TÜRK SOSYOLOGLARI - Deneme Sınavı - 27

Science Sociale’i diğer sosyoloji ekollerinden ayıran yanı, salt bir toplum felsefesi veya öğretisi olmakla kalmayıp, nesnel bir yöntem geliştirmiş olmasıdır.

Milliyetçi, laik, cumhuriyetçi, halkçı, reformcu olan Baltacıoğlu, faşizmin de şiddetle karşısında yer almıştır.

Yukarıda bahsedilen kişi İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’dur.

Milliyetçi, laik, cumhuriyetçi, halkçı, reformcu olan Baltacıoğlu, faşizmin de şiddetle karşısında yer almıştır. Milliyetçi, laik, cumhuriyetçi, halkçı, reformcu olan Baltacıoğlu, faşizmin de şiddetle karşısında yer almıştır.

Prens Sabahattin’in görüşlerini, onun ekol açısından eksikliklerini alan araştırmaları da yaparak gideren ve Science Sociale ekolünün Türkiye’deki en önemli temsilcisi olan Mehmet Ali Şevki Sevündük’ün tüm çalışmaları, “Osmanlı Tarihinin Sosyal Bilimle Açıklanması” adlı bir kitapta toplanmıştır.

1950 yılında emekliye ayrılmasına karşın bilimsel çalışmalarına devam eden Baltacıoğlu, 1978 yılında Ankara’da öldü.

Sosyolojik içerikli ve fiili köy çalışmaları, 1930’larda Mehmet Ali Şevki Bey tarafından Kurna Köyü Monografisi ile gerçekleştirilmiştir. 

Baltacıoğlu’nun dünya görüşü, olaylara bakışı, bilim anlayışı, üniversiteden mezun olduğu 1908’den itibaren, II. Meşrutiyet döneminde şekillenmeye başlamıştır. Onun bilimsel görüşlerini belirleyen üç isimden söz etmek mümkündür: Eğitim alanında J. J. Rousseau, felsefe alanında H. Bergson ve sosyoloji alanında E. Durkheim. Bu üç ismi tamamlayan bir dördüncü isim de Ziya Gökalp’tir. Bilimsel düşüncelerini şekillendiren bu isimlerden sonra hayran olduğu ve Türk gençlerinden örnek almalarını istediği kişilikler ise Mustafa Kemal Atatürk ile İsmet İnönü’dür. 

Batı dünyasında Fransız ve Sanayi Devrimleri sosyolojinin gelişmesinde etkili faktörlerdendir.

Niyazi Berkes, sosyoloji çalışmalarında Cumhuriyet dönemi devrimlerine ve Kemalist ilkelerin yorumuna geniş yer ayırmıştır.

Diğer canlılara göre insan sosyalliğe yatkın bir varlıktır. Toplum, ne fertler toplamından ibaret bir yığın ne de tamamen organizmaya benzeyen bir gerçeklik veya bir varlık sahasıdır. O ancak içine aldığı fertler arasında, fertliklerinden ayrı bir hareket, duygu ve düşünce tarzı halinde bütünleşen bir varlıktır.

Sosyoloji ilk önce bütün hususi sosyal veya tarihi bilimleri birleştirmek, tek bir bilim haline koymak iddiasıyla işe başlamıştır. Auguste Comte’un öncülük yaptığı bu anlayış, sosyolojizm adı verilen bir akımın doğmasına yol açmıştır. Sosyolojizm bütün insani alanları fizik bilimi yöntemlerine göre sosyoloji adı altında incelemek gerektiğini iddia eder.

Ülken’e göre, Türkiye’de ilk önce İlm-i İçtimaiyat sonra içtimaiyat adlarıyla başlayan sosyolojinin temellerini Ziya Gökalp atmış, Necmettin Sadak, Mehmet İzzet, İ. Hakkı Baltacıoğlu tarafından devam ettirilmiştir.

Berkes Türk toplumunda çağdaşlaşma serüvenini incelerken, toplumdaki sekülerleşmeye ve laikliğe özel bir önem verir. Bir toplumun çağdaşlaşması için, ilerlemesini engelleyen her türlü eski kalıplardan kurtulması gerekir. Batı toplumları skolastik bir yapı oluşturan dinî taasuptan modernleşme sayesinde kurtulmuşlardır.

Berkes çağdaşlaşma ile birlikte dinselleşme eğiliminin devreye girdiğini düşü- nür. Dinselleşme, çağdaşlaşmaya karşı kaplumbağanın kabuğuna çekilmesi gibi bir korunma çabasıdır. Her çağdaşlaşma döneminin arkasından bir dinselleşme humması başlar. (Berkes, 2010: 20) Bu dinselleşme eğilimi gerçek anlamda dini bir gelişme değil, yenileşmeye karşı bir zırh ve bir dirençtir.

Ülken’e göre, Türkiye’de ilk önce İlm-i İçtimaiyat sonra içtimaiyat adlarıyla başlayan sosyolojinin temellerini Ziya Gökalp atmış, Necmettin Sadak, Mehmet İzzet, İ. Hakkı Baltacıoğlu tarafından devam ettirilmiştir.

Bir tarafta, “bizi bir arada tutan siyasi coğrafyadır.” diyen Osmanlıcılar, bir tarafta “millet olmamızın bütünleştirici unusuru İslam dinidir ve İslam birliği ile çözülmekten kurtuluruz.” iddiasındaki İslamcılar ve “bir sosyolojik birim olarak asıl gerçekliğin millet olduğunu” kabul eden Türkçüler bu anlamda düşünceler öne sürdüler.

Türkiye’de Çağdaşlaşma adlı eserinde konuyu 1700’lü yıllardan itibaren ele alır. 1699 yılının başında yapılan Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti resmen toprak kaybetmiştir. Kaybetme duygusu yenileşme hareketlerinin temel hareket noktası olmuştur. Bu nedenle Berkes Osmanlı’nın yenileşme adına ilk adımlarını basımcılık ve askerlik alanlarında görür.

Doğru cevap A'dır.