TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Son derece geniş yetkilerine karşın Louis Napolyon, cumhurbaşkanlığı ile
yetinmedi. O imparator olmak istiyordu. Bunun için halkın oyuna başvurdu.
7.800.000 kişi Napolyon’un imparator olması için oy kullandı. O da 2 Aralık
1852’de, III. Napolyon olarak imparatorluğunu ilân etti. Böylece Fransa’da yeniden geriye dönüş süreci başlamış oldu.

1 Haziran 1958’de parlamento General de Gaulle’eyi hükümet başkanlığına getirdi ve Ona yeni bir anayasa yapma yetkisi verdi. Hazırlanan Anayasa 28 Eylül
1958’de halk oylamasına sunuldu. Halkın %80’i kabul oyu verdi. Böylece Fransa’da
5.Cumhuriyet dönemi başladı.

XVIII. Louis ölünce yerine devrim karşıtı kardeşi X. Charles geçti. Louis’in
dengeli politikasını bir kenara iterek mutlak monarşiyi yeniden inşa etmeye kalktı.

Napolyon, I. Napolyon
unvanını aldı. Savaşların iyi gitmemesi Napolyon’un Elbe adasına sürülmesi üzerine Fransa’da yeniden krallığa dönüldü.
Monarşiye Dönüş
XVI. Louis’in kardeşi XVIII. Louis adıyla Fransa tahtına oturdu.

1 Kasım 1922'de kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" adlı kararnamesi ile gerçekleşmiştir.Doğru yanıt A'dır. 

Oysa Türk ulusu daha Amasya Genelgesi ile egemenliği eline almış, ulusal egemenlik, TBMM’de “egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi ile somutlaşmıştı. Bir yanda ulus egemenliğini temsil eden TBMM ve onun başkanı Mustafa Kemal Paşa “Devlet Başkanı”na ait görevleri yürütürken, öte yanda kişi egemenliğinin simgesi olan Padişah ve onun yürütme organı hükümet aynı anda varlığını sürdürüyordu. Doğru yanıt B'dir.

23 Nisan 1920’de çalışmalarına başlayan TBMM; ittihatçı, itilafçı, İslamcı, Osmanlıcı, liberal, Bolşevik, çiftçi, işçi, tüccar, aşiret reisi, öğretmen, politikacı olmak üzere çok farklı düşünce ve sosyal tabandan ulus temsilcilerini içinde barındırıyordu. Doğru yanıt C'dir.

6 Aralık 1922’de basına verdiği demeçte Halk Fırkası adıyla bir parti kuracağını açıklayan Mustafa Kemal, parti kurmaktaki amacını dört nokta üzerine oturtmuştu.
1. Kurtuluş Savaşındaki başarıyı siyaset, yönetim ve ekonomi alanında da sürdürmek ve gerekli atılımlarla, devrimlerle tamamlamak,
2. Yeni düzenlemeleri uzun süreli bir programa dayandırmak,
3. Böyle bir programı kişisellikten kurtarmak ve vatandaş çoğunluğunun desteğini sağlamak
4. Kurulacak partiyi halkçılık esasına oturtmak.

Doğru yanıt D'dir.

Siyaset, devlet yönetme sanatıdır. Siyaset yaşamında çeşitli düşünceler, görüş açıları elde edilecek sonuçları etkiler. Doğru yanıt E'dir.

Bir devlet şekli olarak Cumhuriyet düşüncesi ilk kez Romalılarla birlikte ortaya çıkmıştır. Fransız İhtilâli ile birlikte modern bir içerik kazanmış; halk/ulus egemenliğine dayanan ve demokrasiyi de içeren bir kavram olarak kullanılmıştır. Doğru yanıt A'dır.

24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanması ile de bu aşamaya ulaşıldı. 16 Ağustos 1923’te açılan TBMM, Başkanlığına Mustafa Kemal Paşa’yı seçti, Rauf Bey’in istifası ile boşalan Başbakanlığı Ali Fethi (Okyar) Bey üstlendi. II. TBMM 23 Ağustos’ta
ilk tarihsel görevini Lozan Antlaşması’nı onaylayarak yerine getirirdi. Doğru cevap B'dir.

Hilafet 3 Mart 1924 tarihinde kaldırılmıştır. Doğru yanıt C'dir.

13 Şubat 1925’te Şeyh Sait adında bir Kürt liderinin Genç ilinin Piran Köyü’nde
başlattığı ayaklanma, Türkiye’nin içte ve dışta pek çok sorun yaşadığı bir dönemde patlak vermiştir. Doğru yanıt E'dir.

Mustafa Kemal, o gün mecliste yaptığı konuşmada önce Mondros Mütarekesi’nden BMM’nin açılmasına
kadar geçen zaman içindeki siyasi olayları anlattı. Ardından, Temsilciler Kurulu’nun görevinin sona erdiğini, bu nedenle alınan kararları yürütecek yeni bir örgüt kurulması gerektiğini belirtti.

Mustafa Kemal Paşa Meclis içerisinde var olan gruplardan (İstiklal, Islahat, Tesanüt, Halk Zümresi vs.) güçlü bir grup oluşturup meclis çalışmalarını daha işlevsel kılmak istedi ve I. Müdafaa-i Hukuk
Grubu’nu kurdu.

Üç buçuk yıllık Kurtuluş Savaşı dönemini kapsayan Birinci Meclis, bağımsızlığı gerçekleştiren
ve sonraki anayasal ve siyasal gelişmelere temel oluşturan önemli ve özgün bir girişimdir. Anayasa
hukuku bakımından dikkat çeken özelliği, güçler ayrılığı değil, güçler birliği ilkesinin benimsenmesidir

Amasya Genelgesi’nde açıklanan, Erzurum ve Sivas Kongreleriyle meşruiyet kazanan ulusal direnç, Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nin açılmasını sağlamıştı. Mustafa Kemal’in “Selâhiyet-i fevkâlâdeye haiz(olağanüstü yetkili)” dediği ve son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin kapatılmasından yalnızca 12 gün sonra toplanan bu Meclis, ulusun gerçek ve tek temsil gücünü oluşturacaktı.

Mustafa Kemal, İstanbul’un işgal edileceğini “Mim Mim Grubu”nun istihbaratına dayanarak daha
11 Mart’ta öğrenmişti.

Seçimlere İttihatçılarla, II. Grup’un da katılacağı kimi basın organlarına yansıdı ancak onlar seçimlere katılmadılar. II. Grup parti teşkilatı yapamadığından isimlere dayanarak seçime gitme kararı aldı. Bu arada I. Türkiye Büyük Millet Meclisi 16 Nisan 1923’te son toplantısını yaptıktan sonra dağıldı

Ağustos 1920’de iç politikada izlenecek yolu saptamak amacıyla hazırlanan Halkçılık Programı Meclisin özünde var olan gruplaşmaları da su yüzüne çıkardı. Ancak bunların hiçbirinin sayısal gücü Meclisi istenilen düzeyde çalıştırmaya
yeterli olmadı. Gruplara dayanılırsa, meclis çalışmalarının daha düzenli bir hale geleceği sanılmıştı. Ancak bu beklenti gerçekleşmedi. Gerçekten 1920’nin sonları ile 1921 yılının başlarında, meclisin içi karışık, düzeni bozuktu. Ankara, en bunalımlı günlerini yaşamaktaydı. Bundan yararlanan grupçular, birbirleriyle mücadelelerini daha da artırmışlardı.