VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ

Manuel olarak gerçekleştirilen işlemlerin, yaptıklarını izleyebilen ve çevre şartlarına göre kendisini ayarlayabilen cihazlarla yapılması otomasyon olarak açıklanmaktadır.

Sürekli-Akım Analizörlerinde örnek, hava kabarcıkları vasıtasıyla parçalara bölünmekte, bölünmüş örnekler ayrı ayrı inkubasyon ve tespit modüllerinden geçmektedir. Örnekler ve reaktifler, bir pompa aracılığıyla sistem içerisinde ilerletilmekte, tepkime camdan yapılmış sıkı bir sarmalın içerisinde gerçekleşmektedir. Hava kabarcığı örneği hem parçalara bölmekte hem de geçti¤i kanalın temizliğini sağlamaktadır. Reaktifler belirlenmiş sürelerde eklenmekte ve karışım en son olarak uygun ölçümlerin (endpoint) yapılacağı modülden geçmektedir

Total laboratuvar otomasyon sistemleri, işgücünü ciddi olarak azaltmakta ve analiz-raporlandırma sürecini hızlandırmaktadır. Ancak, maliyetinin yüksek olması ve bu sistemler için büyük alanlara ihtiyaç duyulması sistemin dezavantajdır.

Total laboratuvar otomasyon sistemleriyle karşılaştırılacak olurlarsa modüler entegre sistemler maliyet olarak daha ucuzdur, daha az alana ihtiyaç duyar ve daha çabuk kurulur. Laboratuvar informasyon sistemine bağlanmaları da daha kolaydır. Bu yaklaşımın bir sınırlaması, bir preanalitik sistem bu istasyona bağlandığı zaman yalnızca bu istasyon için örnek gönderilmesidir.

Tek başına sistemler; az yer kaplamaları ve maksimum esnekliğe sahip olmaları nedeniyle avantajlıdır. Ayrıca daha ucuzdur ve modüler entegre preanalitik sistemlerden daha kolay kurulurlar. Çalışmalar preanalitik örnek işleme otomasyonunun, örnek işleme zamanında 2-6 saat, iş gücü maliyetinde ise % 30-40’lık azalma sağlandığını göstermiştir. Ayrıca, bağımsız sistemler, barkodlama ve örnek dökülmesi hatalarında % 98 oranında azalmaya, örneğin sınıflandırılması ve diğer rutin hatalarda % 95 oranında azalmaya neden olmuştur.

Laboratuvar Informasyon Sisteminde Olması Gereken Özellikler;

Laboratuvar hizmetinin en iyi şekilde verilmesi, hizmetin sürekliliği, işlevsel akışkanlığın sağlanması, maliyetlerinin tespiti, hizmetlerin doğru ve hızlı yerine getirilmesi, hizmet kalitesinin arttırılması, bilgilere kısa zamanda doğru şekliyle ulaşılması, istatistik çalışmaların kolayca yapılması ve bilimsel veriler elde edilmesi, verilerin kullanılması gibi amaçlarla yapılan organizasyonlar ve hazırlanan yazılımların toplamına Laboratuvar informasyon Sistemi (LIS) denilmektedir.

Bir analitik çalışma sırasında veya oturumunda birçok örneğin işlenmesine yığın analizi (batch analysis) denir.

Sağlık hizmetinin en iyi şekilde verilebilmesi, gelir kaçaklarının önlenmesi, kaynakların doğru yönlendirilmesi, hastane yönetimine stratejik kararlar vermek üzere bilgi sağlanması amaçlarıyla Hastane informasyon sistemlerinin (HIS) kurulmasının gerekli olduğu genel olarak kabul edilmektedir.

Leonard Skeggs’in otoanalizörünün ticari hakları 1954 yılında Technicon firması tarafından alınmış ve 1957 yılında ilk otoanalizörler satışa sunulmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bir analitik çalışma sırasında veya oturumunda birçok örneğin işlenmesine yığın analizi (batch analysis) denir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çok kanallı analiz (multiple channel analysis; multi test analysis) her örneğin, birçok analitik işleme tabi tutulması ve sonuç olarak bir örnekten grup halinde test sonuçlarının elde edildiği analiz şeklidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Örnek transferinin otomasyonu genellikle pnömatik sistem yardımıyla (vakumlu tüp sistemi) yapılmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Total laboratuvar otomasyonu sistemleri, ilk kez Japonya’da 1980’li yıllarda geliştirilmiştir ve özellikle Japonya’da, maliyeti azaltma avantajı nedeniyle giderek yaygınlaşmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Total laboratuvar otomasyon sistemleriyle karşılaştırılacak olurlarsa modüler-entegre sistemler maliyet olarak daha ucuzdur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Laboratuvar informasyon sisteminin hastane informasyon sistemine bağlı olması tercih edilir. Çünkü test sonuçları hasta veri dosyasına girilebilmeli, veriler saklanabilmeli ve tanımlanan testlerin numara ve tipleri hasta muhasebe kayıtlarına geçirilerek parasal karşılığı çıkartılabilmelidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

LIS ile, yaşamla bağdaşmayan sonuçlar, ayrı bir renk ile gösterilebilir. Sınır kontrol (limit check) denilen bu işlem sayesinde sonuç rapor edilmez; hatanın kaynağı araştırılır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Laboratuvarla ilgili işlerin preanalitik aşamaları en zor kontrol edilen ve laboratuvar çalışmalarının kalitesini en fazla etkileyen aşamalardır. Bu iş grubu, esas olarak; örneklerin, alındığı aşamada hatasız bir şekilde, barkodlu etiketler kullanılarak etiketlenmesi ve bu etiketlere bağlı olarak kimlik ve örnek bilgilerinin elektronik ortama aktarılmasından oluşmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

İlk hastane informasyon sistemi; 1960’lı yıllarda finansal ihtiyaçları ve maliyet istatistiklerini, faturalama zorunluluklarını gidermek maksadı ile oluşturulmuştur. Doğru cevap C şıkkıdır.