VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 10

Kural olarak mal tesliminde vergiyi doğuran olay malın satıcı tarafından teslim edilmesidir. Bu teslim, bizzat malın alıcısına yapılabileceği gibi onun adına hareket edenlere (örneğin çalışanlarına) de yapılabilir. Teslim edilen malın bedelinin tahsil edilip edilmemesinin vergiyi doğuran olayın oluşumuna bir etkisi yoktur. Bedel tahsil edilmese bile teslim yapılmışsa vergi doğar. Dolayısıyla malın müşteriye teslimiyle vergiyi doğuran olay gerçekleşir. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

KDV, iç tüketimin vergilendirilmesini amaçlayan bir vergidir. Bu nedenle ihracat teslimleri vergiden istisna edilmiştir. Dolayısıyla yapılan ihracat bedeli üzerinden KDV hesaplanmayacaktır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Katma Değer Vergisi Kanunun'da  katma değer vergisi mükellefleri ifadesiyle “vergi sorumluları” sayılmıştır. Çünkü sayılanlar, verginin nihai ödeyicisi durumunda değildir. KDV’in yapısı gereği kanun’da mükellef olarak sayılan kimselerin verginin konusuna giren işlemler dolayısıyla üzerlerinde vergi yükü kalmamaktadır.
Katma değer vergisi yükünün nihai tüketici üzerinde kalması öngörüldüğünden teorik olarak verginin mükellefi; vergi konusuna giren mal ve hizmetlerin nihai tüketicileridir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Vergi kanunlarında belirtilen ödevlerin yerine getirilmemesi veya bu ödevlerle ilgili düzenlemelere aykırı davranışlarda bulunulması hâlinde vergi suçu veya kabahati oluşur. Sözü edilen aykırılıklar sonucunda vergi kaybı da ortaya çıkabilir. Vergi kanunlarına aykırılık oluşturacak şekilde hareket edildiğinde hareketin türüne göre değişen yaptırımlar uygulanmaktadır. Bu bağlamda, vergi kanunlarına aykırılıkları; vergi kabahatleri (idari yaptırım gerektiren) ve vergi suçları (adli vergi suçları) şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutmak mümkündür. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Gerçek kişilerin ödevlerini yerine getirmemelerinden sorumlu tutulma hâli medeni hukuktaki fiil ehliyeti ile ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla tam ehliyetli bir kişinin ceza ehliyeti kendisine aittir. Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin vergi hukuku açısından ceza ehliyetleri bulunmamaktadır. Fiil ehliyetine sahip olmayan bir gerçek kişinin vergiye ilişkin ödevleri kanuni temsilcileri (veli, vasi, kayyım) tarafından yerine getirilmek durumundadır. Kanuni temsilcilerin temsil ettikleri kişilerin üzerlerine düşen ödevleri yerine getirmemeleri durumunda yaptırım doğrudan kanuni temsilciye kesilecektir. Bu nedenle kanuni temsilcilerin vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden velayet/vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi kayyıma devredilenler cezaya muhatap olmazlar. Bu hâllerde cezanın muhatabı doğrudan doğruya veli, vasi veya kayyımın kendisidir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Vergi ziyaı kabahati, işlenen fiilin vergi ziyaına yol açmasını arayan bir kabahattir.
İşlenen fiil, bir hareketin yapılması (icrai) şeklinde olabileceği gibi bir hareketin yapılmaması (ihmali) şeklinde de olabilir. İşlenen fiil vergi ziyaına sebep olmuyorsa vergi ziyaı suçundan bahsetmek mümkün olmaz.
Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Genel usulsüzlük kabahati vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine uyulmaması hâlini ifade eder (VUK m. 351). Bu yapısıyla genel usulsüzlük kabahati vergi mükellefiyetine bağlı olarak bildirim, belge alma-verme, belge bulundurma, defter tutma ve tasdiki vb. hususlara ilişkin aykırılıkları cezalandırmayı amaçlar. Genel usulsüzlük kabahatini oluşturan fiiller, birinci derece ve ikinci derece fiiller olmak üzere iki grupta ele alınmıştır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Kesinleşmiş bir vergi kabahatinin kamu alacağı olması dolayısıyla kamu alacaklarının tahsil sürecine uygun şekilde ödenmesi hâlinde sorun çözülecektir. Ceza muhatabının rızaen ödeme yapmadığı durumda kamu alacaklısı cebri icraya başvurur. Kendisine vergi cezası kesilenler, bunlardan kurtulmak için ödeme dışında bazı olanaklara sahiptir. Bunlar; af, ölüm, terkin, hataların varlığı, cezalarda indirim, mücbir sebepler, zaman aşımı, vazgeçme, pişmanlık. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Ceza Kesme Zaman aşımı: Ceza kesme zaman aşımında farklı kabahatler için farklı süreler ve sürelerin başlangıcının tespiti için farklı esaslar öngörülmüştür. Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması 1. derecede usulsüzlük cezasını gerektirmektedir. Kesilecek usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl içinde ceza kesilip tebliğ edilmediği takdirde zamanaşımına uğramaktadır. 2013 takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesi 2014 Mart ayında verilmesi gerekmektedir. 2014 Mart ayında beyanname verilmediği için bu yılı takip eden yılın başından itibaren yani 1 Ocak 2015   itibaren 5 yıl bu da 31.12.2019 tarihine denk gelmektedir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Uzlaşma, mükellef ile idare arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların, yargı yoluna başvurulmadan taraflarca konuşulup görüşülerek vergi ve cezanın tutarı konusunda anlaşmaya varılmasıdır. Uygulamada idare cezanın büyük bir kısmını kaldırmakta vergi aslında ise sembolik bir indirim yapmakta veya hiç indirim yapmamaktadır. Ancak, mükellefin haklı olduğu bazı durumlarda vergi tutarında da önemli indirimler yapılabilmektedir. Vergilerle ilgili uyuşmazlıkların yaklaşık % 90’ı uzlaşma yoluyla çözümlenmektedir.
Uzlaşma, tarhiyat öncesi ya da tarhiyat sonrası uzlaşma şeklinde gerçekleşebilmektedir. Tarhiyat öncesi uzlaşma isteyenler, tarhiyat sonrası uzlaşma talep edemez. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Mükellef, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde işlemi yapan vergi dairesinin bulunduğu çevredeki vergi mahkemesine dava açmalıdır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Bölge idare mahkemelerinin T100.000’yi (2020 yılı T176.000) aşan davalara ilişkin kararlarına karşı, idare ve/veya mükellef Danıştay’da temyiz yoluna başvurarak karara itiraz edebilmektedir. Temyizde bölge idare mahkemelerince verilen kararın hukuka uygun olup olmadığı denetlenir.
Temyiz incelemesi sonucunda bölge idare mahkemesi kararı onanırsa karar kesinleşir (karar düzeltme yoluna başvuru mümkündür) ve yargı yolu kapanır.
Kısmen onanıp, kısmen bozulursa onanan kısım yönünden karar kesinleşir. Bozulan kısımla ilgili yeniden karar verilmek üzere dosya bölge idare mahkemesine gönderilir. Bölge idare mahkemesi kararının bozulması hâlinde de dosya kararı veren bölge idare mahkemesine gider. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Vergilendirme işleriyle uğraşan memurların, vergi incelemesinde ve idari yargıda görev yapanların, komisyonlarda görev alanların, bilirkişilerin ve kendilerine bilgi verilen meslek kuruluşlarının yöneticilerinin, öğrendikleri sırları veya gizli kalması gereken diğer hususları ifşa etmeleri veya kendilerinin veyahut üçüncü şahısların yararına kullanmaları hâlinde bu suç meydana gelir.
Vergi mahremiyetini ihlal suçuna verilecek ceza, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır. Bu suçu tekrar edenler bir daha devlet hizmetinde kullanılmaz. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Gecikme Zammı: Vergi alacağının vadesinde ödenmemesi nedeniyle, vade tarihinden ödeme tarihine kadar geçen her ay ve kesirleri için belli oranda hesaplanan bir alacaktır. Kısacası gecikme zammı, vergi borcunun geç ödenmesinin bir yaptırımı olup cezai niteliği yoktur.

Bu nedenle

Gecikme zammı;

Gecikme faizi;

Aylık gecikme zammı oranı % 1,8 olduğunda, günlük oran (% 1,8/100/30 = ) 0,0006 olarak uygulanır.

Gecikme Zammı Uygulama Süresi

Vergi alacağının korunması ve tahsilatın kolaylaştırılması amacıyla öngörülen önlemlerin başında;

gelmektedir.

Teminat, normal olarak asıl borçludan istenmektedir. Ancak duruma göre, verginin ödenmesinden sorumlu tutulan mirasçı, işi devralan, kanuni temsilci, kefil ve limitet şirket ortaklarından da teminat istenebilmektedir.