TÜRK SOSYOLOGLARI - Deneme Sınavı - 3

Şerif Mardin’in sosyal bilimler alanındaki çalışmaları şu ana çizgiler üzerinden değerlendirilebilir:
• Düşünce tarihi
• Sosyal bilimler
• Siyasetbilim, siyaset teorisi, siyaset felsefesi, siyaset sosyolojisi, siyasi kültür
• Tarih; sosyal ve siyasal tarih
• Sosyoloji; sosyo-kültürel yapı: nesnel (yapısal/makro)-öznel (inşacı/mikro)
boyutlarıyla toplum imgesi, yapı-birey-kültür-gelenek-fikir-kimlik (özellikle de kolektif kimlik) ilişkileri, bilgi sosyolojisi; ideoloji-kültür-sembolik
elitler-kitle toplumunda sosyo-bilişsel dinamikler, göstergebilim, edebiyat
sosyolojisi
• Ekonomi
• Psikoloji; sosyal psikoloji

Doğru yanıt C seçeneğidir. 

Mardin’e göre “sivil toplum” kavramının, Batı düşüncesinde geçirdiği evreler göz önünde bulundurulduğunda kavramın;

a. Bir medenilik anlayışı
b. Batı Avrupa’nın toplumsal tarihinde çok önemli bir sosyal tarih aşamasıyla
c. Tarih felsefesi alanındaki bir tartışma ile ilgili olduğu görülmektedir.

Doğru yanıt C seçeneğidir. 

Batı tanımlarına göre Türk toplumunun temel özelliği köylülük ve “az gelişmiş”
bir toplum olmasıdır.

Nitekim Sezer’e göre; Türk sosyolojisi’nin en önemli başlığını yöntem konusu oluşturmaktadır. Yöntem konusu, sosyolojinin ele aldığı konuları diğer bilimlerden farklı ele alış tarzını içermektedir.

Sosyoloji diğer bilimlerin aksine bulgularının aktarılmasından önce kendi geçerliliğini, kullandığı yöntemlerin geçerliliğini ve bu yöntemlerin bilimselliğini savunmaya yönelmiş özel bir bilim dalıdır.

Tarih, sosyolojinin başlıca bilgi kaynağıdır.

Şerif Mardin’in sosyal bilimler alanındaki çalışmaları şu ana çizgiler üzerinden
değerlendirilebilir:
• Düşünce tarihi
• Sosyal bilimler
• Siyasetbilim, siyaset teorisi, siyaset felsefesi, siyaset sosyolojisi, siyasi kültür
• Tarih; sosyal ve siyasal tarih
• Sosyoloji; sosyo-kültürel yapı: nesnel (yapısal/makro)-öznel (inşacı/mikro)
boyutlarıyla toplum imgesi, yapı-birey-kültür-gelenek-fikir-kimlik (özellikle de kolektif kimlik) ilişkileri, bilgi sosyolojisi; ideoloji-kültür-sembolik
elitler-kitle toplumunda sosyo-bilişsel dinamikler, göstergebilim, edebiyat
sosyolojisi
• Ekonomi
• Psikoloji; sosyal psikoloji

Mardin’e göre, tarih içinde
genel bir davranış çizgisini
savunmaya yarayan kültür
unsurlarına “kültür kodu”;
“kültür kodlarına” bağlı olarak,
toplum hayatındaki sosyal
hayatın merasim içeriğine,
“ritüel”, bu merasim ve diğer
simge dağarcığının birleştiği
diğer bir kümeye ise “Din”
olgusu karşılık gelmektedir

Mardin’e göre Türk
modernleşmesi temelde
üç noktadaki yetersizlikleri
nedeniyle bir sorunsal
haline gelmiştir ve bu
yetersizliklerin devam
etmekte olan etkileri üzerinde
şekillenmeye devam bir
süreç yaşanmaktadır. Bunlar
“felsefe eksikliği”, “yeni bir
kişilik sistemi” oluşturulması
yönündeki çabalarda
uğranılan başarısızlıklar ve
giderilemeyen bir “kültür”
boşluğudur.

Kök paradigmalar, “kültürel haritalar” olarak işlev gören anlam kümelerini
tanımlamaktadır.

Şerif Mardin (1999:13), kök paradigmalara örnek olarak gazi deyiminin Türk kültürü içinde sahip olduğu anlam çeşitliliğini ve işlev gördüğü durumların çokluğunu göstermektedir.

Şerif Mardin (1997b: 20-21)’e göre “Sivil toplum”, Batı’dan aldığımız siyasetle ilgili
kavramlar arasında, ülkemizde en çok yanılgı yaratanlardan birini teşkil etmektedir.

Sezer’e göre sosyoloji tarih ürünüdür. Tarihin kaynağı ise toplumlar
arası çatışmalar ve çelişkilerdir

Sezer, sosyolojinin bütün araştırmalarında kullanmak zorunda olduğu başvuru kavramının toplum olduğunu belirtmektedir.

Söz konusu Batı tanımlarına göre Türk toplumunun temel özelliği köylülük ve “az gelişmiş” bir toplum olmasıdır.

Türk sosyolojisi’nin en önemli başlığını yöntem konusu oluşturmaktadır. Yöntem konusu, sosyolojinin ele aldığı konuları diğer bilimlerden farklı ele alış tarzını içermektedir.

Zira sosyolojinin ilk kurulduğu yıllarda yükselen pozitivist düşüncenin etkisiyle sosyolojinin bir doğa bilimi (matematik, fizik, kimya gibi) olduğu ve doğa bilimlerinin kullandığı yöntemleri kullanması gerektiği ve bunun karşısında ise sosyolojinin kendi yöntem ve tekniklerini oluşturması yönündeki karşıt görüşler, sosyolojide yöntem tartışmalarını en üst seviyeye taşımıştır.

Doğu toplumları için önerilen modellerde amacın, Doğu’yu Batı’ya benzetmek olduğunu belirten Sezer; öne sürülen modellerde çıkış noktasının Doğu toplumlarının sorunları olmadığını, Batı’nın kendisi olduğu saptamasını yaparak, sosyoloji-tarih bağlantısının önemini bir kez daha vurgulamaktadır.