ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA

Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD), 1945 yılında kurulmuş olan ilk birimdir ve gelişmekte olan ülkelerin kamu sektörüne kredi açan bölümdür. Türkiye IBRD’ye 1947 yılında üye olmuştur. Cevap: B şıkkıdır.

Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA) 1960 yılında kurulmuştur. Kişi başına gelir bakımından yoksulluk çizgisinin altında kalan ülkelere kredi açmaktadır. Bu ülkelere genel olarak sıfır faizli ve 35-40 yıl vadeli kredi kullandırmaktadır. Türkiye IDA’ya 1960 yılında katılmıştır. Cevap: A şıkkıdır.

Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949 yılında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla Avrupa çapında kurulmuş hükümetler arası bir kuruluştur. Merkezi Fransa’nın Strazburg kentinde bulunan Konseye, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ve 800 milyonluk bir nüfusu kapsayan 47 ülke üyedir. Cevap: D şıkkıdır.

Avrupa Konseyinin insan hakları alanında benimsediği temel metin, 4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da imzalanan ve 1953 yılında yürürlüğe giren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesidir. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini 1954 tarihinde onaylamıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, yaklaşık 800 milyon Avrupa vatandaşının hak ve özgürlüğünü koruyacak bir sistem kurmuştur. Cevap: D şıkkıdır.

Türkiye, 1999 yılından bu yana AB’ye aday üye ülke statüsündedir. 2005 yılında ise Katılım Müzakerelerine başlamıştır. Cevap: C şıkkıdır.

BM, kurucu devletler olarak adlandırılan 51 ülke tarafından, 24 Ekim 1945 tarihinde kurulmuştur.

Negatif haklar, kişinin devlet tarafından dokunulamayacak haklarıdır (inanç, fikir, ifade özgürlükleri, özel mülkiyet hakkı gibi). Bu haklar vatandaşlık sıfatı
aranmaksızın bütün kişilere tanınmıştır.

Sosyal güvenlik hakkı (Madde 9): Taraf Devletler, herkese sosyal güvenlik hakkını tanır. Bu hak, sosyal sigorta haklarını da içerir.

BM’nin altı temel organı bulunmaktadır:
• Genel Kurul: Örgütün ana tartışma forumu olan Genel Kurul, üye ülkelerin
tamamını kapsar. Genel Kurul, BM Antlaşması kapsamına giren herhangi
bir konuyu ele alabilir ve üye ülkelere tavsiyede bulunur. Kurulda her üyenin bir oyu vardır.
• Güvenlik Konseyi: BM’nin temel kuruluş amaclarından olan uluslararası barış
ve güvenliğin korunmasından sorumludur. Konseyin beş daimi üyesi olan
ABD, Çin, Fransa, İngiltere ve Rusya’nın yanı sıra on geçici üyeden oluşur.
• Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC): Ekonomik ve Sosyal Konsey BM’nin
ekonomik ve sosyal alanlardaki önceliklerini belirleyen ve çalışmalarını planlayan ana organdır. ECOSOC hakkında aşağıda ayrıntılı bilgi verilmiştir.
• Vesayet Konseyi: Görevi BM vesayeti altına alınmış olan 11 bölgenin kendi yönetimlerini oluşturmalarına ya da bağımsızlıklarını ilan etmelerine
yardımcı olmaktır. Vesayet Konseyi, BM Antlaşmasının kendisine verdiği
görevi tamamladığı için koşullar gerektirdiğinde yeniden başlamak üzere
çalışmalarını 1994 yılında tatil etmiştir.
• Uluslararası Adalet Divanı: Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Adalet Divanı, BM’nin ana yargı organıdır. Devletler arasındaki yasal
uyuşmazlıkları çözüme bağlar ve BM’ye ve BM’nin uzman kuruluşlarına
görüş bildirir. Divan, her biri farklı bir ülkeden olmak üzere Genel Kurul
ve Güvenlik Konseyi tarafından seçilen 14 yargıçtan oluşur.
• Sekretarya, Genel Sekreter ve BM’nin günlük çalışmalarını yürüten on binlerce uluslararası BM personelinden oluşur. Sekretaryanın yerine getirdiği görevler, BM’nin çözümü için çaba harcadığı sorunlar kadar çeşitlilik gösterir.

Özerk bir yapıda olan bu 15 kuruluşun başlangıçta BM Sistemi içinde kurulmuş olmaları şart değildir. Ancak tümü BM Antlaşmasının 57. ve 63. maddeleri
gereğince ECOSOC aracılığıyla BM Sistemine dahil edilmişlerdir. Bu kuruluşlardan sosyal politika ile ilgili olanlar aşağıda listelenmiştir:
• Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ): Çalışma koşullarının ve istihdam olanaklarının iyileştirilmesi için politikalar ve programlar geliştirir; çalışma
yaşamına ilişkin uluslararası normları belirler.
• BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO): Tarımsal verimliliği ve gıda güvenliğini
geliştirmek ve kırsal nüfusun yaşam standartlarını iyileştirmek için çalışır.
• BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO): Herkes için eğitim ve kültürel gelişim olanaklarının, dünyanın doğal ve kültürel mirasının korunmasının, bilimde uluslararası işbirliğinin, basın ve iletişim özgürlüğünün
geliştirilmesi için çalışır.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO): BM Sistemi içinde sağlıkla ilgili konuları
yönetmek ve koordine etmek yetkisi olan kuruluştur. WHO, küresel sağlık
konularında liderlik yapmak, sağlık araştırma gündemini şekillendirmek,
norm ve standartları belirlemek, kanıta dayalı politika seçeneklerini geliştirmek, ülkelere teknik destek sağlamak ve sağlık eğilimlerini izlemek ve
değerlendirmekten sorumludur.
• Tarımsal Gelişme Uluslararası Fonu (IFAD): Gelişmekte olan ülkelerde
gıda üretimini artırmak ve yoksulların beslenme düzeylerini yükseltmek
için mali kaynaklar seferber eder.

Zaman içinde bir grup haline gelerek Dünya Bankası Grubu (World Bank Group) adını alan kuruluşun bünyesinde beş ana kurum yer almaktadır.
• Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD), 1945 yılında
kurulmuş olan ilk birimdir ve gelişmekte olan ülkelerin kamu sektörüne kredi açan bölümdür. Türkiye IBRD’ye 1947 yılında üye olmuştur.
• Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA) 1960 yılında kurulmuştur. Kişi başına gelir bakımından yoksulluk çizgisinin altında kalan ülkelere kredi açmaktadır. Bu ülkelere genel olarak sıfır faizli ve 35-40 yıl vadeli kredi kullandırmaktadır. Türkiye IDA’ya 1960 yılında katılmıştır.
• Uluslararası Finans Kurumu (IFC) 1956 yılında kurulmuştur. Bu birim, gelişmekte olan ülkelerde özel sektöre kredi açmak ve özel sektörün gelişmesini sağlamak ile görevlidir. Türkiye, bu Kuruma 1956 yılında katılmıştır .
• Çoktaraflı Yatırımlar Garanti Ajansı (MIGA) 1985 yılında kurulmuştur.
Gelişmekte olan ülkelerde yapılacak yabancı yatırımlara, ticari olmayan
(döviz transfer zorluğu, kamulaştırma, millileştirme, vb.) riskleri karşılamaya dönük güvenceler sağlamak ile görevli birim olarak tasarlanmıştır.
Türkiye MIGA’ya 1988 yılında katılmıştır.
• Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID) 1965 yılında
kurulmuştur. Arabuluculuk ve hakemlik davalarına bakan bir organdır. Tahkim ve Uzlaşma Panellerine ilişkin kurallar geliştirmekte, uzlaştırma komisyonu olarak iş görmektedir. Türkiye bu Merkeze 1987 yılında katılmıştır

Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949 yılında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla Avrupa çapında kurulmuş hükümetler arası bir
kuruluştur. Merkezi Fransa’nın Strazburg kentinde bulunan Konseye, aralarında
Türkiye’nin de bulunduğu ve 800 milyonluk bir nüfusu kapsayan 47 ülke üyedir.

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini 1954 tarihinde onaylamıştır.

Türkiye, 1999 yılından bu yana AB’ye aday üye ülke statüsündedir. 2005 yılında ise Katılım Müzakerelerine başlamıştır.

2010 yılında mali ve ekonomik krizin etkileri altında benimsenen Avrupa 2020
Stratejisi, kapsayıcı bir büyüme ortamı yaratılırken sosyal ve bölgesel uyumun
sağlanması için yüksek istihdam ekonomisinin teşvik edilmesini öncelikli hedef
olarak belirlemiştir. Bu bağlamda 2020 yılına kadar 20 milyon insanın yoksulluk
riskinden kurtarılması ve 20-64 yaş grubu için % 75 istihdam oranı sağlanması
hedeflenmiştir.