TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ - Deneme Sınavı - 3

Divan-ı İstifa Selçuklularda hazinenin gelir ve giderlerini düzenleyen, yıllık bütçeyi hazırlayan, bugünkü maliye bakanlığının karşılığı olan divandır. Doğru yanıt C’dir.

Divan-ı pervanegi Selçuklularda belgeleri düzenleyen makama verilen addır. Doğru yanıt E’dir.

Serleşker, Selçuklularda genellikle gulam kökenli olup bir veya birkaç vilayetin ya da daha küçük idari birimlerin, kalelerin idari ve askeri işlerinden sorumludur. Doğru yanıt D’dir.

Türkiye Selçukluları, devlet teşkilatında da tabiatiyle uzantısı oldukları Büyük Selçuklu Devletini esas almışlardır.

Unvan-lâkab-künye: Unvan hükümdarın siyasi durumunu resmen ifade eden ve adının başına getirilen sıfat veya sıfat tamlamalarıdır.

Tuğra ve Tevkî’: Türkçe bir kelime olan tuğra Oğuz Türklerinde hakanların veya sultanların resmî belgeler, sikkeler ve kitabeler üzerindeki alâmetlerine denmektedir.

Tıraz : Hükümdarların değerli kumaşlardan dikilen ve üzerine şerit halinde ad, unvan, künye va lâkablarının işlendiği elbiselerine tıraz adı verilmekteydi.

Hâce-saray (hadım ağası)

Melikü’l-hüccâb veya emîr-i hâcib: Sarayın en büyük âmiridir.

Dîvân-ı İstîfâ: Reisinin unvanı sahib-i dîvân-ı istîfâ veya müstevfîdir. Bu dîvân hazinenin gelir ve giderlerini düzenler, yıllık bütçeyi hazırlardı. Bugünkü maliye bakanlığının karşılığıdır.

Taşraya yönetici olarak gönderilen idarecilerin taşıdıkları unvanları şöyle sıralamak mümkündür: Melik (şehzade), melikü’s-sevâhil / reîsü’l-bahr, sâhib, sübaşı / serleşker, muktâ’, nâib.

Beylerbeyi: Türk Devlet geleneğinde ordunun başkomutanı doğal olarak hakan veya sultandı. Ondan sonraki en büyük askerî makam ise beylerbeyi (emîrü’lümerâ)liktir.

Müslümanların Aristo mantığı, Aristo ve Ploton felsefelerinin Tanrı-Evren-İnsan ilişkisiyle ilgili görüşleriyle Kelâm ilminin konularını anlamlandırmaya çalıştıkları felsefi akım meşşailik olarak adlandırılmaktadır.

Büyük Selçuklu Devletinin bölgesel bir uzantısı olan Türkiye Selçuklu Devleti, Selçuklu hanedanından Kutalmışoğulları tarafından kurulmuştur.

Türkiye Selçuklularından günümüze ulaşan ilk sikkeler I. Mesud’a aittir.

İlk altın dinarı II. Kılıç Arslan, sonra da oğlu II. Süleymanşah bastırmıştır.

Hükümdarların değerli kumaşlardan dikilen ve üzerine şerit halinde ad, unvan, künye ve lâkablarının işlendiği elbiselerine tıraz adı verilmekteydi.

Emîr-i meclis: Sadece Türkiye Selçuklularında bulunan bu emir sultanın eğlence meclislerinin düzenlenmesinden sorumludur. Diğer Selçuklu hanedanlarında da başka bir emirin sorumluluğunda veya başka bir ünvanla bu görevi yürütenlerin olması muhtemeldir.

Dîvân-ı İstîfâ: Reisinin unvanı sahib-i dîvân-ı istîfâ veya müstevfîdir. Bu dîvân hazinenin gelir ve giderlerini düzenler, yıllık bütçeyi hazırlardı. Bugünkü maliye bakanlığının karşılığıdır.

Taşraya yönetici olarak gönderilen idarecilerin taşıdıkları unvanları şöyle sıralamak mümkündür:

Melik (şehzade), melikü’s-sevâhil / reîsü’l-bahr, sâhib, sübaşı / serleşker, muktâ’, nâib.