VERGİ YARGILAMASI HUKUKU - Deneme Sınavı - 8

Tarh aşamasında vergi davası açabilmesi için verginin tarh edilmiş, cezanın kesilmiş, tadilat ve takdir komisyonu kararlarının tebliğ edilmiş olması; tevkifat yoluyla alınan vergilerde ise, istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması gerekmektedir.

Vergi davasıyla ulaşılmak istenen sonuç,
• işlemin iptali,
• verginin terkini,
• vergi daha önceden tahsil edilmişse, onun iadesi,
• ihtiyatî haciz ya da haciz uygulanmışsa bunun kaldırılmasıdır.

Önceden tahsil edilmiş bir vergiyi, idarenin iade etmek istememesi hâlinde açılacak dava tam yargı davasıdır.

Taraf ehliyeti, Medenî hukuktaki medenî haklardan yararlanma ehliyetinin yargılama hukukunda büründüğü şekildir.

Mükellef, ihtirazî kayıtla kendi beyanına karşı dava açabilmektedir. Ayrıca, beyana dayanan vergilendirme işleminde bir hata söz konusu ise, mükellefin hata düzeltme talebinin reddedilmesi hâlinde bu işleme karşı dava açabilmesi mümkündür. Bunlar dışında mükellefin kendi beyanına karşı dava açması mümkün değildir. Vergi daireleri, tadilat ve takdir komisyonlarının belirledikleri matrahlara karşı dava açabilir. Vergi davalarında davalının gösterilmesi şarttır.

Vergi ödevlisi adına tebligat kabul edilmesi, uzlaşmaya başvurulması, hataların düzeltilmesi, iade, mahsup ve takas başvurusunda bulunma, beyanname verme gibi yargı yoluna başvurma anlamına gelmeyen tüm idarî/vergilendirme işlemlerin(in) yapılmasında vekil olmak için avukat olmak gerekmemektedir.

Davanın, dava açma ehliyeti olan kişinin avukat olmayan vekili tarafından açılması hâlinde, otuz gün içinde bizzat veya avukat aracılığıyla dava açılmak üzere dilekçenin reddine karar verilir.

Davaların ayrılması esası Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 167’nci maddesinde düzenlenmektedir.

Vergi mahkemelerinde açılacak davalara ilişkin dilekçelerde yer alması gereken unsurlar;

Yetkili mahkeme, dava konusu işlemi tesis eden vergi dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Aynı kişiyi ilgilendiren birden çok işleme karşı tek dilekçe ile dava açılabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekir: Bunlar,

Herhangi bir nedenle harcı ve posta ücreti verilmeden veya eksik verilerek dava açılmış olması hâlinde, otuz gün içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi veya tamamlanması davanın açıldığı mahkeme tarafından ilgiliye tebliğ edilir.

Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde, Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gündür.

Dava açma süresi niteliğinin özellikleri:

İdareye yapılan başvurulara, idare en geç altmış gün içinde yazılı olarak cevap vermekle yükümlüdür.

Dava açmanın hukukî sonuçları; yürütmenin dur(durul)ması, zamanaşımının kesilmesi, iddia ve savunmanın sınırlandırılması, derdestlik ve hüküm verme şeklindedir.

Hukuk devleti ilkesi, idarenin her türlü eylem ve işleminin hukuka uygun olmasını gerektirmektedir. Hukuk devleti ilkesinin gereği olan idarenin her türlü eylem ve işleminin yargı denetimi, hem idarenin hukuka bağlılığını sağlamakta hem de kişilerin temel hak ve hürriyetlerinin en etkin güvencesini oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

İlk iki önerme doğrudur. Bölge idare mahkemeleri, vergi uyuşmazlıkları bakımından doğrudan başvurulan ilk derece mahkemesi olmadıklarından, bu mahkemelere hitaben yazılmış dilekçelerle dava açılması mümkün değildir. Dolayısıyla (III) numaralı önerme yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Vergi davası, yetkili mahkemeye açılır. Yetkili mahkeme, dava konusu işlemi tesis eden vergi dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Doğru cevap D'dir.

Aynı kişiyi ilgilendiren birden çok işleme karşı tek dilekçe ile dava açılabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekir: Bunlar; a) Dava konusu olacak işlemler arasında maddî veya hukukî yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunması, b) İşlemler hakkında açılacak davada aynı mahkemenin (yetkili değil) görevli olması, c) İşlemlere karşı açılacak davada süre yönünden uygunluk bulunması, d) Davalı yönünden uygunluk bulunmasıdır. Doğru cevap C'dir.