TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ - Deneme Sınavı - 20

I. İzzeddin Keykâvus Sinop kalesindekilerin isteğini kabul etti ve 1 Kasım 1214 tarihinde Sinop surlarına sultanın sancağı dikildi. Aleksios’la bir anlaşma imzaladı.

Keykâvus Sinop’un bir Türk ve Müslüman şehri olması için çeşitli tedbirler aldı. İlk önce geleneğe uygun olarak şehrin en büyük kilisesini camiye çevirtip kaleyi tamir ettirdi. Kale surlarını tamir ettiren on beş emirin adları surlardaki kitabelerde yazılıdır. Savaşlar yüzünden bölgeden kaçanların geri dönmesi için çağrıda bulundu. Türk iskânını kolaylaştırmak için valilere fermanlar göndererek memleketin her tarafından zengin kişilerin seçilerek Sinop ve çevresine gönderilmesini istedi. Ayrıca bölgeye göç etmeyi istediği halde taşınmazlarını satmakta zorlananlara devlet desteği sağlayarak göçü teşvik etti. Bölgenin yönetim geleneğini bilen grekleşmiş bir Ermeni olan Hetum’u da şehrin valiliğine tayin etti.

Antalya 1207 yılında I. Gıyaseddîn Keyhüsrev tarafından fethedilmişti. Fakat sultanın ani ölümü ve oğulları arasındaki saltanat mücadelesinden faydalanan Hristiyan ahali isyan etti. 

Sultan Keykâvus 1216 yılı başında ikinci kez fethedilen Antalya’ya, belinde hükümdarlık alâmetleri kemer, başında külah ve kolunda yay ile girdi. Şehrin valiliğine Keyhüsrev zamanında bu göreve tayin edilen Mübarizeddin Ertokuş atandı.

Saltanatı süresince 12 yapı infla ettirmiştir. 

Sultanın diğer önemli eseri Antalya-Burdur yolundaki 1213- 1214 tarihli Evdir Han’dır. 

Sivas’da inşa ettirdiği darüşşifadaki türbesi de bulunmaktadır.

Malatya Hekim Han ve Malatya’nın Battal Gazi ilçesindeki ulu caminin de I. Keykâvus’un eseri olduğu Malatya evkaf defterlerindeki bilgiden anlaşılmaktadır.

Malatya Ulu Camii de Keykavus dönemi eserlerdir.

Buna göre; Venedik Dukası ve onun yerine geçecek despotlarla, Suriye ve başka yerlerdeki bütün Venedikli tüccarlarla, iki yıllık bir anlaşma yapıldı. Buna göre Selçuklu ülkesinde Venedikli tüccarlardan yüzde iki (%2) den fazla vergi alınmayacağı gibi, kıymetli taş ve inci, işlenmiş veya ham gümüş ile altından, zahireden gümrük vergisi alınmayacaktı. Yine Venedik’e ait bir gemi Keykubâd’ın hâkimiyetindeki sahillerde batacak veya sald›r›ya uğrayacak olursa malları sahiplerine iade edilecekti. Düşmanları tarafından takip edilen Venedik gemilerinin Türkiye Selçuklu limanlarına sığınmasına da müsaade edilecekti.

Alâaddîn Keykubâd, Akdeniz ticareti açısından son derece önemli olan Kalonoros’u feth ettikten sonra, doğal güzellikleri dolayısıyla çok beğendiği şehri imar ettirmiş ve kendi adına nisbetle Alâiyye ismi verilmiştir.

Sultan Keykubâd, Kıbrıs krallığıyla yürürlükte olan anlaşmanın bir benzerini Venedikliler’le de yaparak, Türkiyeli tüccarları bu ülkelerde güvence altına almış oldu. Bundan sonra devletin ekonomi politikasının bir gereği olarak, ilk seferini Kalonoros’a yaptı .

Seçeneklerden D harici hepsi doğru bilgilerdir. Ağabeyi Keykâvus’un tahta çıkartıldığı haberini alan Tokat Meliki Alâeddin Keykubâd isyan etti. Erzurum meliki olan amcası Mugiseddîn Tuğrulşah, uç beyi Zahireddîn ıli ve Kilikya Ermeni Kralı Leon’un desteği ile tahtı ele geçirmek üzere harekete geçti.

Sultan I. İzzeddîn Keykâvus hâkimiyetini sağlamlaştırıp iç işlerini yoluna koyduktan sonra ilk seferini Karadeniz sahilinde önemli bir liman şehri olan Sinop üzerine düzenlemiştir.

Seçeneklerden II haricinde diğerleri doğru bilgidir. Esir düşenler komutan Konstantin’in yakın adamlarında Oşin ve Noşin’dir.

Seçeneklerden, halife tarafından Müslüman bir hükümdarın saltanatının onaylandığını duyuran yazılı belgeye saltanat menşuru adı verilir. Arapça “genç, yiğit, cömert” anlamındaki “feta” kelimesinden gelen fütüvvet “gençlik, kahramanlık, cömertlik” manasına gelmektedir. Subaşı eski türkçe asker anlamına gelen "sü" ve "baş" kelimelerineden türetilmiş olup,ordu komutanı demektir.   Doğru seçenek E'dir.

Askerî seferler sonucu önemli limanlara ulaşan Türkiye Selçuklu Sultanları, ekonomiyi canlandırmak için Kıbrıs Haçlı Krallığı ve Venedik Dukalığı ile önemli ticaret anlaşmaları imzaladılar. Henüz uluslararası taşımacılık yapabilecek düzeyde filolara sahip olmayan Selçuklular, Türkiye’yi bu suretle yeniden ticaretin önemli kavşaklarından birisi haline getirdiler. Doğru seçenek C'dir.

Sultan Keykubâd, Kıbrıs krallığıyla yürürlükte olan anlaşmanın bir benzerini Venedikliler’le de yaparak, Türkiyeli tüccarları bu ülkelerde güvence altına almış oldu. Bundan sonra devletin ekonomi politikasının bir gereği olarak, ilk seferini Kalonoros’a yaptı. Burası Antalya’nın doğusunda, şehrin güvenliği açısından çok önemli bir yerde bulunuyordu. Seçeneklerde yer alan Suğdak seferini daha sonra gerçekleştirmiştir.

Soruda verilen seçeneklerden Sivas Darüşşifası hariç diğerleri Sultan Alaadin dönemine aittir. Sivas Darüşşifası, Sultan I. İzeddin Keykavus döneminin eseridir.

Sultanın ölümü hakkında devrin kaynakları pek fazla bilgi vermezken sadece Anonim Selçuknâme, açıkça Sultan Keykubâd’ın 4 şevval Pazartesi günü, şehzade Gıyaseddîn Keyhüsrev ve onu destekleyen emirler tarafından zehirlendiğini yazmaktadır. Bu döneme dair araştırmaların hemen hepsinde Anonim Selçuknâme’deki bu bilgilere dayanarak I. Alâaddîn Keykubâd’ın ani ölümününde, babasının vasiyetini hiçe sayarak yerine geçen oğlu II. Gıyaseddîn Keyhüsrev ile Saadeddîn Köpek’in dahli olduğunu kabul edilmektedir. Seçeneklerde adı geçen Atabeyi Seyfeddin Ayaba 1223'de idam ettirilmişti. Ölümü öncesi Alaaddin Keykuvad oğlu Kılıç Arslan'ı veliaht ilan etmişti. Gaziye Hatun Kılıç Arslan'ın annesidir.

Soruda ifade edilen seçeneklerin hepsi Suğdak seferiyle ilgili doğru bilgidir.

Seçeneklerden Halep seçeneği harici diğer seferler Keykubad dönemine aittir.

Halep seferi Sultan I. İzzeddîn Keykâvus döneminde gerçekleşmiştir.

Sultan I. Keykubâd'ın, Sultan ve Alara Hanların inşa ettirmesi, Alâiye'nin fethini gerçekleştirmesi, Alim ve sanatkârlara önem vermesi onun ülkesinin imarına, inşasına ayrıca ticaret ve ilme önem veren bir kişiliğe sahip olduğunu gösterir.

Askerî seferler sonucu önemli limanlara ulaşan Türkiye Selçuklu sultanları, ekonomiyi canlandırmak için Kıbrıs Haçlı Krallığı ve Venedik Dukalığı ile önemli ticaret anlaşmaları imzaladılar. Henüz uluslararası taşımacılık yapabilecek düzeyde filolara sahip olmayan Selçuklular, Türkiye’yi bu suretle yeniden ticaretin önemli kavşaklarından birisi haline getirdiler. Gümrük vergilerinin indirilmesi, tüccarların güvenliği ve mallarının sigortalanması esasına dayanan bu anlaşmalar devletin ekonomik refahını bariz bir şekilde artırıyordu. Ancak diğer taraftan da devleti büyük risk altına sokuyordu. Bu nedenle Selçuklu sultanları, tüccarların güvenliğini sağlayarak, ticareti daha da canlandırmak için kervan yolları üzerinde birçok han ve kervansaray yaptırmışlardır.

Türkiye Selçuklu Devleti ile Bizanslılar arasında 1211 yılında yapılan ve I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in şehit edilmesiyle son bulan savaş Alaşehir Savaşı'dır.