TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

Tanıma uygun ünvan Melikü'l hüccabtır. Emir-i hacib ünvanı da kullanılmaktaydı.

Kendisi Selçuklu tarihinde özel bir yere sahiptir. Sadece yakın çevresindeki gelişmelerle yetinmeyip Endülüs astronomi tarihini de incelemiş ve çalışmalar yapmıştır. Eserinde felsefe ve astronomiye dair bilgiler yer almaktadır.

I. Keykâvus, es-sultânu’l-gâlib (galip sultan) unvanını kullanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Tevki' Arapça olup, Ortaçağ İslam devletlerinde hükümdarın kararı, bunun yazılı sureti, ferman gibi anlamlarının yanında tuğra karşılığı olarak da kullanılmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Hükümdarların değerli kumaşlardan dikilen ve üzerine şerit halinde ad, unvan, künye ve lâkablarının işlendiği elbiselerine Tıraz adı verilmekteydi. Doğru cevap C şıkkıdır.

Melikü’l-hüccâb veya emîr-i hâcib, sarayın en büyük âmiridir. Maiyetinde hâcibler vardır. Sultan ile Dîvân-ı A’lâ yani hükûmet arasındaki irtibatı sağlardı. Ancak kaynaklarda onlardan daha çok komutan veya elçilik gibi geçici görevleri dolayısıyla bahsedilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Dîvân-ı İşrâf, devletin malî işlerinin, gelir ve giderlerinin kontrolünden, denetlenmesinden sorumludur. Reisine sahib-i dîvân-ı işraf veya müşrif denirdi. Doğru cevap B şıkkıdır.

Mülâzimân, Gulâmân-ı hâssda genel olarak hizmetkârları ifade eder. Doğru cevap D şıkkıdır.

Türk Devlet geleneğinde ordunun başkomutanı doğal olarak hakan veya sultandı. Ondan sonraki en büyük askerî makam beylerbeyi (emîrü’lümerâ)liktir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İlk defa kelam ve felsefeyle Mutlak Varlık kavramı üzerinde yürütülen ortak metafiziğin keşfî sonuçlarını ifade için bir uzlaşı arayan ve bu tavrını Miftâhü’l-Gayb’da ortaya koyan Selçuklu düşünürü, Sadreddin Konevî'dir. Bu tavır, daha sonra Türkiye dışında İran ve Turan’da da Konevî’nin öğrencileri tarafından yaygınlaştırılmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

İslâm fetihlerinden sonra Yunan felsefesiyle tanışan Müslümanların Aristo mantığı, Aristo ve Platon felsefelerinin Tanrı-Evren- İnsan ilişkisiyle ilgili görüşleriyle Kelâm ilminin konularını anlamlandırmaya çalıştıkları felsefi akıma Meşşailik adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yazdığı eserlerle itikadî ve tasavvufî birçok konuda İslam düşüncesini derinden etkileyen ve özellikle Vahdet-i vücud anlayışını geliştirmesiyle bilinen Endülüs’lü meşhur mutasavvıf ve mütefekkir, Muhyiddin İbnü’l-Arabî'dir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Türkiye Selçuklularında teşkilâtlara hükmeden hanedanın gulâm ve iktâ sistemleri ile inşa edilmesi Moğol istilâsına kadar sürmüştür. Bu olaydan sonra denge bozulmuştur. Doğru cevap A’dır.

Büyük Selçuklu Devletinin bölgesel bir uzantısı olan Türkiye Selçuklu Devleti’ni kuran hanedan Kutalmışoğullarıdır. Doğru cevap B’dir.

Ülke topraklarının yönetiminde hanedan üyelerine taksim edilmesi uygulamasını 11 oğlunu ülkenin çeşitli bölgelerine tayin ederek hayata geçiren hükümdar II. Kılıç Arslan’dır. Doğru cevap C’dir.

Türkiye Selçuklularından günümüze ulaşan ilk sikkelerin sahibi ve es-sultânu’l-muazzam unvanı ile bağımsızlığını gösteren hükümdar I. Mesud’dur. Doğru cevap E’dir.

Tuğranın Arapça karşılığı olarak da kullanılan ve İslam devletlerinde hükümdarların kararı, bunun yazılı sureti, ferman gibi anlamlara gelen Tevkî’dir. Doğru cevap D’dir.

Sarayın av hayvanlarından sorumlu ve sultanın av merasimlerini düzenleyen emir: Emîr-i şikâr’dır. Doğru cevap A’dır.

Dîvân-ı İşrâf, reisine işraf denilen ve devletin mali işlerinin, gelir ve giderlerinin kontrolünden, denetlenmesinden sorumlu teşkilattır. Doğru cevap B’dir.

Atabeg, merkez/hükümet teşkilatı arasında yer alır. Doğru cevap E’dir.