TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ - Deneme Sınavı - 10

Türkiye Selçuklu Devleti Kuruluş tarihi ile ilgili iddialar söz konusudur. İleri sürülen tarihlerden 1078 ve 1081, Botaniates ve Aleksios’la yapılan anlaşmalar ve tâbilik iddialarıyla ilgilidir. Sonuç olarak, Süleymanşah devletini Büyük Selçuklularla rekabet ve Bizans’la mücadele halinde, onlara rağmen ve bağımsız olarak, İznik’i fethettiği 1075 yılında kurmuştur. Süleymanşah İznik'i devletinin ilk başkenti yapmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Drakon Çayı antlaşması Türkiye Selçuklu Sultanı Süleymanşah ve Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos arasında 1081 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Süleymanşah'ın Drakon Çayı Anlaşması yapmasının en önemli nedeni Anadolu'nun doğusunda otorite boşluğundan dolayı siyasi birliğin olmamasıdır. İkinci olarak her devletin askeri ve siyasi kuruluşunu olgunlaştırdıktan sonra, bunu uzun ömürlü kılacak medenî bir hamlenin yapılması gerektiğidir. Süleymanşah'ın bu medenî gelişim için soydaş ve dindaşlarının bulunduğu coğrafya ile bağlantı kurması kaçınılmaz bir zorunluluktu. Son olarak Büyük ve Türkiye Selçukluları arasındaki rekabet ve mücadele de devam ettiğinden bu anlaşmanın yapılmasının önemli nedenlerindendir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hz. İsa’nın mezarının bulunduğu Kudüs’ün kurtarılması Haçlı Seferlerinin dini nedenleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

I. Haçlı Seferlerinde Türkiye Selçuklu Devlet'i büyük zarar görmüştür. Eskişehir ve Ereğli Savaşları ile İznik'in düşmesi de I. Haçlı Seferleri döneminde meydana gelmiştir. 1101 Yılı Haçlılarında ise I. Kılıç Arslan Haçlıları imha etmeyi başarmıştır. Bu durum I. Kılıç Arslan ve Türkiye Selçuklu Devleti'ni bölgenin en büyük gücü durumuna yükseltmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Drakon Çayı Anlaşması Süleymanşah döneminde Bizanslılarla imzalanmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

A, C, D ve E seçeneklerinde verilen olaylar I. Kılıç Arslan döneminde meydana gelmiştir. Süleymanşah'ın Bizansla yapılan Drakon Çayı Anlaşması imzalamasının nedenlerinden birisi de Büyük Selçuklularla yaşadığı rekabettir. Süleymanşah bu anlaşmayı imzalayarak doğu ve güneydoğuya yönelik hedeflerine yönelmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

A, B, D ve E seçenekleri 1101 yılı Haçlıları döneminde meydana gelmiştir. I. Haçlı Seferlerinde, Haçlıların Anadolu’ya geçtikten sonra İznik çevresinde sergiledikleri vahşet Türkleri Bizansla anlaşmaya mecbur etmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dandânakân savaşından (23 Mayıs 1040) sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş, Tuğrul Bey Horasan sultanı ilan edilmiştir.

Büyük Selçuklu Tarihi dersinde görüldüğü gibi, Dandânakân savaşından (23 Mayıs 1040) sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş, Tuğrul Bey Horasan sultanı ilan edilmiştir.

Süleymanşah’ın Bizansla ilişkileri 1074 yılında, bir Bizanslı valinin yönettiği Antakya’yı kuşatıp haraca bağlamasıyla dolaylı olarak başlamış; 1075 yılında İznik’in fethi ile artık sıcak temas noktasına ulaşmıştır

Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos Türkler’i İstanbul kapılarından atmak için üzerlerine ordu gönderdiyse de başarılı olamadı. Üstelik bu sırada Sicilya Norman kralı Robert Guiscard da, İstanbul’u ele geçirmek üzere, Papanın desteğini
almış olarak ilerlemekteydi. İki düşman arasında sıkışmak tehlikesiyle karşı karşıya bulunan Aleksios, Normanlar’a karşı serbest kalabilmek için Süleymanşah’la anlaşmayı tercih etti.

1082 yılında Kilikya (Çukurova) bölgesine inen Süleymanşah Adana, Anazarba, Misis ve Tarsus’u fethetti. Kendisine tâbi Türkmen beyleri de Fırat havzasında Ermeniler’e karşı paralel bir harekât yürütmekteydiler. Süleymanşah bu arada
Trablusşam’ın kadı hâkimi İbn Ammar’a elçi gönderip, inşa edeceği islâmî tesisler
için din adamı talebinde bulundu. Yukarıda da ifade edildiği üzere, bu teşebbüs
Süleymanşah’ın inanç tercihiyle ilgili olmayıp, saltanatını onaylamayan halifeye
ve kendisine düşmanlık güden Sultan Melikşah’a karşı siyasi bir şantajdı. Nitekim
İslâm dünyasına henüz katılan bu toprakların Mısır’a bağlanabileceği kaygısıyla halifenin Süleymanşah’ın saltanatını onayladığı yolunda rivayetler bulunmaktadır.
Süleymanşah Philaretos’un zulmünden bıkan oğlu Barsam’ın daveti üzerine
karar verdiği Antakya seferi öncesinde, İznik’e dönerek bazı idari düzenlemeler
yaptı. Yakın bir akrabası olduğu tahmin edilen Ebulkasım’ı yerine nâib olarak
bıraktıktan sonra harekete geçti. Üç bin kişilik küçük bir orduyla sarp ve tenha

Türkiye Selçukluları’nın ilerleyişini önlemeye çalışan Melikşah Antakya, Urfa ve Halep’i de kendi topraklarına katarak onların güneye iniş yollarını tamamen kapatmış oldu.

Yukarıda ifade edildiği gibi, Süleymanşah’ın iki oğlu Kılıç Arslan ve Kulan Arslan, babalarının Tutuş’la girdiği savaşta ölmesi üzerine, Melikşah tarafından
Antakya’da yakalanıp İsfahan’da hapsedilmişlerdi.

1. Roma İmparatorluğu’nun çöküşü üzerine Avrupa’da giderek yaygınlaşan
feodalizmin yol açtığı sosyal çöküntünün yanı sıra, kuraklık-sel gibi doğal
afetlerin de derinleştirdiği ekonomik sorunlar had safhadaydı. Bu yüzden
birbiriyle çatışmakta olan şovalyeleri, yeni hâkimiyet alanları bulabilecekleri İslâm dünyasına sevk etmek.
2. Malazgirt Savaşından sonra askeri gücü büyük ölçüde kırılmış olan Bizans’ın,
Türk ilerleyişini durdurmak için papalıktan defalarca yardım istemesi.
3. Papalığın artık Balkanlar’a geçmesi an meselesi olan Türkleri, kendisi için
de tehdit olarak algılaması.
4. Arapların yüzyıllar içerisinde Suriye’den başlayarak, Mısır ve tüm Kuzey
Afrikayı ele geçirip islâmlaştırdıktan sonra, Endülüs (İspanya) üzerinden
Pireneler’e dayanmış olmaları. Böylece bir hilal içerisinde kuşatılmış bulunan Hıristiyan dünyasının, Selçukluların Anadolu’yu fethiyle adetâ göğsünden vurulmuş olması.
5. Evrensel bir din haline gelen İslâmiyetin Hıristiyanlık karşısında insiyatifi
elinde bulundurması; özellikle Endülüs’te temsil edilen İslam medeniyetinin giderek genişleyen etki alanına Hıristiyan din adamlarının da girmesi;
bu suretle yaşanacak bir İslamlaşma sürecinin kiliseyi çökerteceği korkuları
gerçek bir dini sebep olarak Haçlı seferlerinin düzenlenmesine zemin hazırlamıştı. Bunun yanında sefere katılacak dindar Hıristiyanları heyecanlandırmak üzere ortaya atılan, Hz. İsa’nın mezarının bu

1101 yılı ilkbaharında İstanbul önlerine ulaşan ilk haçlı ordusu Aleksios Komnenos tarafından İzmit yakınlarında Anadolu’ya çıkarıldı. Birinci seferin verdiği cesaretle,
bunlar da ülkeler zabt etmek, hatta Bağdad’ı da ele geçirmek niyetinde olduklarını
söylüyorlardı. Bu sırada Bohemond’un Niksar’da hapsedilmiş olduğunu öğrenince yollarını değiştirdiler. Eskişehir- Ankara -Çankırı istikametinde ilerleyen haçlı
ordusu, Niksar’a gitmek için Türkler’in elinde bulunan Yahşıhan-Kırıkkkale-Çorum yerine, Kastamonu-Amasya güzergâhını tercih etti.

Bu seferin en önemli sonuçlarından birisi de, sağanak gibi gelen haçlıların uğradıkları hezimetin şokuyla 45 sene yeni bir sefer düzenleyememeleridir. Bu fasıla Selçuklular’ın
Orta Anadolu’daki tecrit sarmalından tedrici olarak çıkmalarına fırsat verdi.

23 Mayıs 1040

Dandânakân savaşından (23 Mayıs 1040) sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş, Tuğrul Bey Horasan sultanı ilan edilmişti.