TÜRK TİYATROSU

Ülkemizin en eski ödenekli tiyatrosu İstanbul Şehir Tiyatrosu’dur. Kuruluşu 1914 olan ve o zamanki adıyla Darülbedayi-i Osmani (Osmanlı Güzellikler Evi) olarak adlandırılan bu kurum, olumlu olumsuz türlü olayları barındıran değişik aşamalardan geçerek, günümüz Türkiyesi’nin de en önemli tiyatro kurumlarından biri olarak varlığını sürdüregelmiştir. Doğru cevap A’dır.

924’te kurulan ve aslında Konservatuvar’ın çekirdeği sayabileceğimiz Musiki Muallim Mektebi, 1934 yılında tiyatro eğitimi de verilecek olan Milli Musiki ve Temsil Akademisi’ne dönüşmüştür. Müzik bölümünün başına ünlü Alman besteci ve eğitimci Paul Hindemith getirilir. Tiyatro bölümünün eğitime başlaması için de yurtdışından bir uzman getirilmesi düşünülmüştür. Bu kişi, Hindemith aracılığıyla ilişki kurulan Prof. Carl Ebert’tir. Carl Ebert, Almanya’da tiyatro okullarının kurulmasına öncülük etmiş, oyuncu yönetmen ve idareci olarak görevler almıştır. Nazi baskısıyla ülkesinden ayrılmış, İtalya ve İsviçre’de çalışması engellenmiş olan sanat adamı, kendisine Türkiye’den gelen tiyatro okulu kurma düşüncesine “büyük ilgi duyduğunu” belirtmiş ve 1936’da Ankara’ya gelmiştir. Doğru cevap B’dir.

Muhsin Ertuğrul’un istifasının ardından Cevat Memduh Altar, Devlet Tiyatrosu’nun ikinci genel müdürü olarak koltuğa oturur. Müzik tarihçisi, eğitimci ve yönetici olarak Cumhuriyet döneminin önde gelen aydınlarından olan Altar, bu koltukta aynı başarıyı gösteremez. Doğru cevap D’dir.

Genellikle doğu-batı, geleneksel-modern, genç ve yaşlı kuşaklar arasındaki karşıtlıklar etrafında tartışmaya açılan batılılaşma sorunu karşısında yazarların tutumları birbirinden farklıdır. Bunların ilki, Batılılaşmayla birlikte aile kurumunda ve toplumda ortaya çıkan modern yaşam biçimine karşı eleştirel ve karamsar olan yaklaşımdır. Dönemin popüler yazarı Cevat Fehmi Başkut Küçük Şehir, Koca Bebek ve Harput’ta Bir Amerikalı adlı oyunlarıyla bu eğilimin adeta öncülüğünü yapar. Bu görüş önce Avrupa, ardından Amerikan hayranlığı olarak gündeme gelen batılılaşma hareketlerini geleneksel yaşamı ve ahlâkî değerlerimizi tehdit eden bir tehlike olarak değerlendirmektedir. Doğru cevap A’dır.

ydın kişinin kendisine ve topluma yabancılaşmasının bir sorun olarak ilk kez oyunlarda işleniyor olması ellili yılların oyun yazarlarında dikkat çeken önemli bir noktadır. Bu konuyu ele alan başlıca yazarlar ve yapıtlarını şöyle sıralayabiliriz: C. Fehmi Başkut: Paydos, Soy- gun; Haldun Taner: Günün Adamı, Fazilet Eczanesi, Ve Değirmen Dönerdi, Lütfen Dokunmayın; Turgut Özakman: Güneşte On Kişi; Refik Erduran: İkinci Baskı, Karayar Köprüsü; Aziz Nesin: Biraz Gelir Misiniz, Bir Şey Yap Met. Doğru cevap C’dir.

Beybaba eseri Çetin Altan tarafından yazılmışken; diğer seçeneklerdeki oyunlar Haldun Taner tarafından yazılmıştır. Doğru cevap D’dir.

Güngör Dilmen’in 1959 yılındaki bir yarışmada ödül alan oyunu Midas’ın Kulakları’nın önemi yalnızca içerik düzeyinde taşıdığı zenginlikten kaynaklanmaz. Yapıt koronun kullanılışı, dansların ve sözsüz oyunların zenginliği, ulusal moti erin efsaneyle uyumlu bir biçimde kullanılması, Türkçenin şiir dilinin zenginliği gibi yönleriyle de övgü kazanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Dönemdeki önemli isimlere karşın bu dönemin eleştirideki ağır topu Nurullah Ataç’tır. Nurullah Ataç’ın yazılarını Ataç Tiyatro’da adıyla kitaplaştıran Prof. Dr. Metin And, Ataç’ı ‘öznel-izlenimci’ olarak değerlendirmiş- tir. Prof. Dr. Ayşegül Yüksel de, ‘izlenimci-denemeci eleştirel yaklaşım’ı benimseyen Ataç’ın bu üslubunun, 1960’lı yıllara dek Türk oyun eleştirisine egemen olduğunun altını çizmektedir. Doğru cevap C’dir.

Günün Adamı gerek içeriği gerekse sakıncalı damgasını yemesi açısından döneme damgasını vurmuştur. 1953 yılında Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenmek üzereyken sakıncalı bulunur ve repertuvardan çıkarılır. Olay, dönemin Cumhurbaşkanı Celâl Bayar’a gidecek kadar büyür ancak oyun yine de sahnelenemez. Doğru cevap B’dir.

Amerika’da Yale Üniversitesi’nde tiyatro öğrenimi gören Haldun Dormen’in 1954 yılında kurduğu Cep Tiyatrosu, 1955’de Dormen Tiyatrosu’na dönüşmüş; zaman zaman perdelerini kapatmak zorunda kalsa da Türk tiyatrosunda özellikle vodvil ve bulvar komedilerinin sahnelenmesindeki başarılarıyla tiyatro yaşantımızda her zaman kendine özgü bir yer edinmiştir. Doğru cevap D’dir.

B

B

C

B

B

Özel tiyatroların İstanbul dışında da yaygınlaşması bu dönemin önemli gelişmeleri arasındadır. Doğru cevap C’dir.

Ülkemizin en eski ödenekli tiyatrosu İstanbul Şehir Tiyatrosu 1914 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D’dir

1924’te kurulan ve aslında Konservatuvar’ın çekirdeği sayabileceğimiz Musiki Muallim Mektebi, 1934 yılında tiyatro eğitimi de verilecek olan Milli Musiki ve Temsil Akademisi’ne dönüşmüştür. Müzik bölümünün başına ünlü Alman besteci ve eğitimci Paul Hindemith getirilir. Onun hazırladığı raporlar ışığında müzik bölümü 1936’da eğitime başlamıştır. Doğru cevap B’dir.

Haziran 1949, Devlet Tiyatrosu tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu tarihte Devlet Tiyatro ve Opera Yasası yürürlüğe girmiş, genel müdürlüğe Muhsin Ertuğrul getirilmiştir. Doğru cevap E’dir.

Haldun Taner “Günün Adamı ve Dışardakiler”, Reşat Nuri Güntekin “Tanrı Dağı Ziyafeti”, Cevat Fehmi Başkut “Sana Rey Veriyorum”, Nazım Hikmet “Sabahat”, Çetin Altan “Beybaba” adlı oyunlarında siyaset dünyasını ele alırlar. Doğru cevap A’dır.