YAŞAM BOYU BÜYÜME VE GELİŞİM - Deneme Sınavı - 18

Motor gelişim hem genellikle kaba motor beceriler olarak anılan emekleme, yürüme, koşma ve bisiklet sürme gibi hareket becerilerini hem de genellikle ince motor becerileri olarak anılan nesneleri kavrama, kaldırma, bir boya kalemini ya da kurşun kalemi tutma, dikiş iğnesine iplik geçirme gibi becerileri kapsar. Doğru cevap E'dir.

İlk iki yıl çocuğun kişiliğinin yapılaşmasında önemli rol oynar. Erikson’un kuramına göre, çocuğun güven duygusunu geliştirmesi, onun yaşamında en önemli rolü oynayan
annesiyle olan ilişkisinin türüne bağlıdır. Çocuk, annesinin kendini bırakıp gitmeyeceğine ve annesinin kendisine önem verdiğine inanırsa, güven (trust) duygusu doğal olarak gelişir. Çocuk, annesinin kendisiyle sürekli beraber olacağına ve kendisine önem vereceğine inanamazsa onda güvensizlik (distrust) duygusu gelişir.

Ahlak kişilik gelişiminin önemli bir parçasıdır. Bu nedenle kişilik gelişiminde etkili olan faktörler ahlak gelişiminde de etkilidir. Temel öz güvenin oluşması, özdeşleşme süreci, cinsiyete uygun davranmayı öğrenme, yeterlilik duygusunun gelişimi, çocuğa değer verilmesi,   iletişim,  anne baba      tutum     ve davranışları, çocuğun   zekâsının  belli  düzeye   ulaşması, yaş, eğitim ve sosyoekonomik düzey gibi birçok faktör, ahlak gelişiminde etkilidir.

Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramında ki Gelenek öncesi düzey 4-9 aş aralığını kapsar.

Dünya çocuklarının boy ve kilo özelliklerine ilişkin bir araştırmaya göre boy uzunluklarındaki farklılıkta rol oynayan iki etmen vardır: Etnik köken ve beslenme. Bu kapsamda, gelişmiş ülkeler arasında kabul edilen Norveç, İsviçre, Kanada ve Almanya'daki çocuklarla kıyaslandığında, Afganistan'daki çocukların boy ortalamalarının daha kısa olacağı söylenebilir.

Sinir hücrelerinin yağ hücreleri dokusuyla kaplanması ve yalıtılması miyelinleşmedir.

Bireyin söz konusu davranışın gerektirdiği ön bilgiye, beceriye, ilgiye, tutuma ve sağlığa sahip olması, hazırbulunuşluğu ifade etmektedir. Örneğin; çocuğun yakan top oynayabilmesi için koşabilmesi (büyüme-olgunlaşma), topun nasıl oynanacağını bilmesi (önkoşul öğrenmeler), top oynamaya istekli (motivasyon) ve sağlıkla ilgili top oynamasına engel teşkil edecek bir hastalığının olmaması gerekmektedir. Yukarıdaki örnekte de bilgisayarla ödev yapmak için gerekli önkoşul öğrenme verilmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Vygotsky, çocuğun bilişsel gelişimini etkilemede yetişkin rolünün çok önemli olduğunu  vurgular. Ona göre, çocuklar yetişkinlerle ya da diğer çocuklarla iş birliği içinde birlikte  çalıştıklarında bilişsel gelişimleri beslenir. Bilişsel gelişim, başkaları tarafından düzenlenir. Doğru yanıt E'dir.

Yürümeyi ve koşmayı öğrenme.

Sembolize Etme

Fırtına ve stres kavramlarıyla karakterize edilen ergenlik duygusal çatışma ve
çelişkiler dönemi olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Büyüme ve gelişmede bazı ortak özellikler görülür. Büyümenin yönü baştan ayaklara doğrudur. Başka bir ifade ile çocuklukta önce baş ve başa yakın organların gelişimi öne çıkar, sonra gelişme sırt, bel ve kalçalarda devam eder. Büyümenin merkezden uç organlara doğru olması, büyüme ve gelişmenin gövde ve ona yakın organlarda daha önce olduğunu gösterir. Örneğin; el ve parmakların olgunlaşması kolun büyüyüp olgunlaşmasından sonra gerçekleşir. Doğru cevap B'dir.

Cinsiyet rolünde “şema” kuramına göre her bireyde algılarına rehberlik eden ve onları
düzenleyen içsel bir “bilgi ağı” mevcuttur. Buna göre bireyin bilinci ve davranışı, içsel
bir dürtü tarafından cinsiyet temelli sosyo kültürel standartlara ve kalıp yargılara uyum
sağlayabilmesi için yönlendirilir. Cinsiyete, etnik kökene ve diğer gruplara ait bütün kalıp yargılarımız kültürel değerlendirmelere ve öğrenmeye bağlıdır. Gelişmiş ülkelerdeki kadın ve erkekler, gelişmekte olan ülkelerdeki kadın ve erkeklere göre kendilerini birbirlerine daha çok benzer algılamaktadırlar. Cinsiyetler arasında eşitlik arttıkça kadın ve erkekler arasında davranış farklılıkları azalmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Ergen benmerkezci dönemde diğerlerinin de kendilerine ait düşünceleri, deneyimleri, bakış açıları olduğunun bilincinde olarak iki tür inanç geliştirmektedir. Bunlardan ilki “hayali seyirci” olarak adlandırılmaktadır. Bu kavram ergenin, çevresindeki tüm insanların dikkatinin kendi üzerinde olduğuna ilişkin inancını tanımlamak için kullanılmaktadır. Gerçekte hayali seyirci, gerçekliğe ilişkin öznel ve nesnel bakışları ayırt edememekten kaynaklanmaktadır. Ergenlik dönemine özgü bir diğer inanç türü “kişisel efsane”dir. Bu kavram, ergenin sadece kendisinin bu evrede olduğunu hissetmesi nedeniyle kendi düşünce ve duygularını özel ve biricik olarak görmesi biçiminde açıklanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Erikson’un kuramının ergenlik dönemi "kimlik kazanımına karşı kimlik karmaşası" dönemine denk gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Moratoryum: Moratoryum kategorisi kimlik krizleri boyunca yoğun kaygı yaşayan ancak
kişisel değerleri ya da bir kariyer seçimi konusunda bir karar almayan kişileri kapsar.
Bununla beraber moratoryum insanları bu sorunları çözmek için sürekli ve yoğun bir
mücadele içindedirler. Karar alma sorunundan kaçınmak yerine sürekli olarak bundan
söz ederler. Onlar neye inanmaları ve ne yapmaları konusunda güçlü ve çatışan duygularla karakterize olur. Moratoryum insanları birçok ciddi ama henüz çözülmemiş sorunlara sahip olma eğilimindedir. Doğru cevap D'dir.

Kohlberg, ahlaki yapının ve ahlaki düşüncenin ergenlik ve yetişkinliği de içine alan
üç ayrı düzey ve altı evrede oluştuğunu, her bir düzeyin diğer ikisi ile bağlantılı olduğunu ileri sürmüştür. Doğru cevap C'dir.

Kohlberg’in ortaya koyduğu evre teorisine göre; gelişim evreleri birbirini hi yerarşik
olarak takip etmektedir. Ahlaki gelişim herhangi bir evrede sona erebilmektedir. Öyle ki
yetişkinlerin çoğunluğu dördüncü evrede kalmakta, bazıları beşinci ve altıncı evreye doğru gelişip yükselebilmektedir. Bireyin ahlaki yargısı, zaman zaman bir üst ya da alt evreye kaysa bile baskın olan evrenin özelliklerini taşımaktadır. Birey temsil ettiği evreden bir üst evreye doğru yöneltilebilir fakat bir alt evreye yönlendirilemez. Ayrıca bireyin yaşı her zaman ahlaki gelişimin göstergesi olarak kullanılamaz. Bazı gençler yetişkinlerden daha üst bir evrede bulunabilirler. Bilişsel gelişim, ahlaki gelişim için gerekli; ancak tek başına yeterli koşul değildir. On iki yaşından küçük bireylerin, ahlaki gelişimin üst evrelerine çıkamamalarının nedeni, bu evrelerin soyut bilişsel yetenekler özellikle de soyut muhakeme yeteneği gerektirmesidir. Doğru cevap D'dir.

Duyuşsal alan ile kavramlar; duygu, duyuş, heyecan, haz, elem, öfke, kıskançlık ve saldırganlık olarak ele alınabilir. Doğru cevap A'dır.