TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ - Deneme Sınavı - 15

Devletlerin ilk tanıştıkları yönetim kuşkusuz Monarşik yönetimlerdir. Bu yönetim biçimi uzun sürmüştür. Ancak insanoğlu hep daha iyi yönetimin arayışı içinde olmuştur.

Demokrasi kavramı; MÖ.5.yüzyılda Yunan tarihçisi Herodot tarafından kullanılmıştır.

İnsanları diğer canlı türlerinden ayıran en önemli özellik aklını ve dilini kullanarak toplu halde yaşamalarıdır. Bunu “aile” ile başlatmışlar, “kabile” yaşantısıyla sürdürmüşler ve en son olarak da devlet haline gelmişlerdir. İlk kez Mezopotamya’da MÖ. 4 binlerde görülen devlet, kısa sürede diğer coğrafyalara da yayılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Demokrasi kavramı; MÖ.5.yüzyılda Yunan tarihçisi Herodot tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Aristotales MÖ. 4. yüzyılda yaşamış Antik Yunan filozofudur. Platonun öğrencisidir. Batı düşüncesinin en önemli filozoflarındandır. Fizik, gökbilim, mantık, siyaset, biyoloji, zooloji ve felsefe gibi pek çok konuda eser vermiştir.

Demokrasi; Yunanca Demos (halk) ile Kratos (iktidar) sözcüklerinin bir araya
gelmesinden oluşmuş bir kavramdır.

Demokrasi; Yunanca Demos (halk) ile Kratos (iktidar) sözcüklerinin bir araya
gelmesinden oluşmuş bir kavramdır. Halkın iktidarı, halkın hâkimiyeti anlamına
gelmektedir

Demokrasi çeşitli dönemlerde çeşitli şekillerde tanımlanmış ise de en yaygın tanımını Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Abraham Lincoln yapmıştır. Buna göre demokrasi, halkın, halk tarafından halk için yönetilmesidir.

İlkçağ demokrasilerini en iyi yansıtan yer Atina idi. Doğru cevap A'dır.

Soru kökünde halk vetosu hakkında bilgi verilmiştir.

Atina’da yargı işlevi yurttaşlarca seçilen jüri üyelerince yerine getirilirdi. Jüri üyeleri her yılın başında kura ile belirlenirdi. Her kabileden eşit jüri üyesi alınırdı. Jüri üyesi olabilmek için; yurttaş haklarına sahip olmak, mali sorumluluklarını yerine getirmiş bulunmak ve 30 yaşından büyük olmak gerekiyordu. Doğru cevap B'dir.

Yarı doğrudan demokraside, doğrudan demokrasi ile temsili demokrasi arasında bir modeldir. Her iki tipin özelliklerini de içerir. Bunda da özgür, adil ve düzenli seçimler temel unsurdur. Halk kendilerini temsil edeceklere yetki vermektedir. Ancak kimi zaman yurttaşlar söz söyleme, karar verme yetkisini temsilcileri yerine kendisi kullanmaktadır. Bunu da “Halk Oylaması (Referandum)”, “Halk Vetosu” ve “Halk Girişimi” gibi çeşitli adlar altında yapmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Rızaya dayalı yönetim; egemenliği ulus ya da halk adına kullanacak kişilerin serbest, düzgün, adil bir seçimle belirlenmesine dayanmaktadır. Seçim bu sistemin ana unsuru olduğu için seçim işlemine büyük önem verilir. Bu sistemde kısıtlılar dışında tüm yurttaşların seçime katılması, siyasal eşitliğin sağlanması öngörülür. Genel seçime dayanmayan temsili sistemlerin demokratik olduğunu söylemek zordur. Doğru cevap E'dir.

Fransa'da 1792-1848 dönemi Birinci Cumhuriyet Dönemi olarak adlandırılmaktadır.

Yöneten kişinin tüm yetkileri kendinde toplaması klasik demokrasinin unsurları arasında yer alamaz. Doğru cevap E'dir.

Seçim, yönetenlerin yönetme yetkisini görünmez soyut güçlerden değil, somut güçlerden yani yönettiği halktan almasını öngören sistemdir. Doğru cevap D'dir.

Parlementer sistem klasik demokrasinin uygulama biçimleri içerisinde yer alır. Doğru cevap B'dir.

Parlamenter sistemin beşiği İngiltere’dir. Oradan başlayarak diğer ülkelere yayılmıştır. Aşağıda açıkladığımız üzere uzun süren fakat uzlaşmayla oluşan geleneklere dayalı bir gelişme çizgisi izlemiştir. Parlamenter sistem parlamentoların olduğu bir sistem değildir. Parlamento demokratik sistemlerin temel taşıdır. Doğru cevap B'dir.

Türk ulusu daha Amasya Genelgesi ile egemenliği eline almış, ulusal egemenlik, TBMM’de “egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi ile somutlaşmıştı.

TBMM 1 Kasım 1922 günü şu kararı aldı.

Böylece TBMM, İstanbul’un işgali gününden geçerli olmak üzere aldığı bu karar ile ulus egemenliğini perçinledi. Hedeflediği demokrasinin olmazsa olmaz ilkelerinden birini uygulamaya koydu.

Mustafa Kemal Paşa 10 Mayıs 1921’de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu adı altında bir meclis grubu oluşturmuştu. Mustafa Kemal Paşa’nın Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu (I. Grup) kurması karşısında muhalefet de birleşerek II. Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu (II. Grup) kurmuştu.