputatio pro declaratione virtutis indulgentiarum adlı Doksan Beş Madde’den oluşan tezinde, Katolik dininde bireyin cezalandırılması ve günahlarından arınması ilkesine bağlı konular önemli eleştiri konusudur. Özellikle, bireyin para ödeyerek günahlarından arınması ilkesi ve uygulaması, dindar ve teoloji okumuş bireylerin karşı çıkmasıyla Reform Hareketi başlar ve bu süreç Luther’in tezinin haklılığını gösterir.

Donatello, Michelangelo Buonarroti’nin heykeli değil, Rönesans döneminde faaliyet göstermiş bir başka heykel sanatçısıdır.

İtalyan Nicola Machiavelli (1469-157) bu ünlü, kitabında iyi bir prensin yönetimde etkin olması için neleri yapması gerektiğini tartışır; kamu yönetimi ve siyaset bilim konusunda sunduğu önerilerle Platon ve Aristoteles’in hayali toplum ve idare kavramlarından çok, çağın yaşanan gerçekliğinden örnekleriyle dikkat çeker. İtalya’da siyasal birliğin sağlanamadığı yıllarda (bir tarafta Papalık, diğer tarafta Venedik, Ceneviz, Floransa gibi güçlü kent devletleri ve Napoli Krallığı) yazılan bu kitap, İtalya birliğini sağlayabilme düşüncesiyle kaleme alınmıştır. Kitap, yönetim biçimi olarak mutlak monarşiyi savunarak, Prens’i onun temsilcisi kılar ve Devletin gücünü her şeyin üstünde bir güç olarak tanımlar. Siyasi edebiyata yerleşmiş olan Makyavelizm terimi, amaca ulaşmak için her tür araç ve gücü meşru sayan ve bireyi araç olarak gören ideolojik bir rejim anlayışını dile getirmektedir.

Dönemin sanatına bakıldığında çağın ilklerini icra eden sanatçılardan biri Masaccio (1401- 1428)’dur. Eserlerinde gerçekliği perspektif ve chiaroscuro tekniğini kullanarak verir.

Kopernik’le dünyanın evrenin merkezi olmadığı teorisini ortaya atmıştır. Kopernik’in (1463-1543) gezegenlerin güneşin etrafında döndüğü teorisi (heliosantrik teori) bir devrimdir.

Michelangelo Buonarroti’nin Şoransa’nın politik gücünü yitirdiği dönemde gücünü hatırlatmak için yaptığı Davut Heykeli (1501-1504) Şoransa Katedrali’nin arkasında bulunmaktadır. Eser, 5.49 m. yüksekliğindedir ve sanatçının idealize edilmiş güzellik olgusunu barındırır. Davut’un sol kolu omuzuna değen duruşuyla izleyen kişilere bakarken, sağ tarafa dönen başı Şoransa Katedrali’ne bakmaktadır.

Yeni Dünya ticaretiyle birlikte Avrupa’ya giren ürünler arasında değerli kumaşlar ve taşlar yanında, baharatlar, patates, tütün, mısır, şeker pekmezi, şeker bazlı alkollü içecekler, kakao, çikolata, kahve, pirinç, pamuk ve kinin bulunmaktadır. Bu yeni keşiflerle elde edilen ürünler arasında Avrupa bankalarında yeni standart gerektiren Inka ve Aztek uygarlıklarının altın ve gümüşü de bulunmaktadır.

Fransa’da edebiyat alanında Montaigne (1533-1592) Fransız Rönesans’ına Denemeler’iyle katkıda bulunmuştur. Kitaplarının konusu kendisi yani insandır. Yazar, dünyayı algılama ve değerlendirme biçiminin insanın kendisiyle kısıtlı ve değişken olduğunu vurgular. Bunu Que sais-je? (Ne biliyorum?) sorusuyla ifade eder. Denemeler’de, “Ben kitabımı nasıl inşa ettiysem kitabım da beni inşa etti” diye yazar. Septik (şüpheci) düşünceyi benimseyen Montaigne, aklın gerçeğe erişse bile, kesin bilgiye sahip olamayacağını ifade eder. Montaigne, Fransız filozoflarını ve modern çağı etkileyen ve deneme türünü yaratan bir yazardır.

Alman rahibi ve Wittenberg Üniversitesi’nde felsefe ve ilahiyat (teoloji) profesörü Martin Luther (1483-1546) Protestan Reform Hareketini başlatan kişidir. 1517’de yayınladığı Disputatio pro declaratione virtutis indulgentiarum adlı Doksan Beş Madde’den oluşan tezinde, Katolik dininde bireyin cezalandırılması ve günahlarından arınması ilkesine bağlı konular önemli eleştiri konusudur. Özellikle, bireyin para ödeyerek günahlarından arınması ilkesi ve uygulaması, dindar ve teoloji okumuş bireylerin karşı çıkmasıyla Reform Hareketi başlar ve bu süreç Luther’in tezinin haklılığını gösterir.

İtalyan Nicola Machiavelli (1469-157) bu ünlü, kitabında iyi bir prensin yönetimde etkin olması için neleri yapması gerektiğini tartışır; kamu yönetimi ve siyaset bilim konusunda sunduğu önerilerle Platon ve Aristoteles’in hayali toplum ve idare kavramlarından çok, çağın yaşanan gerçekliğinden örnekleriyle dikkat çeker. İtalya’da siyasal birliğin sağlanamadığı yıllarda (bir tarafta Papalık, diğer tarafta Venedik, Ceneviz, Floransa gibi güçlü kent devletleri ve Napoli Krallığı) yazılan bu kitap, İtalya birliğini sağlayabilme düşüncesiyle kaleme alınmıştır. Kitap, yönetim biçimi olarak mutlak monarşiyi savunarak, Prens’i onun temsilcisi kılar ve Devletin gücünü her şeyin üstünde bir güç olarak tanımlar. Siyasi edebiyata yerleşmiş olan Makyavelizm terimi, amaca ulaşmak için her tür araç ve gücü meşru sayan ve bireyi araç olarak gören ideolojik bir rejim anlayışını dile getirmektedir.

Dönemin sanatına bakıldığında çağın ilklerini icra eden sanatçılardan biri Masaccio (1401- 1428)’dur. Eserlerinde gerçekliği perspektif ve chiaroscuro tekniğini kullanarak verir.

Michelangelo Buonarroti’nin Şoransa’nın politik gücünü yitirdiği dönemde gücünü hatırlatmak için yaptığı Davut Heykeli (1501-1504) Şoransa Katedrali’nin arkasında bulunmaktadır. Eser, 5.49 m. yüksekliğindedir ve sanatçının idealize edilmiş güzellik olgusunu barındırır. Davut’un sol kolu omuzuna değen duruşuyla izleyen kişilere bakarken, sağ tarafa dönen başı Şoransa Katedrali’ne bakmaktadır.

Yeni çağ, savaşlar dönemidir. Topçuluk, yeniçağ döneminde gelişmiştir.  Floransa’da ekonomik anlamda yeni yöntemler geliştirilmiştir.

Yeni keşif ve ticaret, kapitalist bir çağı başlatmıştır.  Deniz aşırı ticaret, İspanyol ve Portekiz krallıklarının liderliğinde sürmüştür. Yeni toprakların ve kaynakların deniz aşırı ticaretle sağlanması, kilisenin otoritesini azaltmıştır..

İtalya’da 14.yy sonunda ortaya çıkan bir yenilenme sürecidir. Avrupa’da hızla yayılmıştır. Sadece sanat alanında değil, Avrupa coğrafyasında sosyal, kültürel, politik alanlarda da değişime yol açmış ve insana ilişkin değer kavramlarını yenilemiştir.

İtalya, farklı yönetim ve üretim güçlerine sahipti. Katalokin merkezi konumda Roma vardı. Napoli, krallık ile yönetilmekteydi.