VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ

Laboratuvarda kullanılan biyolojik örneklerin başında kan yer alır. Kanın dolaşımdan alındığı yere göre, vena (toplardamar) (çoğunlukla kol venaları kanı), kapiller (parmak ucu yada kulak memesinden alınan kan) ve arter (atardamar) kanlarından bahsedilir. Venöz kan, genel olarak tercih edilen kandır. Arteriel kan, kan gazları analizleri için kullanılır. Çocuklarda kapiller kan alınması daha uygundur. Kapiller kan örnekleri alınırken bebeklerde topuk tercih edilir.

Doğru cevap a'dır.

Turnike: Kan akışını yavaşlatmak ve alınmasını kolaylaştırmak için uygulanan bant veya sargıya turnike denir. Venöz kan akımını yavaşlatmak için direnç oluşturulunca damar belirgin hale gelir ve kan alınması kolaylaşır.

Doğru cevap b'dir.

Venöz Kan Örneklerinin Alınması Venöz kan, enjektör iğnesiyle alınıp tüplere aktarılabileceği gibi iğne ucu ile vakumlu tüplere de alınabilir. Clinical Laboratory Standards Institute (CLSI) H3- A5’de önerilen venöz kan alımı tekniği özetle şu şekildedir: • Kan almaya başlamadan önce hastanın barkodu ile istemleri karşılaştırılır. Hastanın adı-soyadı sorularak kimliği doğrulanır. • Eğer test için açlık gerekiyorsa hastanın aç olup olmadığı sorgulanır. • Hastanın rahat bir şekilde oturması sağlanır. Kan alımı için gerekli tüp ve ekipman hazırlanır.

Doğru cevap c'dir.

Antikoagülan miktarı mL kan başına 0,05 mL sıvı heparin şeklinde olmalıdır (1000 IU/mL). Daha fazla miktarda heparin kan gazı ölçümlerinde en sık görülen preanalitik hatadır.

Doğru cevap d'dir.

Kapiller kan çocuklarda özellikle yeni doğanlarda tercih edilir. Tekrarlayan venoponksiyonlarla büyük miktarda kan alınması başta prematüreler olmak üzere çocuklarda iatrojenik anemiye neden olur. Pediatrik hasta grubunda derin venlerden venoponksiyon kardiyak arrest, hemoraji, venokonstriksiyon sonucu ekstremitenin gangreni ve enfeksiyon gibi komplikasyonlara yol açabilir. Yenidoğan hasta grubunda venler parenteral tedaviye ayrılmalıdır. Kapiller kan erişkin hasta grubunda aşırı şişmanlarda, ciddi yanıklarda ve trombotik yatkınlığı olan kişilerde uygundur. Ayrıca kapiller kan geriatrik hasta grubu içinde derinin ince ve daha az elastik olması nedeniyle venoponksiyon sonrası oluşabilecek hematomların engellenmesi için uygun olabilir.

Doğru cevap e'dir.

Kuyruktan Kan Alma Aralıklı kan almak için en uygun yöntemdir. Daha çok fare ve ratlarda kullanılır.

Doğru cevap a'dır.

Plazma Pıhtılaşması antikoagulanlarla önlenmiş kandan şekilli elemanlar (eritrosit, lökosit, trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan sıvı kısımdır. Bazı özel analizler için gereklidir.

Doğru cevap c'dir.

24 Saatlik İdrar Örneklerinin Toplanması 24 saatlik idrar toplamak için kırılmayan, temiz ve tercihan renkli yaklaşık 4 L hacminde kap kullanılmalıdır. Renkli kap bulunamazsa idrar kabı karanlık bir yerde saklanmalıdır. Sabah ilk idrar dışarı yapıldıktan sonra gün boyunca ve gece yapılan diğer idrarların tamamı kaba konur. Ertesi gün sabah ilk idrar kaba konulduktan sonra toplama işi sonlandırılır. Toplanan idrar buzdolabında saklanır. Toplanan 24 saatlik idrar bekletilmeden laboratuvara ulaştırılır. Örnek kabulü yapılırken idrarın doğru toplanıp toplanmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. 24 saatlik idrar örneği kabul edildikten sonra miktarı ölçülmeli ve kaydedilmelidir.

Doğru cevap d'dir.

Sinovial sıvı eklem aralığında bulunan sıvıdır.

Doğru cevap b'dir.

Parasentez: Tanı veya tedavi amaçlı olarak, özel bir iğneyle karın duvarından girilerek karın içindeki sıvıdan örnek alınması veya sıvının boşaltılması işlemine abdominal parasentez denir.

Doğru cevap e'dir.